Toshkent farmatsevtika instituti
yu qori c h a sto ta li k ab el, z o n d la r kiradi. OM chamlari: 6 0 0 x 2 2 0 x 5 2 0
Download 24 Kb. Pdf ko'rish
|
|
yu qori c h a sto ta li k ab el, z o n d la r kiradi. OM chamlari: 6 0 0 x 2 2 0 x 5 2 0 m m , og 'irligi 2 9 kg. 282 U ltra to v u sh li exo to m o sko p “S o n o m e d -4 0 0 ” ( 7 0 - r a s m ) e le k tr o n d u p le k sli sk a n e rla sh g a eg a b o 'lg a n , h o zirg i z a m o n m u ltim e d iy a texn o lo g iy a la rid a n foy d a la n g a n sh axsiy k o m p y u ter n e g iz id a ishlab chiqarilgan . A pparat b ila n birga ta k lif etilay otga n , ch a sto ta la r in in g ish c h i d ia p a zo n i 3 ,5 — 7 ,5 M H z b o 'lg a n c h iz iq li, k o n v e k sli, m ik rok on vek sli d atch ik lar turli: akusherlik, m a m m o - lo g iy a , g in e k o lo g iy a , u rologiya, k ard iologiya, angiojarrohlik so h a - larida tek sh iru vlam i o'tk azish im k o n in i beradi. E xo to m o sk o p n in g d a s tu r iy t a ’m in o t i W in d o w s N T 4 , 0 r u sla sh g a n v e r s iy a s i b osh q a ru v i o stid a ish la y d i, bu e sa m a zk u r tiz im n in g h a m m a im k o n iy a tla r id a n fo y d a la n ish u c h u n a so s yaratadi. Z o n d la sh ch u q u rligi 5 —220 m m . O ch ilish te zlig i 1,6; 3,2; 6,4; 12,8 sekund. 70-rasm. Ultratovushli exotomoskop “Sonomed-400”. U ltra to v u sh li tib b iy o t tash xis ap parati — E x o to m o sk o p E T S - E L -S (S L E -5 0 1 ) u ltratovu sh li sk a n erla sh va m o n ito r ek ran id a q ab u l q ilin g a n ex o sig n a lla r a s o s id a ik k i o 'lc h a m li e x o ta s v im i shakllan tirish yord am id a ich ki o rga n lar h a m d a yu m sh o q to 'q im a larni tek sh irish u c h u n m o 'lja ila n g a n . E x o to m o s k o p p la stm a ssa k o r p u sg a jo y la s h tir ilg a n b o 'lib , k o 'ta r ib y u r is h u c h u n m o s la n g a n . B o s h q a r u v d a sta k la r i va 283 tugm alari b osh q aru vn in g old i p aneliga ch iqarilgan . U n in g o g ‘irligi 20 kg dan k o 'p em as. A p p aratn i ishlatish d a su v to m c h ila r i, yuqori n a m lik , to 'g 'r id a n - to 'g 'r i tu sh a d ig a n q u y o sh n u rlari, ch a n g , k im y oviy m od d alar y ok i gazlar, k uchli tebranish lar va zarbalardan h im o y a qilinishi zarur. A p p aratn ing tashqi k o'rin ish i, y ig ‘ilish inin g sifati va u n ga q o 'sh ib b erilad igan eh tiy o t q ism lari o c h m a s d a n va so lin g a n id ish id an o lm a sd a n turib, hujjatlardagi c h iz m a la r bilan solish tirgan h o ld a tek sh irilad i. A p p aratn ing davriy sin ovlari uch yilda bir m arta o 'tk a zila d i, uni saqlash shartlari: h a v o n in g harorati — 25 dan + 5 0 ° C ga ch a ; 25°C haroratda h a v o n in g n isb iy n am ligi 98 fo izg a c h a . F o y d a la n ish m u d d ati 12 oy. 15.6. Endoskopik uskunalar K a sa llik la rn i ta s h x is q ilish : r e n tg e n o lo g ik , u ltr a to v u s h li, to m o grafik usullari tu rli xil b o ‘lish iga q aram ay, u larn in g ich id a en d osk op iya en g dolzarb b o 'lib hisob lan adi, ch u n k i u ish on ch liy lik darajasi b ila n p a to lo g iy a n i sh a h od atlash