“ҒХҚда жазба текст. Сөз ҳәм пикирлеў”
Download 35.08 Kb.
|
Жазба текст 2 курс ЖБ сораулары
|
“ҒХҚда жазба текст. Сөз ҳәм пикирлеў”пәни бойынша жуўмақлаўшы қадағалаў сораўлары (5220100 – Журналистика (ҒХҚ хызмети) тәлим бағдарының 2-курс студентлери ушын) Сөз үстинде ислеў Тема түсиниги. Тема (атама) қойыўдың өзгешелиги. Теманың оның түрлери Теманың атқаратуғын ўазыйпалары Тема таңлаў шеберлиги ҒХҚда жазба (медиа)тексттиң әҳмийети Медиатекстлердиң жанрлық-стильлик өзгешеликлери ҒХҚ текстлериниң грамматикалық дүзилиси ҒХҚ текстлериниң тийкарғы синтаксислик бирликлери Жазба (медиа)текстлерде қоспа гәплерден пайдаланыў Жазба (медиа)текстлерде риторикалық сораўлардан пайдаланыў Функциональлық стильлер текст тәсиршеңлигин тәмийинлеўши усыл сыпатында ҒХҚы материалларында стильлик нормалардың бузылыўы Текст таярлаўда редакторлық хызмет Баспасөз, радио ҳам телетекстлер дүзиў технологиясы Сөз қолланыў, қысқа ҳәм анық сәўлелендириў мәселелери Тема (проблема) таңлаўдың мақсетин белгилеў Сөз үстинде ислеў, тема таңлаў шеберлиги Жазба (медиа)текстлерде сөз шақаплары ҒХҚы текстлериниң тийкарғы синтаксислик бирликлери. Жай гәп ҒХҚы текстлериниң конструкциялық тәреплери Сөз ҳәм сөзден пайдаланыў Әдебий тилдиң стиллик қағыйдалары Тил, сөз ҳәм текст түсиниги Медиатекст Медиатекстлерде факт ҳәм оның анализи Медиатекстлердиң дүзилиси Газетаға материал таярлаў усыллары Баспасөзде имла қағыйдаларының сақланыўы Газета материалларында сөзден пайдаланыў Баспасөзде сырттан кирген сөзлердиң пайдаланылыўы Газета ушын сәўбет таярлаў усыллары Таңланған текст тийкарында ислеў Жаңалық релизлерин жазыў Латын жазыўына тийкарланған қарақалпақ әлиппесин жетилистирилиўи Кириллше, латынша қарақалпақ жазыўының имлә қағыйдалары. Салыстырмалы таллаў Баспасөзи материаллары тийкарында текстти таллаў усыллары Баспасөзде орфография қағыйдаларына әмел етиў Баспасөзде орфоэпия қағыйдаларына әмел етиў Баспасөз лексикасы бойынша түсиник Лексикология предмети, объекти, мақсети ҳәм ўазыйпалары Жазба (медиа)текстте сөз мәнилериниң аўысыўы, кеңейиўи, тарайыў Жазба (медиа)текстте лексикалық синоним түрлери Жазба (медиа)текстте синонимлердиң услубый қураллар сыпатындағы роли Жазба (медиа)текстте антонимлерден пайдаланыў Медиа тексте омоним ҳәм омоформалардан пайдаланыў Қарақалпақ тили лексикасының тарихый раўажланыўы ҳәм келип шығыўына бола қатламлары, сөз өзлестириў бойынша шынығыў Газета бетлеринде әдебий тил нормаларына қайшы келетуғын сөзлердиң қолланылыўы, олардың дурыс ямаса надурыс екенлигине мысаллар ҳәм анализ Фейилдиң грамматикалық категориялары Газеталардан фейил мейиллерине мысал жыйнаў ҳәм анализлеў Аўызеки сөйлеў стилине тән текстти рәсмий стилге өзгертиў Хабарда жай гәплерден пайдаланыў Аналитикалық жанрдағы материаллар жазыўда қоспа гәплерден пайдаланыў Толық емес гәплерден газета материалын жазыўда пайдаланыў Толық гәплер Газетада хабар жанрына тән материалды балалар газетасы ушын қайта таярлаў Фразеологиялық сөз бирликлеринен пайдаланыў усыллары Қарақалпақ тили ҳәм стилистикасы пәнине кирисиў Стилистиканың илим сыпатындағы орны Стилистиканың теориялық ҳәм әмелий машқалалары туўралы түсиник стилистиканың тил қуралларынан мақсетке муўапық пайдаланыў нызамлылықлары