U n w Mustaqil O'zbekiston davlatining 1 b u b
Download 1.6 Mb. Pdf ko'rish
|
11 sinf uzb tarixi 001
- Bu sahifa navigatsiya:
- UNESCO bilan
- I. A. Karimov va
- YXHT bilan hamkorlik
- Ozbekiston R e s p i » b , i k a s i YXHT Sammiti azosi.
- 1 9 g 4 _ y n
- 17 — Q. Usmonov
- ^ Savol va topshiriqlar
248 O'zbekiston Respublikasi Prezidenti I. A. Karimov BMT 48- sessiyasida nutq so'zlamoqda. O'zbekistonning BMTga O'zbekiston Respublikasi davlat a'zo bo'Iishi mustaqilligini qo'lga kiritgan dast- labki kunlardanoq jahon hamjami- yatiga qo'shilish, xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik qilish yo'lmi tanladi va og'ishmay shu yo'ldan bormoqda. O'zbekiston Respublikasi o'zining xohish-irodasi va taklifiga ko'ra 1992-yil 2-martda jahondagi eng nufuzli xalqaro tashkilot— Birlashgan Millatlar Tashkilotiga qabul qilindi. Mamlakatimiz jahon hamjaniiyatining to'la teng huquqli a'zosi bo'ldi. Mamlakatimiz Prezidenti I. A. Karimovning BMT Bosh Assambleyasining 1993-yilda bo'lgan 48- sessiyasida ishtirok etishi va unda 27- sentabrda qilgan ma'ruzasi O'zbekistonni jahonga ko'hna va yosh, navqiron davlat sifatida namoyon etdi. O'zbekiston Respublikasi nomidan Markaziy Osiyoda xavf- sizlik, barqarorlik va hamkorlik masalalari bo'yicha BMT ning Toshkentda doimiy ishlovchi seminarini chaqirish, nar- 249 kobiznesga qarshi kurashni kuchaytirish, O r o l m u a m m o s i n i hal etish va b o s h q a masalalar b o ' y i c h a bir q a t o r takliflar o'rtaga qo'yildi. 1993-yil 2 4 - o k t a b r d a T o s h k e n t d a B M T ning vakolatxonasi o c h i l d i va u ish b o s h l a d i . O ' z b e k i s t o n r a h b a r i y a t i va B M T r a h b a r l a r i n i n g s a ' y - h a r a k a t l a r i natijasida O ' z b e k i s t o n B M T - ning X a l q a r o t e l e k o m m u n i k a t s i y a u y u s h m a s i , X a l q a r o t a r a q - qiyot assotsiatsiyasi, Q o c h o q l a r ishi b o ' y i c h a oliy q o ' m i t a s i , J a h o n s o g ' l i q n i saqlash t a s h k i l o t i , X a l q a r o fuqaro aviatsiyasi tashkiloti, X a l q a r o a t o m energiyasi agentligi, Aholi joylashish j a m g ' a r m a s i , N a r k o t i k - m o d d a l a r n i n a z o r a t q i l i s h d a s t u r i , S a n o a t t a r a q i y o t i t a s h k i l o t i , O z i q - o v q a t v a q i s h l o q xo'jaligi tashkiloti singari ixtisoslashgan muassasalarga a ' z o b o ' l d i . 1 9 9 4 - y i l oktabrning boshlarida B M T vakolatxonasining y o r d a m i v a ishtirokida T o s h k e n t d a b o ' l g a n j a h o n sayyohlik tashkilotining „ I p a k y o i i " xalqaro yig'ilishi j a h o n sayyohlik v a tijorat ishlarida O'zbekistonning mavqeyini y a n a d a k o ' t a r d i . O ' z b e k i s t o n n i n g tashabbusi bilan v a B M T r a h n a m o l i g i d a 1995- yil 15—16- sentabr kunlari Markaziy Osiyoda xavfsizlik va h a m k o r l i k m a s a l a l a r i g a b a g ' i s h l a n g a n T o s h k e n t k e n g a s h - seminari bo'lib o'tdi. Xalqaro kengashda ishtirok etgan 31 davlat v a 6 x a l q a r o t a s h k i l o t d a n k e l g a n m u x t o r v a k i l l a r m i n t a q a xavfsizligining, mojarolarning oldini ohsh, integratsiya j a r a y o n - larini chuqurlashtirishning ishonchli tizimini b a r p o etish masa- lalari y u z a