Fitosenologiya


-4 bosqich talabalari uchun


Download 329.85 Kb.
bet87/121
Sana05.02.2023
Hajmi329.85 Kb.
#1167441
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   121
Bog'liq
Fitosenologiya (1)

3-4 bosqich talabalari uchun



Mustaqil ta’lim mavzulari

Soatlar hajmi




6-semestr




1

Kirish

4

2

O‘simlik jamoasi (fitotsenoz).

6

3

O‘simlik jamoasi (fitotsenoz) ning belgilari

12

4

O‘simliklarda hayotiy strategiyalar

4




7-semestr




5

O‘simliklar qoplami dinamikasi (sindinamika)

6

6

O‘simliklar qoplami klassifikatsiyasi (sintaksonomiya)

8




Jami

40



Talabalar mustaqil ta'limining mazmuni va hajmi



Mustaqil ta’lim mavzulari

Berilgan topshiriqlar

Bajar.
muddat.

Hajmi
(Soatda)

6-semestr

1

Kirish

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

2,3-
haftalar

4

2

O‘simlik jamoasi (fitotsenoz).

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

4,5,6-haftalar

6

3

O‘simlik jamoasi (fitotsenoz) ning belgilari

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

7,8,9,10,11,12-haftalar

12

4

O‘simliklarda hayotiy strategiyalar

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

13,14-haftalar

4

7-semestr

5

O‘simliklar qoplami dinamikasi (sindinamika)

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

2,3,-haftalar

6

6

O‘simliklar qoplami klassifikatsiyasi (sintaksonomiya)

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

6,7,8 -haftalar

8

Jami

40

4-bosqich talabalari uchun



Mustaqil ta’lim mavzulari

Soatlar hajmi

1

Kirish

10

2

O‘simlik jamoasi (fitotsenoz).

16

3

O‘simlik jamoasi (fitotsenoz) ning belgilari

20

4

O‘simliklarda hayotiy strategiyalar

12

5

O‘simliklar qoplami dinamikasi (sindinamika)

20

6

O‘simliklar qoplami klassifikatsiyasi (sintaksonomiya)

18




Jami

96



Talabalar mustaqil ta'limining mazmuni va hajmi



Mustaqil ta’lim mavzulari

Berilgan topshiriqlar

Bajar.
muddat.

Hajmi
(Soatda)

8-semestr

1

Kirish

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

2,3-
haftalar

10

2

O‘simlik jamoasi (fitotsenoz).

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

4,5-haftalar

16

3

O‘simlik jamoasi (fitotsenoz) ning belgilari

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

6,7,8,9-haftalar

20

4

O‘simliklarda hayotiy strategiyalar

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

10, 11-haftalar

12

5

O‘simliklar qoplami dinamikasi (sindinamika)

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

12, 13-haftalar

20

6

O‘simliklar qoplami klassifikatsiyasi (sintaksonomiya)

Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish.

