Fiskal siyosat, davlаt byudjeti va uning taqchilligi

Fiskal siyosat, davlat byudjeti va uning taqchilligi   

. 

 

462 

 

Endi a rasmda ko‘rsatilgandek pasayish yuzaga kelib, YaIM YaIM

1

 dan YaIM

2

 

ga  tushishini  faraz  qiling.  Endi  hukumat  hech  qanday  diskretsion  xarakatlar 

qilmayapdi  va  G  hamda  T  chiziqlari  rasmda  ko‘rsatilgandek  qolayapdi  deb  faraz 

qiling. YaIM

2

 da soliq kirimlari avtomatik ravishda 450 000 000 000$ (c nuqta) ga 

tushib davlat xarajatlari esa o‘zgarmagan xolda 500 000 000 000$ bo‘lib qoladi (b 

nuqta).  50  000  000  000$  byudjet  defitsiti  yuzaga  keladi  (bc  oralig‘i  bilan 

ko‘rsatilgan).  Lekin  bu  siklik  difitsit  pasayishga  ketib  borayotgan  iqtisod  chiqimi 

bo‘lib  hukumatning  diskretsion  moliyaviy  faoliyatining  natijasi  emas.  Biz  bu 

defitsitdan  hukumat  kengyatirilgan  moliyaviy  siyosatni  yuritayapdi  deb  xato 

qilishimiz mumkin. 

Bu  xolat  a  rasmda  2  yil  standartlashtirilgan  byudjet  defitsitini  muhokama 

qilganimizda yoritiladi. 500 000 000 000$ 2  yil hukumat chiqimlari G chizig‘ida b 

nuqtasi bilan berilgan va T chizig‘ida a nuqta bilan ko‘rsatilgan 500 000 000 000$ 

soliq kirimlari YAIM to‘liq bandlik xolatiga etganda yuzaga kelishi mumkin. b va a 

nuqtalari  ikkisi  ham  500  000  000  000$  ni  bildirganligi  uchun  2  yildagi 

standartlashtirilgan  defitsit  0  ga  teng,  chunki  bu  defitsit  potensial  YAIM  ning  foiz 

qismidadir. Ikkala yilda ham standartlashtirilgan defitsit 0 ga tengligi hukumatning 

o‘z  diskretsion  moliyaviy  siyosatini  pasayish  vujudga  kelib  mavjud  defitsit  50  000 

000 000$ natija bersada o‘zgartirmaganligini ko‘rish mumkin. 

Keyin b rasmini ko‘rib chiqamiz. Real foyda YaIM

3

 to‘liq bandlikdan YaIM

4

 ga 

tushgan  deb  faraz  qiling  va  shu  bilan  birga  4  yildagi  federal  hukumatning 

pasayishga  soliq  darajalarini  pasaytirish  bilan  javob  berishi  soliq  chizig‘ining  T1 

dan T2 siljishini faraz qiling. Standartlashtirilgan defitsit o‘lchamiga nima bo‘ldi? e 

da  ko‘rsatilgandek  hukumat  chiqimlari  4  yilda  500  000  000  000$  ga  teng.  Biz  u 

miqdorni  agar  YaIM  to‘liq  bandlik  xolati  yuzaga  kelishi  mumkin  bo‘lgan  475  000 

000  000$  soliq  kirimi  bilan  qiyoslaymiz.  Ya’ni  biz  G  chizig‘idagi  e  nuqtani  T

2 

chizig‘idagi x nuqta bilan solishtiramiz.25 000 000 000$ e x dan kattaroq bo‘lib 4 yil 

uchun standartlashtirilgan byudjet defitsitiga teng. Potensial YaIM ning foizi sifatida 

---