im k o n in i b erad i. E n d o sk o p ik u sk u n alar in so n ta n a sin in g ich k i b o ‘sh liq lari va a ’zolarin i k o'rik d an o 'tk a z is h u ch u n m oM jallangan. U la r tab iiy kanallar orqali y ok i ja rroh lik yoMi bilan k iritilad i, b u n d a e n d o s - k o p iy a n in g e n g m u h im — tek sh iru vn i o 'tk a zish va q tid a a ’z o la m i im k o n i b o r ic h a s h ik a s t la m a s lik t a m o y il i h is o b g a o lin a d i. E n d o sk o p iy a n i o 'tk a z is h u c h u n b io lo g ik to 'q im a la r b u tlig in i b uzish (in v a ziv e n d o sk o p iy a ) kerak boMgan h o lla rd a , xu su sa n , o'rta q uloq pardasini p erforatsiya qilish (tim p a n o sk o p iy a ) asosid a k o'rik d an o 'tk a z is h d a va b o sh q a la rd a u sh b u ta m o y il a lo h id a ah a m iy a t kasb eta d i. B u n d a asep tik a va a n tisep tik a g a rioya etish , in filtr a tsio n a n e s te z iy a q ilis h , k o 'rib c h iq ila d ig a n b o 's h liq q a y a q in la sh ish n i t a ’m in la sh u ch u n troakarlar va b o s h q a m axsu s a sb o b la m in g boMishi talab etilad i. E n d o sk o p ik u sk u n alar tib b iy o tn in g turli so h a la r id a to b o ra k o'p roq ish la tilm o q d a . S h u n i ta ’kidlab o 'tis h lo z im k i, ilm -fa n , t e x n ik a , t e x n o l o g i y a l a r v a a s h y o la r b o r a s id a g i e n g y a n g i 284 y u tu q la r d a n f o y d a la n is h h is o b ig a e n d o s k o p ik t e x n ik a n in g yaratilish id a sezilarli sifat o ‘zgarishlari y u z b erm oq d a. H ozirgi vaqtda turli ishlab chiqaruvchilar to m o n id a n bir n ech a y u z n o m la n ish la rd a g i e n d o sk o p la r ish la b ch iq a r ilm o q d a . Eng q iziqarli n a m u n a la m in g tex n o lo g ik darajasining ta h lilin i a sb o b la m in g a so siy guruhlari b o 'y ic h a o 'tk a z ish m aq sad ga m uvofiqdir. E n d osk op ik tek sh iru vlam i o 'tk azish jarayon id a ja ro h a tlan ish - larni k am aytirish y o 'lla r id a n biri b u — e n d o s k o p n in g tanaga kiritiladigan ish c h i q ism i d iam etrin i k am aytirish d an iborat. E n d o sk o p la r k o 'rik d a n o 'tk a z is h , b io p siy a va o p e r a tsio n en d osk op larga b o 'lin a d i. K o'rikd an o 'tk a z ish en d o sk o p lari ta n a n in g ich k i b o'shliqlari va a ’zolarin i k o'rik d an o 'tk a zish u ch u n ; b io p siy a en d o sk o p la r — vizu a l n azorat o stid a k eyin gi g isto lo g ik ta h liln i o 'tk a zish u ch un m a ’lu m jo y d a g i to 'q im a d a n n a m u n a o lish u ch u n ; o p era tsio n en d o sk o p la r — vizu a l n azorat ostid a ta sh x is, d a vo lash va jarrohlik m u olajalarin i o 'tk a z ish u ch u n x izm a t q ilad i. I s h c h i q is m in in g h o la t ig a q ara b e n d o s k o p la r q a ttiq va egilu vch an b o'la d i. E giluvchan en d oskop lard a ishchi q ism i m a ’lum d oira d a o h ista e g ilish i m u m k in . K o 'p g in a e n d o sk o p la r q attiq , ch u n k i ularni ishlab ch iq a rilish i so d d a r o q va nisb atan arzondir. Qattiq endoskoplar Q attiq e n d o s k o p la r fu n k sio n a l jih a td a n tr a x ey a (b r o n x o - sk op