14, 15 -haftalar

18

Jami

96



FITOSENOLOGIYA FANIDAN GLOSSARIY


Автотроф – организмларнинг фотосинтез ёки хемосинтез йўллари билан ҳаво ва тупроқдаги анорганик моддалардан фойдаланиб озиқланиши.
Антропоген таъсир – инсоннинг хўжалик фаолияти натижасида табиат ва унинг ресурсларига кўрсатадиган таъсири
Аутэкология – экологиянинг айрим турларнинг ташқи муҳит шароитига мослашишини ўрганадиган бўлими
Биоген моддалар – тирик организмларнинг яшаши учун зарур бўлган ва уларнинг хаёти фаолияти натижасида синтезланадиган моддалар
Биогеоценоз – 1. Ер юзаси маълум ҳудудидаги бир ҳил табиат элементларининг йиғиндиси; 2. муайян тупроқ шароитида ўсимликлар, ҳайвонлар ва замбуруғлар ҳамда айрим содда ҳайвонлардан ташкил топган микроорганизмларнинг биргаликда яшаши
Биологик маҳсулдорлик – экосистемаларнинг ҳаёт фаолияти натижаси ҳисобланиб, маълум вақт оралиғида экосистемадаги организмлар томонидан тўпланган органик моддалар
Биологик хилма-хиллик – турларнинг хилма-хиллиги, генетик хилма-хиллик, экосистемалар хилма-хиллиги.
Биомасса – тирик организмларнинг маълум майдон бирлигига тўғри келувчи оғирлик ёки энергия бирликларида ифодаланган умумий вазни
Биосфера – ҳозирги даврда яшаб, фаоллик кўрсатиб турган организмлар тарқалган қобиқ
Биота – флора(ўсимлик турлари) ва фауна(ҳайвон турлари)нинг йиғиндиси
Биотоп – нисбатан бир хил абиотик муҳит билан тавсифланувчи биоценоз эгаллаган майдон
Биотик алоқалар – биоценоздаги организмларнинг турли шакллардаги ўзаро муносабатлари.
Гетеротроф - тайёр органик моддалар ҳисобига ҳаёт кечирувчи организмлар, уларга барча ҳайвонлар, текинхўр ўсимлик турлари, замбуруғлар ҳамда кўпчилик микроорганизмлар киради.
Генофонд – маълум гуруҳдаги индивидларнинг (популяциялар, популяциялар гуруҳи ёки турнинг) барча генлари йиғиндиси
Генотип – организмнинг барча генлари йиғиндиси
Гомойотерм – ташқи муҳит ҳароратига боғлиқ бўлмаган ҳолда тана харорати доимий бўлган (иссиқ қонли) ҳайвонлар
Канцерогенлар – ҳавфли ўсмалар келиб чиқишига сабабчи бўладиган моддалар ёки физик омиллар
Консументлар – фотосинтез ёки хемосинтез йўли билан тўпланган тайёр органик моддаларни истеъмол қилувчи организмлар йиғиндиси
Коэволюция - табиат ва жамиятнинг бир-бирига мос, ўзаро мутаносиб ривожланиши
Литосфера – Ернинг устки «қаттиқ» қобиғи
Мониторинг – атроф-муҳит ҳолатининг кузатиш, баҳолаш ва олдиндан башорат қилиш тизими
Мутаген – мутацияни келтириб чиқарувчи ҳар қандай омил
Ноосфера – «ақл қобиғи», биосфера тараққиётининг юқори босқичи
Озуқа занжири – бири иккинчисига озуқа бўладиган организмларнинг кетма - кет келадиган занжир
Продуцентлар – анорганик моддалардан органик моддалар яратувчи автотроф организмлар
Популяция – бир турга мансуб бўлган индивидлар йиғиндиси ҳисобланиб, умумий генофондга эга, муайян шароитда ва майдонда тарқалган бўлади.
Редуцентлар – ҳаёт фаолияти давомида (бактериялар, замбуруғлар) органик қолдиқларни анорганик моддаларга парчаловчи организмлар
Руҳсат этиладиган миқдор-РЭМ(ПДК) - одамларнинг соғлиғи ва ҳаётига зиён етказмайдиган зарарли модда миқдори кўрсаткичи
Синэкология – экологиянинг ҳамжамоалар тузилиши, энергетикаси, динамикаси, шакилланиши, ташқи муҳит билан ўзаро алоқаси кабиларни ўрганадиган бўлими
Сукцессия –муайян ҳудудлардаги биоценозларнинг табиий омиллар ёки инсон таъсирида кетма-кет алмашиниши
Табиий ресурслар – жамиятнинг моддий, илмий-маънавий эхтиёжларини қондириш учун ишлаб чиқаришда фойдаланилаётган ёки фойдаланиш мумкин бўлган табиий объектлар, жараёнлар
Трофик алоқа – бир турнинг иккинчи тур билан озиқланишидаги муносабат
Тупроқ эрозияси – тупроқнинг табиий ёки инсон хўжалик фаолияти натижасида емирилиш жараёни. Табиий эрозия одатда жуда секин боради ва хавфли эмас. У сув ва шамол эрозияларига ажратилади
Фотосинтез – ёруғлик энергияси ёрдамида органик моддалар синтезини амалга оширувчи оксидланиш-қайтарилиш реакцияси
Экологик императив- табиат қонунларига бўйсуниш талаби
Экологик инқироз- экологик система, табиат комплексидаги мувозанат холатининг қайта тикласа бўладиган ўзгаришлар
Экологик омил – тирик организмнинг мослашиш характерига жавоб берадиган ташқи муҳитнинг ҳар қандай элементи. Унинг абиотик, биотик ва антропоген турлари ажратилади
Экосистема – организмлар ва уларнинг яшаш муҳитидан иборат табиий ёки сунъий антропоген мажмуи; ундаги тирик ва ўлик экологик таркибий қисмлар бир- бирлари билан чамбарчас боғланган
Ўлик модда – В.И.Вернадский таълимоти бўйича, унинг ҳосил бўлиш жараёнда тирик модда иштирок этмайди.

