Yodgorliklarini

4. Dinamik xarakteristikasini aniqlash bo'yicha qilingan instrumental izla- 
nishlarning natijalari
Instrum ental izlanishlar asosini, binoni tebratish natijasida dinam ik xa- 
rakteristikalarini eksperimental y o l bilan aniqlash m um kin.
0 ‘lchov apparati sifatida V E G IK turidagi seysm ograf q o ‘llanilgan tebra- 
nish to iq in in i N-041 turidagi ostsillograf yordam ida 5 gers chastotali G B -1 11 
galvonom etr yordamida aniqdangan.
T ebranishlar astsillogrammasidan aniqlanadi.
T1 = 0,16s; T , = 0,15s; T,=0.35s; T ,= 0,12s; T = 0,110s.
G 'arb iy devorning deformatsiyasini aniqlashda konstruksiyaning har xil 
qismida o ic h o v asboblari bino tarxi va balandligi bo‘ylab joylashtirildi.
O lingan m a’lum otlar tahlili shuni ko'rsatadiki, g'arbiy devor qism ida de- 
form atsiyani ortganligini ko'rsatadi.
M achit binosining tebranish davri Т ж — 0,33 s.
Bir qavatli qism ini machitga qanday bogianganligini aniqlash maqsadida 
har xil m asofada asboblar qo'yilgan edi.
Q ilingan ishlar tahlili shuni ko‘rsatadiki binoning bir qavatli g‘arbiy qismi 
m achit bilan bikir biriktirilgan b o ‘lib, seysmik yoki cho'kish choki bilan jih o - 
zlanmagan.
0 ‘rta so‘nishi e>1Jr = 0,31.
5. Gruntning fizik-mexanik xarakteristikasi va injener-geologik holati
G ru n t cho'kuvchan, grunt cho‘kuvchanlik shartiga k o ‘ra - II toifa.
H ududning zilzilabardoshligi - 8 ball. Masjid joylashgan hududning zilz- 
ilabardoshligi - 9 ball (QM Q 2.03.01 - 96 binoan).
G runtning yuk k o ‘tarish qobiliyati 1,8 - 2,0 kg/sm 2.
6. Deformatsiyaning ortish sabablari
Tilla Q ori m achiti konstruksiyasining deformatsiyasi seysm om etrik m oni­
toring kuzatishlar natijasi asosida tahlil qilindi. M uhandislik tahlili shuni 
ko‘rsatdiki, konstruksiyaning deformatsiyasi tezlashganligi aniqlandi.
M achitning g ‘arbiy qismi hozirgi kunda avariya holatida.

---

- k o 'p yillik injener-geologik izlanishlar natijasida, g'arbiy devorning og'ishi 
va deform atsiyaning o'sishini tez(ashishini sababi (deformatsiya davom etraoq- 
da) konstruksiyani ortiqcha yuklanishi bo'ldi. Bu 1975-yilda tem irbeton gum - 
bazni, antiseysm ik kam ar va boshqa elem entlarning suyilishidan boshlandi. II 
toifali ch o 'kuvchan gruntning yuk ko'tarish qobiliyati 1,8 - 2,0 kg/sm 2.
Masjid zaminiga tushadigan haqiqiy yiik miqdori 2,4 kg/sm 2 (gumbaz va 
uning elem entlarining hisobga olm agan holda).
Tem irbeton gum baz va antiseysmik kam ar qilingandan so'ng yukniizg miq­
dori 4,0 kg/sm 2, bu ruxsat etilgan qiym atdan 2 m arta ortiq.
Shunday qilib, rnasjid konstruksiyasini avariya holatiga kelishiga o'ylanmasdan 
qilingan ishlar ham da ilmiy asosga ega bo'lm ay qurilgan gum baz, antiseysmik 
kam ar va boshqa elem entlarning qurilishi sabab bo'Jgan.