iya ), q o vu q (sisto sk o p iy a ), to'g 'ri ich a k (rek tosk op iy a), uretra (u r e tr o s k o p iy a ), q o r in b o 's h lig 'i ( la p a r o s k o p iy a ), b a c h a d o n b o 'sh lig 'i (gisterosk op iya) va ta n an in g b osh q a a ’zolarin i ko'rikdan o 'tk a zish va ularda b o sh q a m u olajalarn i am alga osh irish u ch u n x izm a t qiladi. E nd osk oplar to 'p la m la r turlarining x ilm a -x illig i h a m d a optik tiz im la r i va a sb o b la rin in g ju d a y u q o r i sifa ti b ila n farqlan adi. U rolog iya, g in e k o lo g iy a u ch u n k o'rish burchagi 7 0 —90° ni tashkil etuvchi va “yassi” m ad on ga ega bo'lgan ken g burchakli optik tizimlar, b olalar u rologiyasi, otorin ola rin g o lo g iy a va artroskopiya u ch u n esa ta sh q i d ia m etri 1 ,9 m m b o 'lg a n o p tik n aylar ta q d im etila d i. 285 L aparoskoplar va am in osk o p lar akusherlik h am d a ginek ologiyad a; ez o fa g o sk o p la r, rek tosk op lar — g a str o en tero lo g iy a d a , la rin g o - sk oplar — o to r in o la rin g o lo g iy a d a , a m n io sk o p la r — ak ush erlik d a qoMlaniladi (5 -ja d v a l). B u t o if a d a g i u sk u n a la r n i r iv o jla n is h id a q u y id a g i a s o s iy ten d en siyalarn i: u n ifik a tsiy a la sh g a n o 'z a r o b ir-b irin in g o ‘m in i b o s u v c h i t a r k ib iy q is m la r boM gan u s k u n a la r t o ‘p la m in in g yaratilish i, t o ‘p lam lar tark ib in in g k en ga ytirilish i, op tik tizim la r sifa tin in g o sh ir ilish i, k o m b in a tsiy a la sh g a n asb ob lar va m ax su s t o ‘p lam lard an foyd alan ilgan h o ld a asb ob lar n o m en k la tu ra sin in g k en gaytirilish in i k uzatish m u m k in . B r o n x o e z o f a g o s k o p v a u r e t r o s k o p e n g s o d d a q a t t i q en d o sk o p la r boMib h isob lan ad i. B r o n x o e z o fa g o sk o p ch u q u r n afas yoMlarini va o s h q o z o n n i te k s h ir is h , d o ri m o d d a la r in i k ir itis h h a m d a a y rim ja r r o h lik m uolajalarin i o 'tk a zish u ch u n m oM jallangan. Ikki a so siy q ism — yoritish qurilm asi va tubuslar to 'p la m id a n tarkib topadi. T o 'p la m g a turli u zu n lik d a g i n aylar, ikki xil oM cham li sh patellar, u ch lik lar to'p lam iga ega boMgan qisqichlar, b ez shirasini so'rib olish naych asi, paxta u sh la g ich kiradi. T o 'p la m y o g 'o c h g 'ilo fg a jo y la sh tirila d i. 5-jadval Ayrim turdagi qattiq endoskoplarning tasniflari t/r Nom i (turi, rusumi), firma (mamlakat) Maqsadi, ishlatish sohasi Asosiy texnik tavsiflari, tarkibi S i s t o u r e t r o s k o p (27015 yoki 27005 naylar, stvollar 27025). “ K .S to rz” (G erm a- niya) Urologiya, uretra va qovuqni ko'rikdan o'tkazish va davolash Naylar diam etri — 4 mm, kuzatish burchak- lari - 0°, 30°, 70°, 120°, stvollar 17;19;20;22;25 SH, asboblar to'plami Gisteroskop (trubkalar 27020, stvollar 26161), “ K .S to rz ” (G erm a- niya) G i n e k o l o g i y a , bachadon bo'shlig'ini ko'rikdan o'tkazish, davolash muolaja- lari Naylar diam etri — 3 mm, kuzatish burchagi - 30°, stvol - 3,7x5 mm, asboblar to'plami 5 SH. 286 5-jadvalning davomi Rezektoskop uzluk