s i d a n o ' z f i k r l a r i n i , takliflarini aytdilar. K e n g a s h yakunlari yuzasidan q a b u l qilingan B a y o n o t j a h o n xalqlarini, x u s u s a n M a r k a z i y O s i y o x a l q l a r i n i , t u r l i siyosiy k u c h l a r n i mintaqaviy xavfsizlikni m u s t a h k a m l a s h g a , iqtisodiy va ekologik h a m k o r l i k tizimlarini b a r p o etishga chaqirdi. M a m l a k a t i m i z P r e z i d e n t i I . A . K a r i m o v B M T B o s h A s s a m b l e y a s i n i n g 1 9 9 5 - yil o k t a b r — n o y a b r o y l a r i d a b o ' l g a n 5 0 - yubiley sessiyasida q a t n a s h i b va n u t q s o ' z l a b , bu nufuzli xalqaro tashkilot faoliyatini yaxshilashga doir takliflarni b a y o n etdi. U m u m j a h o n xavfsizligi mintaqaviy xavfsizlikka erishish- d a n b o s h l a n a d i g a n j a r a y o n ekanligi, m i n t a q a l a r xavfsizligini t a ' m i n l a s h y o ' l i b i l a n g i n a j a h o n x a v f s i z l i g i n i t a ' m i n l a s h m u m k i n l i g i a l o h i d a t a ' k i d l a n d i . A f g ' o n i s t o n d a g i u r u s h g a b a r h a m b e r i s h u c h u n u n g a t a s h q i k u c h l a r n i n g a r a l a s h u v i n i b a r t a r a f e t i s h , q u r o l o l i b k i r i s h n i t a q i q l a s h takliflari ilgari surildi. Shuningdek, o m m a v i y qirg'in qurollarini tarqatmaslik, q u r o l savdosini c h e k l a s h t o ' g ' r i s i d a , O r o l d e n g i z i n i n g q u r i b borishi bilan bog'liq ekologik m u a m m o n i hal etishga xalqaro 250 moliya tuzilmalarini va rivojlangan mamlakatlarni jalb qilish taklifiari ilgari surildi. Xalqaro tashkilotlar va nufuzli davlatlar bu takliflarni ma'qulladilar va muammolarni hal qilishga ko' maklashmoqdalar. O'zbekistonning BMT bilan hamkorligining yorqin sahi- falaridan yana biri Markaziy Osiyo mintaqasini yadro qurolidan xoli zonaga aylantirish masalasida o'z ifodasini topdi. O'zbekiston Prezidenti Islom Karimov BMT Bosh Assam- bleyasining 48- sessiyasi minbaridan turib so'zlagan nutqida Markaziy Osiyoni yadro qurolidan xoli zonaga aylantirish g'oyasini ilgari surgan edi. O'zbekistonning bu tashabbusi xalqaro hamjamiyat tomonidan qo'llab-quwatlandi. 1997-yil 15—16-sentabr kunlari Toshkentda „Markaziy Osiyo — yadro qurolidan xoli zona" mavzusida xalqaro konferensiya bo'lib o'tdi. Uning ishida 56 davlat va 16 xalqaro tashkilotdan vakillar ishtirok etdi. Ushbu masala yuzasidan Markaziy Osiyo mamlakatlari tashqi ishlar vazirliklarining Bayonoti imzolandi. Markaziy Osiyo mintaqasining yadro qurolidan xoli zonaga aylanishi mazkur mintaqa xavfsizligini mustahkamlaydi. O'zbekistonning BMTga yo'llagan afg'on muammosini tinch yo'l bilan hal qilish masalasida muloqot guruhi tashkil etish haqidagi taklifi asosida 1997-yilda BMT homiyligida „6+2" guruhi tashkil etildi. O'zbekiston guruhning asosiy ishtirokchisi bo'ldi. BMT homiyligida 1999-yil 19-20- iyul kunlari Toshkentda Afg'oniston mojarosini hal etish bo'yicha „6+2" guruhining yig'ilishi bo'lib o'tdi. Unda Toshkent Dek- laratsiyasi qabul qilindi. 2000-yil oktabr oyida Toshkentda Markaziy Osiyoda xavf- sizlik va barqarorlikni mustahkamlash, giyohvand moddalar tijoraji, uyushgan jinoyatchilik va terrorizmga qarshi kurash maVzusida xalqaro konferensiya bo'lib o'tdi. O'zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan 2001- yilda BMT Xavfsizlik Ken- gashining terrorizmga qarshi kurash bo'yicha maxsus qo'mitasi ta'sis etildi. 