Әдебий тилдиң функциональ стильлери Стилистиканың сөйлеў мәденияты ҳәм сөйлеў өнери менен байланыслылығы Стилистика сөйлеў мәдениятының теориялық тийкары Стилистиканың тил эстетикасы мәселеси менен үнлеслиги Тилдиң тазалығы ҳәм тәсиршеңлиги мәселеси Тилдиң анық ҳәм дәллигине ерисиўде, жазыў ҳәм сөйлеў мәдениятын қәлиплестириўде стилистиканың орны Стилистиканың журналист кадрларды таярлаўдағы әҳмийети Стилистика тараўы ҳаққында түсиник Стилистиканың тил ҳәм сөйлеўдиң тәсиршең қуралы Стилистиканың түрлери Стилистиканың тийкарғы бағдарлары ҳәм оның изертлеў объектлери Әдебий тилдиң функциональ стильлери Әдебий тилдиң функциональ стильлериниң классификациясы ҳәм стильлик белгилери Функциональ стильлерди белгилеўши усыллар Функциональ стильлердиң қәлиплесиўи ҳәм раўажланыў жоллары Аўызеки сөйлеў стили ҳәм оның өзгешеликлери Рәсмий ис қағазлары стили ҳәм оның өзгешеликлери Илимий стиль ҳәм оның өзгешеликлери Медиа стилиниӊ өзгешеликлери Көркем әдебият стили ҳәм оның өзгешеликлери Медиа тилиниң өзине тән өзгешеликлерин изертлеў ҳәм де оның өзине тәнлигин тәмийинлеўши лексикалық қуралларды анықлаў Медианың жәмийеттеги орны Қарақалпақ әдебий тилиниң раўажланыўында ҳәм оның раўажланыўын үйрениўде медиа тилиниң роли Қарақалпақ әдебий тили ҳәм оның қағыйдалары Саўатлылық ҳәм жоқары мәдениятлылықты тәмийинлеўде газета тилиниң роли Газетаның жанрлық жақтан раўажланыўы Газета жанрларының өзине тән өзгешеликлери Газета жанрларының лексикалық нормалары Сүўретлеў қуралларынан пайдаланыў өзгешеликлерин үйрениў Жанрлар арасындағы уқсаслық ҳәм өзине тәнликти анықлаў Газета тилиниң экспрессивлик ҳәм эмоциональлықты тәмийнлеўши тил қураллары Фразеологиялық сөз дизбеклери Халық нақыл-мақаллары Неологизм ҳәм гөнерген сөзлер Тилдиң лексикалық бирликлериниң мәнилик, стильлик ҳәм көркемлик ўазыйпалары Баспасөз тилиниң терминологияға қатнасы Ғәрезсизлик жылларында термин қолланыўда жүзеге келген жағдайлар Баспасөз тилиниң орны ҳәм оны тил мәденияты көзқарасынан баҳалаў Газета темалары ҳәм рубрикаларының грамматикалық дүзилиси ҳәм де олардың баспасөз тилиндеги орны ҳәм әҳмийети Баспасөз тилин әдебий тил қағыйдалары талаплары менен байланыслы ҳалда үйрениў Газета тилиндеги орфографиялық кемшиликлерди сапластырыўдың әҳмийети Газета тилиндеги морфологиялық кемшиликлерди сапластырыўдың әҳмийети Газета тилиндеги синтаксислик кемшиликлерди сапластырыўдың әҳмийети Газета тилиндеги пунктуациялық кемшиликлерди сапластырыўдың әҳмийети Газета тилиндеги стильлик қағыйдалардың бузылыўын сапластырыўдың әҳмийети туўралы анық әмелий усыныслар билдириў “Ҳәзирги қарақалпақ тили» дегенде нени түсинемиз? Өзбек тилиниң стилистикасын үйрениўшилер туўралы нелерди билесиз? Көркем әдебий стили ҳәм рәсмий ис-қағазлар стили арасындағы өзгешеликлер «Публицистика жанрлары» ма яки «Журналистика жанрлары» ма? Журналистика жанрлары классификациясы Функциональ стильлердиң раўажланыўы менен қарақалпақ тили лексикасының раўажланыўы Әдебий тилдиң стильлерин белгилеўде илимпазлар арасындағы тартыслы пикирлер Стиль түсинигиниң тил билиминде ҳәм әдебияттаныў илиминде түсиндирилиўи Стильдиң түрлери: жекке стильлер, экспрессив стильлер ҳәм функциональ стильлер Тил стильлериниң