siz irrigatsiyali (trubka 8650,431, ishchi elementi 8661,203), “K.Storz” (Germa- niya) Urologiya, uretra va qovuq bo‘shlig‘ida jarrohlik muolajalarini o‘tkazish Naylar diametri — 4 mm, kuzatish burchagi - 5°, stvol 27 SH., elektrodlar to‘plami Sinoskop (trubkalar 27018 va 7200), “K.Storz” (Germa- niya) Burun va tomoq bo‘sh- liqlarini tashxis qilish va ularda davolash muolajalarini o‘tkazish Naylar diametri — 2,7 va 4 mm, kuzatish bur- chaklari — 0°, 30°, 70° asboblar to'plami B ro n x o sk o p la r m a h a lliy a n este ziy a v a u m u m iy nark oz ostid a m u s h a k r e la k s a n t la r in i q o ‘lla g a n h o ld a t a s h x is , d a v o la s h b ro n x o sk o p iy a o 'tk a zish g a m o'ljailan gan . B r o n x o e z o fa g o sk o p la m in g y ok i n afas o lish b ro n x o sk o p in in g b r o n x o sk o p ik n aylari orq a li traxeya v a b r o n x la m i sin c h ik la b k o'rik d an o 'tk a z ish u c h u n T O B -V S to la li sv eto v o d g a eg a b ro n x o sk o p la r u c h u n o p tik naylar yaratilgan v a ishlab ch iq arilm oq d a. Lupali endoskoplar K om binatsiyalashgan uretroskop erkaklar v a ayollar uretrasini k o'rikdan o 'tk a zish h am d a u nd a d avolash m uolajalarini bajarish u ch u n m o'ljailangan . U dastakka kiritiladigan n ay tubusdan iborat. D astak n in g b o sh q a to m o n id a n lupa joylash tirilgan . D a stak tok o 't k a z g i c h b o ' l i b x i z m a t q ila d i h a m d a t u b u s g a k ir a d ig a n u zaytirgich n in g u c h ig a o 'm a tilg a n 2 ,5 V k u ch lan ish li yoritkich o 'ch irg ich iga ega. U retraga og'riq siz kiritilishi u ch u n har bir tubus o b tu rator b ilan t a ’m in la n g a n . U retro sk o p g ' i lo f bilan yetk azib beriladi. O g'irligi g 'ilo fsiz — 0 ,2 kg va g 'ilo fi b ila n 1,3 kg. R e k to s k o p la r o r q a ic h a k , t o 'g 'r i ic h a k v a s ig m a s im o n ich a k n in g sh illiq p ard asin i k o'rikd an o 'tk a z ish g a h a m d a to'g 'ri ich a k d a m uolajalarn i am a lg a osh irish u ch u n m ax su s asboblarni rek to sk o p y o rd a m id a kiritishga m o 'lja ila n g a n . H ozirgi vaq td a o d d iy rektoskop lar va to la li sv e to v o d g a ega rektoskop lar ch iq a rilm o q d a . 287 Optik endoskoplar O p tik en d o sko p la r — sh u gu ru h d agi u sk u n a la rn i k ey in g i tak om illa sh tirilish in in g natijasidir. O ptik en d o sk o p la rd a yoritk ich n ayin in g d istal u c h id a joyla sh tirilg a n , tasvir e sa o p tik tiz im orqali op tik n aynin g ok u lariga u zatilad i. S h u n d ay q ilib yoritish ob yek tga y a q in la sh tirila d i. K ic h ik o 'lc h a m li o p tik n a y (ju d a in g ic h k a e n d o s k o p la r u c h u n n a y n in g d ia m e tr i — 1 ,2 m m g a y a q in ) e n d o sk o p n i in g ic h k a y o ‘llar, m a sa la n ureLra o rq a li q o v u q q a (sistosk op ) y o k i b o sh q a tesh ik lar orqali (to ra k o sk o p , lap arosk op ) o'tk azish im k o n in i beradi. G rad iy en t o p tik e le m e n tla r — grad an lar a so sid a yaratilgan en d o sk o p la r a lo h id a q iz iq ish u yg'ota d i. U la r sh ish a n in g hajm i b o'yich a nur o 'tk azish