2002-yil 18-20-oktabr kunlari BMT Bosh kotibi Kofe Annanning O'zbekistonga tashrifi mamlakatimizning xalqaro hamjamiyatdagi o'rni mustahkamlanib, obro'-e'tibori ortib borayotganining dalilidir. O'zbekistonning jahon hamjamiyati bilan integratsiya- lashuvida BMT doirasidagi ixtisoslashgan tashkilotlar bilan hamkorligi muhim ahamiyat kasb etmoqda. 251 UNESCO bilan O'zbekistonning B M T homiyligidagi hamkorlik t a ' l i m , fan va m a d a n i y a t bilan shu- g ' u l l a n u v c h i x a l q a r o t a s h k i l o t — U N E S C O bilan aloqalari t o b o r a m u s t a h k a m l a n i b b o r m o q d a . 1993-yil 2 9 - o k t a b r d a U N E S C O n i n g Parijdagi q a r o r g o h i d a O ' z b e k i s t o n n i U N E S C O g a a ' z o l i k k a q a b u l qilish m a r o s i m i bo'ldi. O'sha kuni Ulug'bek tavalludining 600 yilligini nishonlash U N E S C O d a s t u r i g a k i r i t i l d i . 1 9 9 4 - y i l o k t a b r i d a P a r i j d a Ulug'bek haftaligi tantana bilan o'tdi. Xiva va Buxoro U N E S C O ning j a h o n m a d a n i y qadriyatlar ro'yxatiga kiritildi. Bu ro'yxatda 411 ta obyekt bor. 1 9 9 4 - y i l d e k a b r d a r e s p u b l i k a m i z d a U N E S C O i s h l a r i b o ' y i c h a O ' z b e k i s t o n Respublikasi milliy komissiyasi tashkil etildi, u idoralararo organ b o ' l i b , tarkibiga t a ' l i m , fan, m a d a - niyat va axborot sohasidagi vazirliklar va idoralardan 49 kishi a'zo b o ' l d i . U N E S C O M a r k a z i y Osiyo t a r a q q i y o t i n i o ' r g a n i s h , tiklash va ommalashtirishga katta a h a m i y a t b e r m o q d a . „ I p a k yo'li — m u l o q o t y o ' l i " d e b n o m l a n g a n yirik t a d q i q o t d a M a r k a z i y Osiyoga birinchi darajali a h a m i y a t berildi. 1995-yil iyul oyida U N E S C O q a r o r i g a b i n o a n S a m a r q a n d d a M a r k a z i y O s i y o t a d q i q o t l a r i x a l q a r o i n s t i t u t i t a s h k i l e t i l d i . U N E S C O B o s h direktori F e d e r i k o M a y o r n i n g O'zbekistondagi rasmiy tashrifi I. A. Karimov va U N E S C O bosh direktori F. Mayor. 252 c h o g ' i d a 1995-yil iyul oyida m a z k u r institut ochildi. U N E S C O b o b o m i z Amir Temur t a v a l l u d i n i n g 6 6 0 y i l l i g i n i x a l q a r o miqyosda nishonlashga qaror qildi va 1996-yil oktabrda Parijda A m i r T e m u r g a b a g ' i s h l a n g a n bir haftalik x a l q a r o a n j u m a n b o ' l i b o ' t d i . A m i r T e m u r tavallud t o p g a n S h a h r i s a b z shahri U N E S C O n i n g m a d a n i y qadriyatlar ro'yxatiga kiritildi. 1997-yilda j a h o n m a d a n i y a t i n i n g d u r d o n a l a r i d a n hisoblan- gan Buxoro va Xiva shaharlarining 2500 yillik m u b o r a k sanalari Parijda k e n g n i s h o n l a n d i , x a l q a r o a n j u m a n v a k o ' r g a z m a l a r o ' t k a z i l d i . B u O ' z b e k i s t o n b i l a n B M T n i n g nufuzli x a l q a r o tashkiloti U N E S C O o'rtasidagi h a m k o r l i k n i n g y a n a bir yorqin •ifodasi b o ' l d i . 