Assosiatsiya

o’simliklar qoplami klassifikatsiyasining eng kichik sintaksoni

Avtotrof



noorganik moddalarni fotosintez natijasida organik moddalarga aylantirib oziqlanuvchi o’simliklar.

Anemaxor

meva va urug’larning shamol yordamida changlanishi.

Assеktator tur

har xil yaruslarga tеgishli bo`lgan ikkinchi darajali turlardir.

Aspekt

fitosenozdagi o’simliklarning ma’lum bir davrda hosil qilgan qiyofasi

Atsedofil

Nordon, kislotali muhitdagina yashay oladigan o’simlik turlari.

Biotsenoz



bir xil tabiiy sharoitda tarqalgan va bir-birlariga moslashgan tirik organizmlar jamoasi.

Biogeotsenoz



o’simliklar qavmi yoki jamoasi (fitotsenoz) va unda tarqalgan hayvonlar (zootsenoz) ning ma’lum bir tabiiy sharoitda bir-biriga moslashib, kompleks holda mavjud bo’lishi biotop fitotsenoz, zootsenoz va geomuhitlardan iborat murakkab tsenoz.

Biotop



muayyan organizmlarning yashashi uchun mos bo’lgan o’ziga xos sharoitli maydon. Misol: botqoqlik yoki o’rmon maydoni.

Biotgeotsenologiya



organizmlarning bir-biriga va tabiiy sharoitga bo’lgan munosabatini o’rganadigan fan.

Generativ davr

o`simlik hayotida sporalar yoki urug’lar bilan ko`payishning boshlanishi

Geobotanika



o’simliklar jamoasining va undagi qavmlarning (fitotsenozlarning) tuzilishi, tarkibi va taraqqiyotini tuproq, iqlim hamda boshqa omillarga bog’lab o’rganuvchi fan.

Gigrofitlar

suvga boy sharoitda o’sishga moslashgan o’simliklar.

Gidrofitlar



suvga tanasining yarmidan kam qismi botganligi bilan farklanadigan o’simliklar.

Gidotofitlar



tanasining yarmidan oshiqroq qismi yoki butunlay suvga botib o’sadigan o’simliklar.

Galofitlar

sho’r yerda yaxshi o’suvchi o’simliklar.

Dominantlar



har bir yarus va o’simlik assotsiatsiyasida ustinlik qiluvchi o’simlik turlari.

Eksplerentlar

Fitotsenozda raqobatga chidamsiz va bo’sh maydonlarni tez egallaydigan o’simliklar

Epifit



o’simliklar tanasida (ko’pincha daraxtlarda) tekinxo’rlik qilmasdan yashaydigan o’simlik turlari.

