Ferma sterjenlaridagi zo‘riqishlarning ta’sir chiziklari. Shpringelli fermalar. Fazoviy sistemalar haqida umumiy tushuncha

V_10,11 zo‘riqishning t. ch. kuramiz. Fermani II–II kesim bilan kesamiz. V_10,11 zo‘riqishning moment nuqtasi cheksizliqda bo‘ladi.
I – holat. R=1 kuchi kesimdan chapda, kesilgan fermaning o‘ng qismi uchun muvozanat tenglamasini yozamiz:
y=0, V_10,11+R_B=0, V_10,11=–R_B.
II – holat. R=1 kuchi kesimdan o‘nga harakatlanadi:
y=0, R_A–V_10,11=0, V_10,11=R_A.
Endi 9.2 – rasmda ko‘rsatilgan ferma sterjenlaridagi zo‘riqishlarning t. ch. quramiz.

9.2 – rasm


D23 t. ch.
I–I tekisligini o‘tkazamiz, 2–3 element uchun moment nuqtasi 1–3 va 2–4 elem kesishgan nuqtasi K bo‘ladi. D₂₃ ning t. ch. qurishda moment nuqtasi usulini qo‘llaymiz.
I – holat:
M_K=0, R=1 o‘ngda
^chap
–D₂₃^.r–R_A^.a=0;

D₂₃=–(a/r)^.R_A

II – holat. R=1 chapda:
M_K=0, D₂₃^.r–R_B(6d+a)=0, D₂₃=(6d+a)/r^.R_B.
V₆₅ t. ch. 6 tuguni II–II tekisligi bilan qirqamiz. Tugun kesish usulini qo‘llaymiz.
I – holat. R=1 kuchi 6 tugundan boshqa tugularda.
y=0, V₆₅=0.
II – holat. R=1 kuchi 6–tugunda.
y=0, V₆₅–R=0, V₆₅=R=1. (9.2v–rasm).

Shprengelli fermalarni hisoblash
Asosiy ferma belbog‘lari tugunlarining orasidagi masofa katta bo‘lsa, belbog‘ning (poyasning) har bir sterjeni (elementini) mustaqil fermacha bilan almashtirish mumkin (9.3 – rasm).

9.3 rasm
Bunday fermalar shprengelli fermalar bo‘ladi. Ikki tugun orasidagi yordamchi ferma shprengelp deb ataladi. Shprengellli fermalar bir va ikki yarusli bo‘lishi mumkin. Bir yarusli shpringelli fermalarda shprengelpning pastki (yuqorigi) ќo‘shimcha tugunlariga ќo‘yilgan yuk uning pastki (yuqorigi) asosiy tugunlariga uzatiladi (9.3b–rasm).
Agar shprengelpning pastki tugunlariga qo‘yiladigan yuk fermaning yuqoridagi asosiy tugunlariga uzatilsa, u holda bunday fermalar ikki yarusli shprengelli fermalar deyiladi (9.3v–rasm).