1997-yil 19—20- o k t a b r k u n l a r i V a t a n i m i z d a Buxoro va Xiva s h a h a r l a r i n i n g 2500 yilligi m u n o s a b a t i bilan b o ' l i b o ' t g a n u l k a n t a n t a n a l a r d a B M T , U N E S C O v a b o s h q a k o ' p l a b xalqaro tashkilotlar va xorijiy m a m l a k a t l a r n i n g elchilari va vakillari, bir q a t o r m e h m o n l a r ishtirok etdilar. O ' z b e k i s t o n B M T doirasidagi ixtisoslashgan muassasalar — J a h o n s o g i i q n i saqlash tashkiloti, X a l q a r o m e h n a t tashkiloti, J a h o n intellektual mulk tashkiloti, Xalqaro bolalar j a m g ' a r m a s i ( U N 1 S E F ) , X a l q a r o p o c h t a ittifoqi, E l e k t r aloqasi b o ' y i c h a xalqaro ittifoq, J a h o n meteorologiya tashkiloti, Xalqaro olimpiada qo'mitasi, Xalqaro avtomobilchilar ittifoqi va boshqa tashkilot- larning a'zosi, ular bilan hamkorlik qilmoqda. O ' z b e k i s t o n d a i q t i s o d i y i s l o h o t l a r n i a m a l g a o s h i r i s h g a , u n i n g j a h o n h a m j a m i y a t i bilan integratsiyalashuviga x a l q a r o moliyaviy, iqtisodiy tashkilotlar — X a l q a r o valuta fondi, J a h o n b a n k i , X a l q a r o m o l i y a k o r p o r a t s i y a s i , Y e v r o p a t i k l a n i s h v a t a r a q q i y o t b a n k i h a m k o ' m a k l a s h m o q d a l a r . X a l q a r o s a v d o m a r k a z i ( U N K T A D ) , Tariflar v a savdo Bosh bitimi ( G A T T ) bUan h a m k o r l i k q i l i n m o q d a . O ' z b e k i s t o n 1 9 9 2 - y i l fevral o y i d a YXHT bilan hamkorlik d u n y o d a t i n c h l i k n i m u s t a h k a m l a s h , inson huquqlarini h i m o y a qilish b o ' - yicha katta tadbirlarni a m a l g a oshirayotgan nufuzli xalqaro t a s h k i l o t — Y e v r o p a d a xavfsizlik va h a m k o r l i k tashkiloti — Y X H T ga a ' z o b o ' l i b kirdi. I . K a r i m o v n i n g 1992- yil 9—10- iyulda b o ' l g a n Y e v r o p a d a xavfsizlik va h a m k o r l i k tashkilotining majlisida ishtirok etishi, u n d a n u t q so'zlashi va K e n g a s h n i n g 10 iyulda b o ' l g a n majlisiga raislik qilishi O ' z b e k i s t o n n i n g j a h o n 253 O'zbekiston R e s p i » b , i k a s i YXHT Sammiti a'zosi. h a m j a m i y a t i d a m u n o s i b 0 r j n e g a l l a V o t g a n l i g i n i n g dalilidir. I. Karimov o ' z nutqida u Y o k J bu m u > t a q a ( i a tinchlik va b a r - qarorlikni buzishi muinki} 1 b o ' l g a n m Q j a r o i a r yaqinlashuvining o l d i n i olish, mojarolarga Y 0 ' 1 q ° ' y m a . s l i k m u a m m o l a r i b i l a n shug'ullanuvchi m e x a l u z i J i n i J v ? 1 J u d g a keltirish, tashkilot qabul q i l a y o t g a n h u j j a t l a r n i n g t a ' s i r c h a n l i ^ i n i o s h i r i s h , h u j j a t l a r m o j a r o l a r n i o l d i n i olish, y ° 1 Q ° y m a s l i k r u h i d a b o ' l i s h i n i t a ' m i n l a s h takliflarini i l g ^ surdi. 1 9 g 4 _ y n s e n t a b r o y i n i n g o x i r l a r i d a T o s h k e n t d a Y X H T n i n g u m u m i y m a s a l a l a r g a b a g ' i s h l a n g a n x a l q a p o a n j u m a n i b o ' ^ b , U n d a t a s h k i l o t faoliyatining b a r c h a q i r r a l a n g a oid m ^ s a i a i a r k 0 < r i b chiqildi. Y X H T T o s h k e n t d a v a U i S a n c n d a a t r o f m u h i t n i qayta tiklash b o ' y i c h a s e m i n a r l a r o'tka£ d i > ° r o l m l i a m m o s i n i hal qilishga k o ' m a k l a s h m o q d a . 