Indeferent

tuproq tarkibiga farqsiz o’simlik turlari.

Fenologik faza

O’simlikning urug’idan yoki vegetativ poyasidan o’sib rivojlanib to meva hosil bo’lgungacha ketgan vaqt

Flora



ma’lum mamlakat yoki bir geografik punkt yoki hududidagi o’simlik turlarining majmui, ularning har tomonlama tasvirlangan umumiy ro’yxati.

Fitotsenoz



o’simliklar qavmi birlashib yashovchi o’simliklarning tabiiy guruhi. U o’ziga xos turlari, strukturasi, muhiti bilan xarakterlanadi.

Fluktuatsiya

Fitotsenoslarning yo’nalishsiz, qisqa muddatli o’zgarishlari

Formatsiya

o’xshash assosiatsiyalarni birlashtiruvchi sintakson

Fotoperiodizm



Kunning uzun va qisqa bo’lishiga o’simliklarning munosabati. Yorug’lik stadiyasining o’tishi.

Invazion populyatsiya

O`simlik turining nihollar, yosh hamda voyaga yetgan individlardan iborat populyatsiyasi

Kalkofil

Toshloq yerlarda yaxshi o’sadigan o’simliklar.

Kaltsefil

Ohakga boy bo’lgan muhitda (ishqorli) yaxshi o’suvchi o’simliklar.

Kaltsefob

Ohakli muhitda yashay olmaydigan o’simliklar.

Kriofit

Sovuqqa chidamli o’simliklar.

Konsument

Organik moddalar bilan oziqlanuvchi organizmlar.

Latent davr

O`simlikning spora, urug’holatidagi tinim davri

Liana

Boshqa o’simliklarga o’ralib o’suvchi o’simliklar.

Mezofit

O’rtacha namli tuproq va yumshoq iqlimli sharoitda o’suvchi o’simliklar.

Makrorelef

Hudud jihatdan ancha yirik bo’lgan yerning past- balandligi.

Mikrorelef

kichik bir joyning past-balandligi, relefi.

Normal populyatsiya

Jamoada o`simlik taraqqiyot davrining barcha bosqichlari mavjud

Oligotrof



O’zi o’sayotgan substratdan kam oziq moddalar talab etadigan o’simliklar. Ular kam oziqli tuproqlarda o’sadi.

Ontogenez

Tirik organizmlarning shaxsiy rivojlanishi

Patiyentlar

Fitotsenozda noqulay yashash sharoitiga chidamlilar

Produtsentlar



Oddiy anorganik tarkibiy qismlardan organik modda ishlab chiqaradigan avtotrof va xemotrof organizmlar.

Psammofit

Qumli joylarda o’sishga moslashgan o’simliklar.

Qavatlilik (yarus)

Jamoadagi turlarning tuproq yuzasiga nisbatan har xil balandlikda va tuproq qatlamida har xil joylanishi

Redutsent



Asosan bakteriya va zamburug’lardan iborat organizmlar bo’lib, o’lik organik moddalarni minerallashtiradi.

Regressiv populyatsiya

Gеnеrativ ko`payish xususiyatini yo`qotgan populyasiya

Senopopulyatsiya

O’simliklarning bir turga kiruvchi har xil yoshdagi individlari yig’indisi

Sinuziya

Ekologik jihatdan o’xshash hayotiy formalarni birlashtiruvchi o’simliklar assotsiasining bir bo’lagi.

Subdominant



Fitotsenozdagi ustunlik qiluvchi (dominant) o’simliklarning ikkinchi darajalilari.

Sukkulent



Barcha organlarida suv serob bo’lgan o’simliklar

Suktsessiya



Bir fitotsenozning shu joyning o’zida boshqa bir fitotsenoz bilan almashinishi, ya’ni o’simlik jamoasining gallanishi.

