Fiskal siyosat

7-jadval.
O`zbekiston Respublikasida Davlat byudjetining bajarilish darajasi
(YAIMga nisbatan %da)
 
Ko`rsatichlar
2000
2001
2002
2003
2004
2005

---

Defitsit (-)
Profitsit (K)
-1,0
-1,0
-0,8
-0,4
-0,4
 
+0,1
Manba: 
O`zbekiston Respublikasi
Moliya Vazirligi
Byudjet takchilligi asosan noinflyatsion usullar bilan, ya`ni davlat
obligatsiyalari chikarish xamda xususiylashtirishdan tushgan mablaglar
xisobiga moliyalashtirilmokda. Respublikamizda o`tkazilayotgan solik-
byudjet siyosati makroiktisodiy barkarorlikni ta`minlab turish, ustivor
tarmoklarni investitsiyalash, ta`lim soxasini jadal rivojlantirish, axolini
ijtimoiy ximoya kilish maksadlariga karatilib kelinmokda.
Qiskacha xulosalar
Fiskal siyosat (byudjet-solik siyosati) maksadi iktisodiy o`sish,
baxolarning barkaror darajasi, to`lik bandlik va to`lov balansi
barkarorligini ta`minlashdan iborat. Bu maksadlarga erishish uchun davlat
xarajatlari va soliklar bilan manipulyatsiya kilinadi.
Fiskal siyosatl cheklovchi yoki ragbatlantiruvchi turlarga bo`linadi.
Ragbatlantiruvchi fiskal siyosat iktisodiyotning pasayish davrida olib
borilsa, cheklovchi fiskal siyosat iktisodiyotda xaddan ziyod talab tufayli
inflyatsiya paydo bo`lgan sharoitda olib boriladi.
Fiskal siyosat tadbirlari kiska va uzok muddatda mul’tiplikator
samarasi ta`siri ostida bo`ladi.
Davlat xarajatlari mul’tiplikatori iste`molga chegaralangan moyillik
darajasi bilan to`gri bogliklikka, chegaraviy solik stavkasi xamda
iste`molga chegaralangan moyillik darajasi bilan teskari bogliklikka ega.
Davlat xarajatlari va soliklar mikdorini bir ‘xil mikdorga oshirilishi
daraomadlar xajmini xam shuncha mikdorga oshirilishiga olib keladi. Bu
xolat balanslashgan byudjet mul’tiplikatori bilan izoxlanadi.
Iktisodiy pasayish paytida byudjetning davriy takchilligi, diskret fiskal
siyosat natijasida esa tarkibiy takchilligi yuzaga keladi. Byudjet takchilligini
moliyalashtirishning makbul yo`li davlat kimmatli kogozlarni chikarish va
ularni sotish xisobiga karz olishdir.
Respublikamizda o`tkazilayotgan byudjet-solik siyosati iktisodiyotga solik
yukini kamaytirish, soliklarning ragbatlantiruvchi rolini kuchaytirish,
barkaror iktisodiy o`sishga shart-sharoit yaratish, yalpi talabni oshirish