ko'rsatkichining bir tekisd a taqsim lanm asligi b ilan tavsiflan ad i. G r a d iy e n tli o p tik a ta s v im i u za tu v ch i o p tik tizim lard an fo y d a la n ila d i. B u n d a g ra d a n la m in g o p tik tavsiflarga q o'y ila d ig a n talablar b osh q alarga nisb atan a n c h a yuqori. G radiyentli e le m e n tla m in g asosiy ustuvorligi shun d an iboratki, e n d o sk o p n in g o p tik t iz im in i ta sh k il e tu v c h i b ir n e c h a o 'n ta m ik ro lin zalam i atigi ikkita gradan bilan alm ash tirish m u m k in . 1 m m d ia m etr li grad iy en tli e le m e n tla r a so sid a “ O ly m p u s” (Y a p o n iy a ) firm asi is h c h i q ism i 1,7 va 2 ,7 m m d ia m etrg a h a m d a ish ch i q ism in in g u zu n lig i 110 va 170 m m b o 'lg a n q attiq en d o sk o p ( m in ib o r o s k o p )la r is h la b c h iq a r m o q d a . U s h b u e n d o s k o p la r yoritkich jgu tin i oshirish hisob iga erishiladigan ish c h i m a yd on in in g yuqori yo ritilgan ligi b ila n tavsiflan adi. Egiluvchan endoskoplar G astroenterologiya u ch u n katta n om enklaturada taq d im etilgan endoskoplar: turli o 'lc h a m va m aqsadlardagi g astrod u od en osk op lar h a m d a k o lo n o s k o p l a r (b o la la r v a k a tta la r u c h u n ) ta s h x is tekshiruvlari va d avolash m uolajalari u ch u n foyd alanilad i (zarvaraq, 17-rasm). E g ilu v ch a n e n d o sk o p la r faq atgin a to la li sv eto v o d la rg a ega b o 'lib q o lm a y , b alk i to la li op tik aga h a m ega . U la rd a ta sv im i 288 u zatish , tolalalari m u n ta za m taxlab joylash tirilad igan sh ish a to la li jgutlar yord am id a am alga oshiriladi. L inzali optika elem en tlarid an bu yerd a faq at ob yek tiv va ok u la r lin zalari qolgan . E gilu vch an e n d o sk o p la m in g texn ik aviy darajasi, m o d ella m in g x ilm a -x illig i, yan gi avlod en d o sk o p la rin i er g o n o m ik va estetik jih o zla sh darajasi o ld in g i ch iq arilgan en d osk o p la rd a n q uyid agilar b ilan farqlanadi: — usku n ani h ar b ir e le m e n tin in g d iza y n i va tu zilish in i q ayta k o'rib c h iq ish h a m d a y a n g i ash y o la rd a n fo y d a la n ish h iso b ig a e n d o sk o p o g ‘irligini 100 g ga k am aytirilishi; — ishchi q ism in in g tashqi o 'lch am lari (diam etri)ni bir m u n ch a kam aytirilishi h am d a q ob ig'in in g q alin ligin i kam aytirish va uskuna ishchi q ism in in g ichki b o'sh lig'in i yan ad a to'laroq to'ldirish hisobiga in stru m en ta l kanal d ia m etrin i o sh irilish i; — jgu td agi to la la m i y an a d a z ic h r o q taxlab jo y la sh tirish va op tik k a n a ln in g yoru g'lik k u c h in i o sh irish (1 ,5 b arob ar) y o 'li bilan ta sv im i u za tu v ch i o p tik tiz im in in g yuqori im k o n b eru v ch i qobiliyati; — yan ad a yu qori ish o n ch liy lig i; — en d o sk o p n i 10 so a tg a so v u q sterillo v c h i eritm a la rga so lib q o 'y ilish in i ta ’m in lo v c h i e n d o sk o p tu z ilish in in g g erm etik lig i. Y a n g i e n d o s k o p la m in g d iz a y n i o 'zg a rtirilg a n b o 'lib , u lar b osh q a ru v d astak larin i sh a k lid a g i d ista l u ch i e g