Stsiofitlar



Soyasevar o’simliklar

Skelerofitlar



qurg’oqchil sharoitda yaxshi o’sishga moslashgan, qattiq, qalin tuklarga o’ralgan o’simliklar.

Tip

O`simlik jamoalarini tasniflashdagi eng yirik katеgoriya

Violentlar

Fitotsenozda kuchli raqobatga chidamli va boshqalarga nisbatan ustun turlar

Virgil davr

Bu davrda o`simlik nihol, yosh o`simlik va voyagayetgan holatlarda kuzatilib, nihollar yosh o`simliklardan urug’ palla barglarining bo`lishi bilan farqlanadilar.



Аутэкология – раздел экологии, изучающий влияние абиотических и биотических факторов среды на шансы выживания и размножения биосистем высокого уровня.
Организменная единица – термин, объединяющий биосистемы высокого уровня, а именно, особи, популяции, семейные группы, вид.
Экологическая физиология – раздел физиологии, изучающий зависимость функций животных и человека от условий жизни и деятельности в различных физико-географических зонах, в разные периоды года, суток, фазы лунного и приливного ритмов; раскрывает физиологические основы приспособлений к природным факторам.
Адаптация - совокупность морфо-физиологических, популяционных и других свойств живых организмов, обеспечивающих возможность устойчивого выживания в конкретных условиях среды
Резистентность (от лат. - сопротивление, противодействие) - сопротивляемость (устойчивость, невосприимчивость) организма к воздействию различных факторов среды.
Экологическая пластичность – степень (амплитуда) выносливости (живучести) организма или их сообществ к воздействию факторов среды.
Гетеротрофность – классический признак животных, наряду со способностью активно передвигаться. Означает питание готовыми органическими соединениями, ввиду не способности синтезировать питательные вещества из неорганических соединений в процессе фотосинтеза.
Локомоция - (лат. locus - место и motio - движение) - передвижение, разновидность движений животных и человека, связанная с их активным перемещением в пространстве.
Нервная система - целостная морфологическая и функциональная совокупность различных взаимосвязанных нервных структур, которая совместно с гуморальной системой обеспечивает взаимосвязанную регуляцию деятельности всех систем организма и реакцию на изменение условий внутренней и внешней среды.
Ориентация (франц. orientation - направление на восток), биоориентация, способность животных определять своё положение в пространстве, среди особей того же или др. видов.
Рецептор (лат. recipio, receptum брать, принимать) - анатомическое образование, преобразующее воспринимаемое раздражение в нервные импульсы.
Сенсорный рецептор (лат. sensus - восприятие, чувство, ощущение) - чувствительный, чувствующий, относящийся к ощущениям; например, физиологию органов чувств называют сенсорной физиологией.
Анализатор (орган чувств, sense organ) - комплекс анатомических структур, воспринимающих и анализирующих различные раздражения внешней и внутренней среды.).
Хеморецепция - восприятие одноклеточным организмом или специализированными клетками (хеморецепторами) многоклеточного организма существенных для его жизнедеятельности химических раздражителей, находящихся во внешней или внутренней среде.
Электрорецепция - способность животных воспринимать электрические сигналы окружающей среды через электрорецепторы.
Стимулы (или раздражители) - факторы, вызывающие переход из состояния покоя в состояние деятельностию.
Порог раздражения - наименьшая сила раздражителя, способная вызвать в органах, напр. мышцах или нерве, распространяющуюся волну возбуждения.
Реактивность клеток – способность клеток активно отвечать на внешнее воздействие, например, движением, усилением метаболизма и роста, ускорением деления, выбросом секрета, электрическим импульсом и др.
Феромоны - биоактивные вещества, выделяемые животными в окружающую среду и специфически влияющие на поведение, физиологическое и эмоциональное состояние или метаболизм др. особей того же вида.
Макросматики – подавляющее большинство животных, у которых химические ощущения (обоняние) имеют первостепенное значение для выживания. Микросматики – животные со слабым обонянием (человек, птицы, беззубые киты).