1995- V u } V u i d a T o s h k e n t d a Y X H T n i n g a l o q a l a r b o ' y i c h a m i n t a ^ v i y b y u r o s j 0 c h i l d i v a f a o l i y a t k o ' r s a t m o q d a . * u u A Y X H T n i n g 1996^ yil ^ekabrda L l s s a b o n d a b o ' l g a n S a m - m i t i d a X X I asr arafasida y a l P i * a v f s i z l i k m o d e l i n i y a r a t i s h xususida m u n o z a r a bo'ldi. O ' z b e k i s t o n n i n g mojarolar yuz berib t u r g a n h u d u d l a r g a y a s h i r i l 1 ^ q u r o l - y ^ r o g ' yetkazib berishni t o ' x t a t i s h , Y X H T n i n g M a r k a z i y O s i y Q f a o l i y a t i n i k u c h a y - tirishga oid takliflari itia'qullandi v a I 4 s s a b o n deklaratsiyasida h u j j a t l a s h t i r i l d i . l 9 9 9 - y i l n ° y a b r ° y i d a b o ' l g a n Y X H T n i n g 254 Stanbul sammiti Islom Karimovning xalqaro terrorchilikka qarshi kurashuvchi xalqaro markaz tuzish haqidagi taklifi ham ma'qullandi. O'zbekistonning YXHT bilan hamkorligi mustah- kamlanib, o'sib borayotganligiga 2002-yil 6—7-aprel kunlari YXHT Bosh kotibi Y. Kubishning mamlakatimizga tashrifi ham yaqqol misol bo'la oladi. O'zbekiston ko'pgina mintaqaviy tashkilotlar, chunonchi, NATOning „Tinchlik dasturi" Islom Konferensiyasi tashkiloti, qo'shilmaslik harakati va boshqalar bilan ham samarali hamkorlik qilmoqda. O'zbekiston mustaqil davlat sifatida sayyoramiz ozon qatlamini muhofaza qilish bo'yicha Vena Konvensiyasiga, ozon qatlartiini kamaytiradigan moddalar haqidagi Monreal Protokoliga, atrof-muhitga ta'sir etuvchi vositalarni harbiy yoki boshqa dushmanlik maqsadida qo'llashni taqiqlovchi Konvensiyaga, yadro qurolini tarqatmaslik haqidagi shartnomaga qo'shilgan. Shunday qilib, O'zbekiston tarixan qisqa bir davrda jahon hamjarniyatiga qo'shildi, xalqaro va mintaqaviy muammolarni hal qilishda, umumiy va mintaqaviy xavfsizlikni mustahkam- lashda faol qatnashayotgan nufuzli davlat darajasiga ko'tarildi. c . , , 1996- yilda Shanxayda, 1997- yilda tashk^w Moskvada bo'lib o'tgan Xitoy, Ros- 1 siya, Qozog'iston, Qirg'iziston, Toji- kiston davlat rahbarlarining sammitlarida harbiy sohada hamda chegara hududlarida o'zaro ishonchni mustahkamlash, qurolli kuchlami qisqartirish to'g'risida shartnomalar imzolangan edi. Shu tariqa „Shanxay forumi" yoki „Shanxay beshligi" tash- kiloti tuzilgan edi. 2001- yil 14—15- iyun kunlari Xitoyda navbatdagi Shanxay samniiii bo'lib o'tdi. Uning ishida O'zbekiston Respublikasi Pre?zidenti Islom Karimov qatnashdi va O'zbekistonning „Shan>cay forumi"ga to'la huquqli a'zo bo'lishi to'g'risida ba- yonot irnzolandi. O'zbekiston „Shanxay forumi"ga kirishi munosabati bilan uning nomi Shanxay hamkorlik tashkiloti — SHHT, deb o'z- gartirildi. O'zbekiston uning asoschilaridan biri bo'ldi. 200J- yil iyunda bo'lgan sammit yakunida Shanxay ham- korlik tashkilotini tuzish to'g'risida deklaratsiya hamda terror- chilik, ayirmachilik va ekstremizmga qarshi kurash borasidagi Shanxay konvensiyasi irnzolandi. 