тийкарғы белгилери Функциональ стильлер ҳаққында түсиник Функциональ стильлердиң түрлери Тил бирликлеринен пайдаланыў Лингвистикалық усыллардың стиль нәтийжесин белгилеп бериўи Функциональ стильлердиң лингвистикалық ҳәм лингвистикалық емес тийкарға қаратылғанлығы Лингвистикалық емес белгилерине қарап әдебий тилдиң функциональ стильлериниң түрлери (рәсмий, илимий, публицистикалық, көркем-әдебият) Әдебий тилдиң аўызеки сөйлеў ҳәм жазба стильлери Рәсмий стиль Рәсмий стильдиң байланыс тараўындағы тийкарғы ўазыйпасы Рәсмий стильдиңҳуқықый (нызам, буйрық, пухаралық акт ҳәм қарарлар), ис қағазлары ҳәм дипломатик (нота, меморандум) түриндеги көринислери Рәсмий стильдиң ҳуқықый-шөлкемлестириўшилик қатнасықлар тараўы ушын хызмети Рәсмий стильдиң адамлар, мәкемелер ҳәм мәмлекетлер арасындағы қатнасықларды тәртипке салыўы Буйрық бериў, қарар шығарыў ҳәм мәжбүрийлик Рәсмий ҳүжжетлердиң қәлиплик текстлери-стандарт тил бирликлериниң пайда болыўы Мазмунның анық рәўшан болыўы Рәсмий стильдиң тийкарғы белгилери, лексика-фразеологиялық қәсийетлери, морфологиялық өзгешеликлери ҳәм синтаксислик белгилери Рәсмий стильдиң әдебий тил қағыйдаларына, рәсмий-мәкемелик ҳүжжетлер дүзиў дәстүрлерине қатаң әмел етилиўи Рәсмий стиль элементлериниң публицистикалық стильде ҳәм көркем әдебият стильлериндеги көринислери Илимий стиль Илимий стильдиң илимий хызмет тараўында қолланылыўы Илимий стильдиң тийкарғы ўазыйпасы Илимий стильдиң функциональ түрлери (подстильлери): илимий-техникалық, илимий ис стили, илимий-маърифий стиль, илимий-ғалабалық стиль ҳ.т.б. Илимий стильдиң өзине тән қәсийетлери Илимий пикирлеў. Анық ҳәм қалыс мағлыўмат бериў Мағлыўматтың дәлилленгенлиги ҳәм улыўмаластырылғанлығы Илимий стильдиң жазба түрде әмелге асырылыўы Илимий стильдиң тийкарғы стильлик белгилери Мағлыўматтың қалыс, анық ҳәм улыўмалық екенлиги Пикирдиң анықлығы ҳәм избе-излилиги Илимий стильдиң тийкарғы белгилери:лексика-фразеологиялық қәсийетлери, морфологиялық өзгешеликлери ҳәм синтаксислик белгилери. Илимий стиль элементлериниң әдебий тилдиң басқа стильлериндеги көринислери Публицистиканың мәниси Публицистика жанр емес, ал стиль екенлиги Журналистика жанрларының классификациясы Публицистиканың тийкарғы функциялары Газета жанрлары стили Журнал публицистикасы стили Газета публицистикасы стили Радиопублицистика стилиниң өзгешеликлери Телепублицистика стилиниң өзгешеликлери Кинопублицистика стили Радио-, теле-, кинопублицистика өзине тән белгилери Баспасөз тилиниң ғалаба хабар қураллары тилиниң тийкарғы түри сыпатында Жәмийетлик-сиясий байланыс тараўы Жазба стильдиңпайда болыўы Факт ҳәм ҳүжжетлилиги Интернет тилиниң оперативлиги ҳәм мазмунының кеңлиги Журналистика жанрларының әдебий жанрлардан айырмашылығы Стиль ҳәм тили Медиа стили Медиа тили Медиа стили ҳәм тилиниң өзгешеликлери Медиа стилиниң функциялары Медиа стили Тилдиң улыўма әҳмийети Көркем әдебият стили Көркем әдебият стили әдебий тилдиң раўажланыўында тутқан орны Көркем әдебият стилиниң өзине тән раўажланыў жолы ҳәм дәстүрлерине ийе екенлиги Көркем әдебият тили ҳәм стилиниң тийкарғы өзгешеликлери Көркем әдебият стилинде әдебий тил ҳәм улыўма халықлық тил қуралларының ҳәм оларға тән бай мүмкиншиликлердиң кең ҳәм