Эхолокация (эхо и лат. locatio - размещение) - излучение и восприятие отражённых, как правило, высокочастотных, звуковых сигналов с целью обнаружения объектов в пространстве, а также получения информации о свойствах и размерах лоцируемых целей (добычи или препятствия).
Акустико-латеральная система – система органов чувств у рыб, чувствительная к вибрации в воде
Биотические (трофические) связи - связи между живыми организмами в экосистеме. Основной вид биотических связей - пищевые (трофические) связи (цепи питания).
Цепи питания - пути передачи веществ и энергии. Пример: «растения - растительноядное животное (заяц) - хищник (волк)».
Хищничество – прямые пищевые связи между организмами, при которых одни организмы уничтожаются другими организмами.
Собирательство – одна из форм деятельности животных и человека, состоящая в собирании для пищи дикорастущих съедобных кореньев, плодов, ягод, мёда, а также моллюсков, насекомых.
Пастьба – подножное кормление животных зелёным или засохшим на корню кормом на естественных или сеяных пастбищах и других угодьях.
Паразитизм (греч. parasitos - нахлебник) – форма взаимоотношений между организмами различных видов, из которых один (паразит) использует другого (хозяина) в качестве среды обитания и источника питания, питаясь его кровью, тканями или переваренной пищей. Гомеостаз - (от гомео... и греч. stasis - неподвижность - состояние), относительное динамическое постоянство состава и свойств внутренней среды и устойчивость основных физиологических функций организма.
Адаптация физиологическая - совокупность физиологических реакций, лежащая в основе приспособления организма к изменению окружающих условий и направленная к сохранению относительного постоянства его внутренней среды - гомеостаза.
Гипоталамус (hypothalamus) - отдел промежуточного мозга (под таламусом), в котором расположены центры вегетативной нервной системы; тесно связан с гипофизом.
Детектор - в общем случае аппаратное или программное средство, выдающее определённый сигнал при наступлении заданного события.
Гипофиз (лат. hypophysis, синонимы: нижний мозговой придаток, питуитарная железа) - округлое образование, расположенное на нижней поверхности головного мозга в гипофизарной ямке турецкого седла клиновидной кости черепа.
Надпочечники - парные эндокринные железы позвоночных животных и человека. У человека расположены в непосредственной близости к верхнему полюсу каждой почки. Играют важную роль в адаптации организма к неблагоприятным условиям (реакция на стрессовые условия).
Лимбическая система – комплекс структур внутри головного мозга. Расположена в виде полукружия вокруг гипоталамуса. Участвует в регуляции функций внутренних органов, обоняния, видоспецифического поведения, эмоций, памяти, сна, бодрствования и др.
Поведение - способность животных изменять свои действия под влиянием внутренних и внешних факторов, характерная черта животного типа организации.
Таксисы (греч. taxis – порядок, расположение) - направленные движения организмов, отдельных клеток или их органелл под влиянием односторонне действующего стимула. Тропизмы - (греч. - поворот, направление) - реакция ориентирования клетки, т.е. направление роста или движения клеток относительно раздражителя (химического, светового и др.).
Рефлексы (лат. reflexus - обращенный, отраженный) - ответная реакция живого организма, обусловленная воздействием какого-либо определенного фактора внешней или внутренней среды на анализатор, проявляющаяся в сокращении мышц, секреции гормона.
Инстинкты (лат. instinctus - побуждение) - совокупность сложных врожденных реакций (актов поведения) организма к бессознательному совершению целесообразных действий и движений, возникающих в ответ на внешние или внутренние раздражения.
Интеллект (или разум) - способность животного выходить за рамки видового поведения.
Преферендум – (лат. praefero - предпочитаю), предпочтение видом (организмом) оптимального диапазона определенного экологического фактора - гидрический, термический и др.
