Fiskal institut id raqam: fiin

Adabiyotlar sharhi

Davlat xarajatlarining iqtisodiy o'sishga ta'siri bo'yicha ko'plab qarama-qarshi fikrlar mavjud.O’tgan qirq yil davomida Yalpi ichki mahsulotning o’sishi haqida ko’plab tadqiqotlar bo’lib o’tgan.Garchi ba’zi tadqiqotchilar Yalpi ichki mahsulotning o’sishiga Real yalpi ichki mahsulot asosiy omil deyishgan bo’lsa boshqa ko’plab tadqiqotchilar yalpi ichki mahsulotni boshqa hal qiluvchi omillari deb hisoblashgan.
Ghosh and Gregoriou (2008) va Benos (2009) bir xil metodologiyani (lahzalarning umumlashtirilgan usuli) ishlatgan taqdirda ham turli natijalarga erishdilar. Ghosh va Gregoriou (2008) davlat xarajatlarining joriy komponenti rivojlanayotgan 15 ta davlat namunasi uchun o'sishga sezilarli va ijobiy ta'sir ko'rsatishini ko'rsatdi. Shu bilan birga, Benos (2009) infratuzilma va inson kapitali Evropa Ittifoqining 14 davlati guruhi uchun uzoq muddatli o'sishga sezilarli ta'sir ko'rsatganligini tasdiqladi.
Lamartina va Zaghini (2008), Arpaia va Turini (2008), Szarowska (2012) Vagner qonunidan foydalangan holda davlat xarajatlari,inflatsiyaning iqtisodiy o'sish o'rtasidagi bog'liqlikni sinab ko'rdilar. Masalan, Lamartina va Zaghini (2008) tomonidan o'tkazilgan tahlil natijalari Vagner nazariyasini tasdiqladi, chunki YaIMga nisbatan davlat xarajatlarining elastiklik koeffitsienti nominal qiymatdan yuqori qiymatlarni oladi. Tahlil shuningdek, kutilayotgan uzoq muddatli egiluvchanlik koeffitsienti ko'rsatkichlari aholi jon boshiga to'g'ri keladigan yalpi ichki mahsulot past bo'lgan mamlakatlarda yuqoriroq ekanligi, bu esa davlat tomonidan moliyalashtiriladigan iqtisodiy rivojlanishni amalga oshirishga urinishdan dalolat beradi.
Tekin (2012) eksportdagi o'sishning o'sishga ijobiy ta'sir ko'rsatishini aniqladi. Sulton va Haque (2011) va Simuÿ and Meÿter (2014) iqtisodiy o'sishga ba'zi savdo determinantlari o'rtasidagi uzoq muddatli va to'g'ridan-to'g'ri ta'sirni aniqladilar. Simuÿ va Meÿter (2014) Sharqiy Evropaning 10 ta davlati uchun eksport, ochiqlik va iqtisodiy o'sish o'rtasidagi to'g'ridan-to'g'ri bog'liqlik va sabab-oqibatni aniqladilar va Sulton va Haque (2011) Hindiston uchun eksport va o'sish o'rtasida uzoq muddatli aloqalar mavjudligini aniqladilar.
Li va Liu (2005) rivojlanayotgan va rivojlangan mamlakatlarning katta namunasi uchun iqtisodiy o'sishda investitsiyalarning rolini o'rganib chiqdi. Natijalar shuni ko'rsatadiki, to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar o'sishga bevosita va ijobiy ta'sir ko'rsatadi. 2000-yillarning boshlarida boshqa tadqiqotchilarning xulosalari shuni ko'rsatdiki, to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar uning iqtisodiy o'sish bilan ijobiy bog'liqligiga ega bo'lishi mumkin (Lensink va Morrissey, 2006).
Abdul Aziz Farid Saymeh va Marwan Mohammad Abu orabi (2013)”ASIAN ECONOMIC and FINANCIAL REVIEW” tadqiqotlar kitobida aytib o’tishganki har qanday mamlakatning YaIMi uning mahsulot va xizmat ishlab chiqarshni aks ettiradi shuningdek bu Yalpi ichki mahsulotga ham katta ta’sir ko’rsatadi . Foiz stavkasi makraiqtisodiy o’sish omillaridan biridir va uning pastga yoki yuqoriga siljishi infilatsiya bilan chambarchas bog’liqligini aytib o’tishgan uning ko’tarilishi yoki tushushi Yalpi ichki mahsulotga katta ta’sir ko’rsatadi shu tufayli biz bu o’zgaruvchni ta’sir qiluvchi omil sifatida kiritdik.
Fuad M.Kreishan(2011)”ECONOMIC GROWTH and UNEMPLOYMENT:An EMPRICAL ANALYSIS” tadqiqotlar kitobida o’tgan qirq yillikda izlanishlar olib borganda ishsizlik va iqtisodiy o’sish o’rtasida juda katta bog’liqlik borligini aniqlagan.Iqtisodiyotda yalpi ichki ichki mahsulotning o’sish surati ishsizlikni kamaytiradi va bandlikni oshiradi shu sababli ishszlik ham yalpi ichki mahsulotga katta ta’sir ko’rsatuvchi omildir agar ishsizlik davlatda yuqori bo’lsa bu Yalpi ichki mahsulotga salbiy ta’sir ko’rsatadi.
Rossiya aholisi 1990-yillarning boshidan beri kamayib bormoqda, mehnatga layoqatli aholi esa 2010-yillarda qisqara boshladi (Vishnevskiy va Scherbakova, 2018). Prognozlar yanada xavotirli Kelgusi 40 yil ichida mehnatga layoqatli aholi taxminan 25 millionga, ya'ni chorakga qisqaradi. Bu jihatdan Rossiya boshqa Yevropa va Sharqiy Osiyo davlatlaridan farq qilmaydi.
Fisher (1992) Afrikaning Sahroi Kabiridagi (SSA) makroiqtisodiy barqarorlik va iqtisodiy o'sishni tadqiq qildi va Lotin Amerikasi va Karib dengizi (LAC) mamlakatlari 1970-1985 yillarda. Ko'ndalang kesimdan foydalanish regressiya, tadqiqot natijalari inson kapitali, investitsiyalar va byudjet profitsiti ijobiy ekanligini ko'rsatdi va sezilarli darajada iqtisodiy o'sish bilan bog'liq, boshlang'ich real YaIM, inflyatsiya va qo'g'irchoq o'zgaruvchilar esa SSA va LAC uchun salbiy va sezilarli edi iqtisodiy o'sish bilan bog'liq. Shuning uchun u barqaror iqtisodiy o'sish uchun makroiqtisodiy barqarorlikning oqilona darajasi zarur degan xulosaga keldi.