255 SHHT doirasida a'zo mamlakatlar Tashqi ishlar vazirlarining kengashi, Mudofaa vazirliklarining kengashi tuzilgan va faoliyat yuritmoqda. Davlat va hukumat, tashqi ishlar va mudofaa va- zirliklari, huquq-tartibot, xavfsizlik organlari rahbarlari va ekspertlarining uchrashuvlari va maslahatlashuvlari muntazam o'tkazilmoqda. Hamkorlik faoliyatini muvofiqlashtirish, tegishli organlarning bahamjihat harakatini ta'minlash maqsadida a'zo davlatlarning milliy muvofiqlashtiruvchilar kengashi (MMK) tashkil etilgan. MMK 2001- yilning iyun oyida tashqi ishlar vazirlari imzolagan nizom asosida faoliyat yuritmoqda. 2002- yilning 24- aprelida Almati shahrida bo'lib o'tgan a'zo davlatlar chegara xizmatlari rahbarlarining uchrashuvida chegara xizmat- lari faoliyatining, xususan, terrorchilik, g'ayriqonuniy muho- jirlik va narkotik moddalar kontrabandasiga qarshi kurash bo'- yicha harakatlarni muvofiqlashtirish masalalari kelishib olindi. 2002- yil 6—7- iyun kunlari SHHT ga a'zo mamlakatlar davlat boshliqlarining Sankt-Peterburg shahrida navbatdagi sammiti bo'lib o'tdi. Muzokaralar yakunida SHHTga a'zd davlatlar rahbarlarining Deklaratsiyasi, tashkilotning ta'sis hujjati — SHHT Xartiyasi, SHHTga a'zo davlatlar o'rtasida mintaqaviy antiterror tuzilmasi haqidagi bitim imzolandi. Xartiya imzolanishi bilan SHHT doirasidagi tashkiliy-huquqiy ishlar nihoyasiga yetdi. SHHT ochiq tashkilot bo'lib, o'zaro ishonch, tenglik, manfaatdorlik, hamjihatlik tamoyillari asosida faoliyat yuritmoqda. 2003- yil 29- may kuni Moskvada bo'lib o'tgan sammitda SHHT ning doimiy amal qiluvchi idoralari — Pekinda Kotibiyat va Toshkentda Mintaqaviy aksilterror tuzilmasi (MATT) ijroiya qo'mitasini ishga tushirishga qaror qilindi. Bu tashkilotlar 2004- yil yanvardan boshlab ish boshladilar. 256 2003- yil sentabrda Pekinda SHHT davlatlari hukurflat boshliqlari (bosh vazirlar) Kengashi bo'lib o'tdi, uning qarori bilan ko'p tomonlama hamkorlikning uzoq muddatli dasturi ishlab chiqildi va tasdiqlandi. SHHT doirasida a'zo mamla- katlarning tashqi ishlar vazirliklari, iqtisodiy va savdo va^ir- liklari, xavfsizlik kengashlari o'rtasida muntazam aloqalar yo'lga qo'yildi. 2004- yil 17- iyun kuni Toshkentda SHHT ga a'zo davlatlar rahbarlarining Sammiti bo'lib o'tdi. Unda ikki asosiy masala— xavfsizlik va savdo-iqtisodiy hamkorlik bo'yicha muzokar^lar bo'ldi. Sammitda 2004- yil mart oyida O'zbekistonda sodir etilgan terrorchilik harakati nafaqat O'zbekiston, balki butun Markaziy Osiyo mintaqasida vaziyatni izdan chiqarishga qaitftil- ganligi qayd etildi. Butun dunyoda terrorchilik kuchayib, yadro- viy, kimyoviy, biologik, elektron terrorchilik havfi paydo bo'l- ganligi, terrorchilarning bazalarini yo'qotish, odamlarning ongini zaharlaydlgan, terrorchilikni moliyalashtiradigan markazbrga qarshi keskin kurash olib borish zarurligi ta'kidlandi. Shu boisdan Toshkentda tashkil etilgan MATT zimmasiga axborot almashish, chegara va bojxona qo'mitalarining, ma#sus xizmatlarning hamkorligini muvofiqlashtirish, shu orqali terrorchilikning oldini olish vazifasi yuklatiladi. SHHTning Toshkent sammitida savdo-iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirish masalasiga alohida e'tibor berildi. Sammitda SHHT a'zo mamlakatlarni havfsizlik orqali hamkorlik sari boshlaydigan tashkilotdir, deb ta'kidlandi. Sammitda iqtisodiy hamkorlikning quyidagi yo'nalishlarini rag'batlantirishga fceli- shib olindi: • transport infratuzilmasini rivojlantirish; • tabiiy mineral xomashyo zaxiralarini o'zlashtirish; • suv-energetika zaxiralaridan unumli foydalanish; • ekologiyaga oid masalalar, xususan, ichimlik suvi muam- molarini hal qilish; • fan-texnika va yuqori texnologiya, energetika sohal^rida integratsiyalashish; investitsiyalar xavfsizligini kafolatlaydigan huquqiy poy- devor yaratish, bu sohadagi to'siq va muammolarni bartaraf etish. 