ilg a n (im k o n i b orich a q o 'l va b arm oq larin in g sh ak liga keltirilgan) va o k u la m in g e n d o s k o p k o r p u s id a j o y la s h is h i (o k u la r n i k o r p u s v a b u tu n e n d o s k o p n in g b o 'y la m a o ' q i g a n is b a ta n q iy a lik b u r c h a g i) o'zgartirilgan. E zofagogastroduodenoskop ( 7 1 -r a sm ) to 'p la m ig a k iru vch i eg ilu v ch a n asboblar: b io p siy a q isq ich la ri, sito lo g iy a to z a la g ic h i, dori m od d alarin i kiritish u ch u n k a teter va asbob k a n a lin i to z a la sh m o sla m a si yord a m id a k o ‘rikdan o 'tk a z ish va m u olajalarn i am alga o sh irish y o 'li b ilan q izil o 'n g a c h , o s h q o z o n va o 'n ikki b arm oq li ich a k n i teksh irish u ch u n m o 'lja ila n g a n . U sk u n a k a n a lin in g ich k i d ia m e tr i ( 3 ,3 m m ) d is ta l u c h i e g ilis h n in g d e y a r li h a m m a burchaklarida egilu vch an asboblarni ichkariga o'tish in i ta ’m inlaydi. 289 T olali optikaga ega b o ‘lgan biopsiyali sig m o id o k o lo n o sk o p S K - V O -4 - M eg ilu v ch a n asb ob lar yord a m id a to 'g 'r i, sig m a sim o n va y o 'g 'o n ich ak lam i tekshirish h am d a davolash u ch un m o'ljailangan. V id e o e n d o s k o p la r (X X I a s m in g u sk u n ala ri sifa tid a ) ju d a y u q o r i b a h o la n a d i. E n d o sk o p ik te k sh iru v la r n i m u v a ffa q iy a tli o 'tk a zish , en d o sk o p la rd a n foyd a lan ish q u la yligin i o sh irish , ularni tegishli h olatd a saqlash h am d a uskunani to za lash va ularga standart ish lo v b erish m u o la ja la rin i m a k sim a l darajada o so n la s h tir is h m aq sad id a en d osk op ik m uolajalarga atab m axsus, keng n o m e n k la - tu rad a y o r d a m c h i m a h su lo tla r v a q u rilm alar, elek tro ja rro h lik usku n alari, tek sh irila y o tg a n ich k i a ’z o b o 'sh lig 'id a g i m o d d a la m i en d o sk o p orqali to v u sh siz aspiratsiya q ilish u ch u n en d o sk o p ik s o 'r is h n a s o s la r i, e n d o s k o p la r n i y u v ish q u r ilm a la r i h a m d a en d osk op lar va ularning jih ozlari u ch un ultratovushli tozalagjchlar, su v va h a v o n i u za tu v ch i y o 'lla r n i to z a la sh va d ezin fek siy a la sh u ch u n p ortativ n a soslar ishlab ch iq arilad i. E n d o k so p ik te k sh iru v - la m i o 'tk a zish u ch u n kerakli asb oblar jo y la sh tirila d ig a n u sk u n a lar to'p lam iga ega b o'lgan k o 'c h m a en d osk op ik qurilm asi alohida q iziq ish u yg 'otad i (zarvaraq, 18-rasm). 71-rasm. Ezofagogastroduodenoskop. 290 E ndoskopik to'p lam en d osk op ik tashxis bo'linm alari va jarrohlik x o n a la r in i jih o z la s h u c h u n m o 'lja ila n g a n . T o 'p la m tarkib iga e g ilu v c h a n e n d o sk o p , y o r itk ic h , koagulator, m o n ito r , v id e o k a - m e ra , v id e o m a g n ito fo n , e g ilu v c h a n asb oblarn i q o 'y ish u stuni kiradi. 15.7. Rentgen tashxis va rentgenoterapiya apparatlari R e n t g e n o t a s h x is q u r ilm a la r i ic h k i a ’z o l a m i n g h o la t in i Download 24 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|