толығырақ болыўы Көркем әдебият стилиниң сөз өнери екенлиги Көркем әдебият стилиниң эстетикалық тәсир етиў ўазыйпасын орынлаўы Көркем әдебият стилинде жазыўшы фантазиясының қатнасыўы Проза, поэзия ҳәм драматургия стилиниң бири биринен айырмашылығы Көркем әдебият стилинде жазыўшы «мени»ниң болыўы Текст ҳәм интертекст Сүўретлеў шеберлиги ҳәм тәсиршеңликте тилдиң орны Көркем стильде әдебий тил ҳәм улыўма халықлық тилдиң барлық қатамларына тән сөз ҳәм ибаралардың, түрли стиль элементлериниң кең ҳәм жедел қолланылыўы Көркем стильде автордың жекке стили Жеккедөретиўшилик ҳәм тил мүмкиншиликлериниң шығармада билиниўи Көркем әдебият стилиниң бай тарийхый ҳәм дәстүрийлиги менен әдебий тилдиң стилистикасын раўажландырғанлығы Көркем әдебият стили элементлериниң әдебий тилдиң басқа стильлериндеги көринислери Әдебий тилдиң стильлик қағыйдалары (нормалары) Әдебий тил нормаларының тийкарғы түрлери: лексикалық, орфоэпикалық, орфографиялық, фонетикалық ҳәм фонологиялық сөз жасаў, грамматикалық ҳәм пунктуациялық нормалар Әдебий тилдиң стилистикалық нормалары түсиниги Стилистикалық нормалардың функциональ-коммуникатив тәбияты Әдебий тил стильлери Тил бирликлериниң экспрессив-стилистикалық ҳәм функциональ-стилистикалық жақтан бөлиўши, социолингвистикалық усыллардың тәсири ҳәм де жеке-стиль усыллары менен өзара байланыслылығы Стильлик қағыйдаларды (нормаларды) тил ҳәм сөйлеў тәреплеринен баҳалаў Газета стили – ғалаба байланыс стилиниң бир түри Ғалаба байланыс стилиниң ишки стильлик тармақланыўы: газета стили, журнал стили, радиостили, телепублицистика стили ҳәм т.б. Баспасөздиң ғалаба жәмийетлик байланыс қуралы, ғалаба жәмийетлик-сиясий әдебият түри екенлиги Ғалаба байланыс теориясы ҳәм баспасөз машқалалары: хабар теориясы-баспасөз-ғалаба хабар арасындағы байланыслар Газета стилиниң бир оқыўға, тез ҳәм аңсат түсиниўге мөлшерленгенлиги Жазба стиль сыпатында мүмкиншилиги болғанынша оқыўшыда түсиниксиз сораўлардың пайда болыўына, пикирдиң анық емес ҳәм туйық болып қалыўына жол қоймаўы Газета тилиниң сөзлик тәртиби Арнаўлы атамалардың, гөнерген сөзлердиң ҳәм көпшиликке түсиникли емес сөзлердиң кем қолланылыўы Белгили сөз ҳәм бирликлердиң (ибаралардың) тәкирар қолланылыў себеплери Газета тилинде сөз қолланыў менен байланыслы кемшиликлер Журналисттиң (автордың) жеке-дөретиўшилик сөз қолланыў мәселеси Газета тилинде сөйлеў тили элементлериниң қолланылыўы Сөйлеў тили ҳәм оның газета тилине байланыслы тәреплери ҳаққында түсиник Сөйлеў тили-халықтың күнделикли турмыста бир-бири менен туўрыдан-туўры қатнас жасаўында кең пайдаланылатуғын тилдиң ең жедел түри екенлиги Улыўма қолланыўшы сөзлер менен әдебий тилдиң қағыйдаларына жуўап бермейтуғын сөзлердиң де ушырасыўы Сөйлеў тили менен әдебий тил арасындағы байланыс Әдебий тилдиң сөйлеў тили тийкарында қәлиплесиўи ҳәм раўажланыўы Газета тилиниң халық тили байлықларына сүйениўи. Оның мүмкиншиликлеринен орынлы ҳәм дурыс пайдаланыўы Қарақалпақ баспасөзи тилиниң қәлиплесиўине, бир қанша өзгерислер арқалы раўажланыўына тийкар салған дәўирлер Газета тилинде көркем әдебият стили элементлериниң қолланылыўы Көркем шығарма тилиниң әдебий тилдиң әдеўир жетилискен ҳәм толығырақ көриниси екенлиги Жазыўшының шығарма арқалы қоршаған дүньяны образлы ҳәм көркем етип суўретлеўи, өзиниң көз-қарасын билдириўи Көркем шығармада эмоциональлық, экспрессивлик, лиризм ҳәм ҳәр түрли көркемлеў қураллары: троплар ҳәм стилистикалық фигуралардың кең қолланылыўы Көркем әдебият стили менен газета тилиниң уқсаслық ҳәм айырмашылық белгилери Теманы ашыўда, ўақыяны, жағдайды, қубылысты түсиндириўде, оны оқыўшыға ямаса жәмийетшиликке жеткериўдеги баспасөз тили менен көркем шығарма тилиниң усылларының бирдей емеслиги Көркем шығарманың да, баспасөз тилиниң де тийкарғы қуралы - халық тили екенлиги Газетада ҳәм көркем әдебиятта ықшамлылық, анықлық ҳәм ҳүжжетлиликтиң тәмийин етилиўи Газетаның бир қәлипке түскен, турақлы қолланыўшы, тилдеги таяр модельлер тийкарында дүзилген бирликлерден пайдаланыўы Газета тилиниң турақлы тиллик бирликлерине, ибараларына ийе болыўы менен өзгешеленениўи Газета тилиниң еки түрли ўазыйпаны бирдей атқарыўы, информативлик ҳәм экспрессивлик қәсийетлерине ийе болыўы Газета темалерының тийкарғы улыўмалық белгилери. Оған қойылатуғын талаплар ҳәм ўазыйпалар Газета темаларының ғалаба байланыс стилине байланыслылығы Газета темаларының тиллик ҳәм стильлик өзгешеликлери Теманың атамалық, мазмунлық, хабар бериў ҳәм түсиник (мағлыўмат) бериўшилик тәбияты Газета темаларының басқа стильлерге тән темалардан айырмашылықлары Тема түрлери ҳәм олардың ўазыйпалары Тийкарғы тема-газета материалының атамасы сыпатында Темалардың көринислери ҳәм тарийхый дәстүрлери мәселелери Теманың өзине тән қәсийетлери Газетада рубрика. Оның түрлери ҳәм ўазыйпалары. Қолланылыў орынлары Рубрика ҳәм тийкарғы тема байланыслары. Турақлы, арнаўлы ҳәм ўақытша рубрикалар «Шапка» темалар. Сүрен ҳәм шақырық темалары. Оларды қолланылыў орынлары ҳәм атқаратуғын ўазыйпалары Газета темаларының ҳәм рубрикаларының улыўмалық тиллик ҳәм стильлик белгилери: дүзилисине қарай түрлери ҳәм де сүўретлеў усыллары Темалар үстинде ислеў-дөретиўшилик жумыс сыпатында Газета материалларына тема қойыўда халық нақыл-мақалларынан пайдаланыў өзгешеликлери Темаларды қойыўда оны безеў ҳәм рәсмийлестириў машқалалары Тема ҳәм шрифт сәйкеслиги. Темаларды өткермелеў, қатардан-қатарға өткериў тәртиплери ҳәм усыллары Тема таңлаў, қолланыў ҳәм оларды безеў жумысларындағы кемшиликлер Газетада шет тил сөзлерин қолланыў мәселеси Сөзлик қурам ҳаққында түсиник. Газета тилиниң лексикалық қурамы. Газета тилиниң сөзлик қурамының үлкен бөлимин араб-парсы тилинен аўысқан сөзлердиң тутатуғынлығы Қарақалпақ тилиниң, соның ишинде газета тилиниң сөзлик қатламындағы араб-парсылық шығысқа ийе сөзлердиң түпкиликли сөзлер дәрежесине жетиўи. Оның тарийхый себеплер Газета тили лексикасындағы орыс тили ҳәм орыс тили арқалы басқа тиллерден кирген сөзлердиң жумсалыўы. Олардың аўысыўындағы тарийхый себеплер Газета тилиниң лексикасында орыс тили ҳәм орыс тили арқалы басқа Европа тиллерине тән сөзлердиң қарақалпақ тилиниң өз сөзлери менен қабыл етиў дәстүри Газета тилинде нақыл-мақаллардан,турақлы сөз дизбеклеринен, фразеологизмлерден пайдаланыў Нақыл-мақаллардың газетада пикирди ықшам, анық етип жеткериўдеги хызмети, газета материалының тартымлы болыўына хызмет етиўи Download 35.08 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|