17 — Q. Usmonov 257 X u t o y Xalq Respublikasi raisi Xu Szintao Xitoy h u k u m a t i S H H T doirasidagi iqtisodiy m u n o s a b a t l a r n i rivojlantirishga 900 mln A Q S H dollari m i q d o r i d a kredit ajratishini m a ' l u m qildi. S a m m i t y a k u n i d a Toshkent deklaratsiyasi, S H H T n i n g v a k o - latlari v a i m m u n i t e t l a r i t o ' g ' r i s i d a g i k o n v e n t s i y a , N a r k o t i k v o s i t a l a r v a p s i x o t r o p m o d d a l a r n i n g n o q o n u n i y a y l a n i s h i g a q a r s h i k u r a s h d a h a m k o r l i k t o ' g ' r i s i d a g i b i t i m , t a s h k i l o t v a u n i n g organlari faoliyatiga doir hujjatlar — j a m i o ' n t a hujjat imzolandi. S H H T n i n g s h a k l l a n i s h d a v r i n i h o y a s i g a y e t d i , h a m k o r - likning yangi davri-boshlandi. S H H T n i n g Toshkent kelishuvlari xavfsizlikning m u s t a h k a m l a n i s h i g a , iqtisodiyotning yuksalishi va xalqlar farovonligining oshishiga katta u m i d u y g ' o t a d i . M u x t a s a r aytganda, O'zbekiston tarixan qisqa vaqtda d u n y o hamjamiyati t o m o n i d a n e'tirof etildi. Nufuzli xalqaro t a s h k i - lotlarga a ' z o bo'ldi. „Biz shuni unutmasligimiz kerakki, bunday e'tirof, O'zbekistonning jahon miqyosida ortib borayotgan nufuzi — bu avvalambor mamlakatimizda istiqlolning dastlabki kunlaridanoq o'tkazib kelinayotgan, har to- monlama chuqur o'ylangan, og'ir-vazmin, qat'iy va mustaqil tashqi siyosatning natijasidir." I. A. Karimov. O'zbekistonda demokratik o'zgarishlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyati asoslarini shakllan- tirishning asosiy yo'nalishlari. Asarlar, 11-jild. — T.: ,,0'zbe- kiston", 2003, 14-bet. ^ Savol va topshiriqlar 1. Xalqaro vaziyatda qanday o'zgarishlar sodir bo'ldi, umumiy, mintaqaviy va milliy xavfsizlik deganda nimalarni tushunasiz? 2. Xavfsizlikka qanday omillar tahdid solmoqda? 3. O'zbekistonning geosiyosiy jihatdan qulay imkoniyatlari nima- lardan iborat? • 4. Qanday geosiyosiy jihatlar O'zbekistonga qiyinchiliklar tug'dir- moqda? 5. Mustaqil tashqi siyosat yuritish borasida qanday huquqiy zaminlar yaratildi? 6. O'zbekistonning tashqi siyosati qanday tamoyillarga tayanadi? 7. O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 17-moddasini daftaringizga yozib oling. 258 8. Dunyodagi qaysi davlatlar Toshkentda o'z elchixonalarini ochgan? 9. Qaysi mamlakatlarda O'zbekistonning elchixonalari faoliyat ko'rsat- moqda? 10. O'zbekiston nima uchun jahon hamjamiyatiga qo'shilish yoiidan bormoqda? 11. O'zbekistonning BMT bilan aloqalari haqida so'zlab bering. 12. O'zbekistonning UNESCO bilan hamkorligi haqida so'zlab bering. 13. Shanxay hamkorlik tashkilotining tuzilishi va faoliyati haqida nimalarni bilasiz? Download 1.6 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling