Fillips egri chizig'i

1.Fillips egri chizig'i
Fillips egri chizig'i - bu inflyatsiya va ishsizlik barqaror va teskari munosabatlarga ega ekanligi to'g'risida A. V. Fillips tomonidan ishlab chiqilgan iqtisodiy kontseptsiya. Nazariya, iqtisodiy o'sish bilan birga inflyatsiya kelib chiqadi, bu esa o'z navbatida ko'proq ish o'rinlari va kam ishsizlikni keltirib chiqarishi kerak. Biroq, dastlabki kontseptsiya 1970 yillarda inflyatsiya va ishsizlik darajasi yuqori bo'lgan stagflyatsiya yuzaga kelganligi sababli biroz empirik tarzda rad etildi.
Fillips egri chizig'ining kontseptsiyasi iqtisodiyotdagi ishsizlikning o'zgarishi narxlar inflyatsiyasiga bashorat qilinadigan ta'sir ko'rsatadi. Ishsizlik va inflyatsiya o'rtasidagi teskari bog'liqlik Y o'qi bo'yicha inflyatsiya va X o'qi bo'yicha ishsizlik bilan pastga egilib, egri chiziq shaklida tasvirlangan. Inflyatsiyaning oshishi ishsizlikni pasaytiradi va aksincha. Shu bilan bir qatorda, ishsizlikni kamaytirishga yo'naltirilganlik inflyatsiyani ham oshiradi va aksincha. 1960-yillarda har qanday fiskal rag'batlantirish yalpi talabni ko'paytiradi va quyidagi ta'sirlarni boshlaydi deb ishonishgan. Ishchi kuchiga talab oshadi, keyinchalik ishsizlar soni kamayadi va kompaniyalar raqobatlashish va kichik iste'dodlar havzasini jalb qilish uchun ish haqini ko'paytiradi. Ish haqining korporativ qiymati oshadi va kompaniyalar ushbu xarajatlarni iste'molchilarga narxlarni ko'tarish shaklida etkazib berishadi.

Phillips egri chizig'ini qurishda iqtisodchilar dastlab tushuna olmagan narsa shundaki, odamlar va firmalar kutilayotgan inflyatsiya darajasini qancha ishlab chiqarish va qancha iste'mol qilishni hal qilishda hisobga olishadi. Shu sababli, ma'lum bir inflyatsiya darajasi oxir-oqibat qarorlarni qabul qilish jarayoniga qo'shiladi va kelajakda ishsizlik darajasiga ta'sir qilmaydi. Fillipsning uzoq muddatli egri chizig'i vertikaldir, chunki inflyatsiyaning bir doimiy darajasidan boshqasiga o'tish uzoq muddatda ishsizlikka ta'sir qilmaydi.

Ushbu tushuncha yuqoridagi rasmda ko'rsatilgan. Istiqbolda iqtisodiyotda inflyatsiya darajasi qanday bo'lishidan qat'i nazar, ishsizlik tabiiy darajaga qaytadi.
Ushbu oddiy Fillips egri chizig'i odatda inflyatsiya ishsizlik darajasi va inflyatsiya nolga teng bo'lgan taqdirda mavjud bo'lgan gipotetik ishsizlik darajasi funktsiyasi sifatida yoziladi. Odatda inflyatsiya darajasi pi bilan, ishsizlik darajasi u bilan ifodalanadi. Tenglamadagi h musbat doimiy bo'lib, u Fillips egri chizig'i pastga qarab, u esa_n inflyatsiya nolga teng bo'lsa, ishsizlikning "tabiiy" darajasi. (NAIRU bilan adashtirmaslik kerak, bu inflyatsiyani tezlashtirmaydigan yoki doimiy inflyatsiyagaolib keladigan ishsizlik darajasii
Mamlakat iqtisodiyotining xususiyatiga ko’ra, shuningdek, inflyatsiyaning qaysi turi mavjudligiga qarab Fillips egri chizig’idagi inflyatsiya va ishsizlik darajalarining kombinatsiyasi farq qilishi mumkin. Bunday tanlov kutilayotgan inflyatsiyaning sur’atiga bog’liq. Kutilayotgan inflyatsiya darajasi qanchalik yuqori bo’lsa ishsizlikning har qanday darajasida (sur’ati past bo’lgan inflyatsiya darajasiga nisbatan) haqiqiy inflyatsiya darajasi yuqori bo’ladi.

Ouken qonuniga ko’ra YAIMning uzilishi, ya’ni (Yh – Yp) / Yp miqdor davriy ishsizlikning o’zgarishiga bog’liq.

Hukumat Fillips egri chizig’iga asoslanib, qisqa davr uchun, iqtisodiy siyosat maqsadlaridan kelib chiqib ishsizlik va inflyatsiya darajalarining istalgan kombinat yasini tanlashi mumkin.


Alban Uilyam Fillips iqtisod professori bo'lib, inflyatsiya va ishsizlik o'rtasidagi munosabatlarni o'rgangan. Fillips Buyuk Britaniyadagi ish haqi inflyatsiyasi va ishsizlik darajasini aks ettiruvchi iqtisodiy ma'lumotlarni o'rganib chiqdi.Ma'lum bir ish tsikli davomida egri chiziq bo'yicha ma'lumotlarni kuzatib borish ishsizlik darajasi va ish haqi inflyatsiyasi o'rtasidagi teskari bog'liqlikni aniqladi; ishsizlik darajasi yuqori bo'lganida ish haqi sekin o'sdi va ishsizlik darajasi past bo'lganida tezroq. Bu erda biz Fillips egri chizig'ini ko'rib chiqamiz va ishsizlik / ish haqi munosabatlari vaqt o'tishi bilan qanchalik aniqligini isbotlaymiz.