Ўзбекистон ўз истицлол ва тарацциёт йўлимиз — бу гул билан цопланган йўл эмас, бу тоталитаризм меросидан халос бўлиш ва покланиш, мафкура вийлик иллати етказган зиён-зацматларни бар тараф этишнинг цийин, узоц давом этадиган йўлидир

1 Ислом Карнмов. 
Ўзбекистон: мшишй истиқлол, иқтисод, сиёсат, 
мафкура. Асарлар, l-жидд, Т,, «Ўзбекистон», 1996 й., 16-6.
2 Ўша асар, 17-6.
101 Ч \ \ %

---

ЎЗБЕКИСТОН ЙЎЛИ
Бу сўзлар ҳали Ўзбекистонда Конституция қабул қи- 
линмаган, мустақилликка бир йил ҳам тўлмаган пайтда 
айтилган эди. Конституция ва давлат қонунларини яра- 
тишда, шубҳасиз, бу фикрлар ҳисобга олинди.
Конституциявий ҳокимиятни куч билан ағдаришга 
ундовчи партия ва ҳаракатларни тақикдаш лозимлиги ало- 
ҳида айтиб ўтилгани бежиз эмас. Биринчидан, бу — тан 
олинган халқаро ҳуқуқ меъёрларидан бири. Иккинчидан, 
совет даврида революция халқ иродасининг ифодаси, ҳоки- 
миятни куч ишлатиб халқ номидан олиш тўғри, деган 
коммунистик ақида таъсирида тарбия топган одамларга 
халқаро ҳуқуқнинг ушбу меъерини эслатиб қўйиш зарур 
эди. Айниқса, қўшни Тожикистон ва қатор собиқ совет 
республикаларидаги воқеалар туфайли бу жуда долзарб ма- 
салага айланганди.
Мустақилликка эришилганидан кейин ўзбек давлатчи- 
лиги ва жамият ян гиланишидаги энг буюк ютуқ, мустақил 
тараққиётнинг гарови ва ҳуқуқий асоси — бу, шубҳасиз, 
Ислом Каримовнинг бевосита раҳбарлигида ишлаб чи- 
қцлган Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 1992 
йил 8 декабрда қабул қилиниши бўлди.
Конституцияга Ислом Каримовнинг Ўзбекистонда 
ислоҳотларни амалга ошириш назариясига кирадиган кон- 
цепцияларнинг, шу жумладан, давлат ва жамият қурили- 
ши, демократик ислоҳотлар ўгказиш концепциясининг ҳам 
мужассам сиёсий-ҳуқуқий ифодаси, деб қарасак, янглиш- 
маймиз. Конституция Асосий қонун сифатида Ўзбекис- 
тонда барпо этилаетган мустақил миллий давлатнинг де- 
мократик ҳуқуқий давлат бўлишини, давлат ҳокимияти 
тармоқларининг бир-биридан ажратилганини, ҳокимият- 
нинг бирдан-бир манбаи халқ эканини, сиёсий ва ижти- 
моий ҳаёт қарашлар ва фикрлар хилма-хиллиги асосида 
кечишини, давлат мафкураси бўлмаслигини, инсон эрки, 
қадр-қиммати олий қадрият эканини, барча фуқаролар- 
нинг қонун олдида тенг ҳуқуқлилигини, жамият инс- 
титутларининг ҳуқуқларини эътироф этди. Конституция 
миллий давлатчилигимиз ва жамиятимизнинг баъзи бир 
илғор тарихий анъаналарини қайта тиклаб, уларга янги
шт
Ю
2

---

ИСЛОҲОТЛАРНИНГ АСОСИЙ КОНЦЕПЦИЯЛАРИ
маъно-мазмун бағишлади. Ушбу муносабат билан ҳоким- 
лик ва маҳалла институтлари тикланиншни мисол сифа- 
тида келтириш жоиз.
Конституция нафақат сиёсий тизим негизини белгилаб 
берди, шунингдек, иқгисодий тизим кўп мулкчиликка, 
мулк шаклларининг тенг ҳуқуқлилигига, иқгисодий фаоли- 
ят эркинлигига асосланицшни ҳам белгилади. Конституция 
мафкуравий плюрализм, сиёсий ва диний бағрикенглик, 
миллатларо тенг ҳуқуқаик ва тотувлик каби тамойилларга 
таянди. Бу ўринда Конституцияни батафсил таҳдил қилиш- 
нинг ҳожати йўқ. У ўз вазифасини муваффақиятли адо 
этмоқца. Унинг асосида янги миллий қонунчилигимиз 
шаклланди, илгари мавжудлари Конституция талаблари- 
га мослаштирилди. Ислом Каримов таъбири билан айт- 
ганда, Конституциямиз Асосий қонунимиз сифатида дав- 
латни давлат қиладиган, миллатни миллат қиладиган 
қонунларга асос бўлди1. Ҳақиқатан ҳам, мамлакатимизда 
ўтказилган ислоҳотлар натижалари, ҳаётнинг ўзи Ислом 
Каримовнинг «ҳур Ўзбекистонимизнингтарихица биринчи 
Конституцияни қабул қилиш — жумҳуриятимизнинг ян- 
гцдан туғилишидир, ҳақиқий мустақиллигимизга мустаҳ- 
кам пойдевор қуришдир»’, - деган фикрини тасдиқлаци.
Констигуциямиз чет эллик мутахассислар томонидан 
жуда юқори баҳоланди. Ҳатто улардан бири (француз оли- 
ми) Ғарб давлатлари конституциялари кўпроқ давлат 
ҳуқуқини акс эттиради, шу боис улар давлатнинг асосий 
қонунидир, Ўзбекистон Конституцияси эса нафақат дав- 
лат ҳуқуқини, ҳаттоки ундан ҳам кўпроқ инсон ва жамият 
ҳуқуқиарини акс эттиради. Шу сабабдан Ўзбекистон Конс- 
титуциясини бемалол фуқаролик жамияти Конституция- 
си деб аташ мумкин, деган эди.
Ўтиш даврининғ биринчи босқичида ислоҳотларнинг 
ҳуқуқий асосини яратишда, қоиунларни ишлаб чиқиш ва 
Қабул қилиивда ўз ёндашув ва имкониятларимизга мос