Миграция животных - передвижения животных, вызванные изменением условий существования в местах обитания или связанные с циклом их развития. Популяция (лат. populus - народ, население) - совокупность особей одного вида, длительно занимающая определенное пространство и воспроизводящая себя в течение большого числа поколений. Панмиксия - свободное скрещивание особей в пределах популяции или какой-либо другой внутривидовой группы.
Этология - полевая дисциплина зоологии, изучающая поведение животных (зоопсихология).
Гомеостатические механизмы в популяциях – механизмы, определяющие способность биосистем – организма, популяции и экосистем - противостоять изменениям и сохранять равновесие.
Иерархия (греч. hieros - священный и arche - власть) - расположение совокупности элементов в порядке от высшего к низшему.
Доминирование (лат. dominary - преобладание) - главенствующее положение одного из элементов группы в сравнении с другими.
Иерархия доминирования - классификация группы особей по их рангу в социуме, по власти или престижу.
Лидер – ведущая, временная или относительно постоянная в стаде или стае животных особь, на поведение которой ориентируются остальные особи, определяя, таким образом, поведение стада.
Вожак – поведение, непосредственно направленное на активное руководство стадом; специальными сигналами, угрозами или прямым нападением.
Высшая нервная деятельность - деятельность коры больших полушарий головного мозга и ближайших к ней подкорковых образований, обеспечивающая наиболее совершенное приспособление (поведение) высокоорганизованных животных и человека к окружающей среде. Демография - наука о закономерностях воспроизводства населения, о зависимости его характера от социально-экономических, природных условий, этнического состава населения и т.д.
Демографические показатели - показатели, характеризующие состояние и качественный состав населения: рождаемость, смертность, естественный прирост населения, механический прирост населения, половозрастная пирамида.
Онтогенез - совокупность последовательных морфологических, физиологических и биохимических преобразований организма от его зарождения до конца жизни.
Жизненный цикл - последовательность возрастных фаз индивидуального развития животных от рождения или появления оплодотворенного яйца до смерти.
Дезадаптация психосоматическая (или синдром лемминга) – повышение чувствительности к любым раздражителям внешней среды после перенесенного стресса. Полёт - это передвижение в атмосфере живых существ или искусственных объектов тяжелее воздуха, выполняемое посредством непрерывно создаваемой подъёмной силы.
Почвенная фауна - животный мир почв, совокупность животных, обитающих в почве.
Фитонематоды - паразитические черви растений из класса круглых червей – нематод.
Гумус (от лат. humus - земля, почва) (перегной) - комплекс специфических темноокрашенных органических веществ почвы (гуминовые кислоты, фульвокислоты, гумин и ульмин).
Паразитизм – форма взаимоотношений между организмами различных видов, из которых один (паразит) использует другого (хозяина) в качестве среды обитания и источника питания, питаясь его кровью, тканями или переваренной пищей.
Паразитарная система – система, структурными компонентами которой являются популяция организма-паразита и поддерживающая ее существование популяции всех организмов-хозяев.
Гельминтозы - группа болезней, вызываемых паразитическими червями – гельминтами (глистами).
Теплообмен – процесс необратимого распространения тепла от более нагретых тел к менее нагретым.
Эктотермные животные – животные, поглощающие тепло из окружающей среды.
Эндотермные животные – животные, излучающие тепло в окружающую среду.
Пойкилотермные животные (греч. poikilos - различный и therme - тепло) - животные, температура тела которых меняется в зависимости от температуры окружающей среды.
Гомойотермные животные - теплокровные животные, сохраняют относительно постоянной температуру тела при изменении температуры окружающей среды.
Tерморегуляция (лат. regulo - регулирую) - совокупность физиологических процессов, обеспечивающих постоянство температуры тела у гомойотермных животных.
Терморегуляция физическая – изменение уровня теплоотдачи, способность удерживать тепло или, наоборот, рассеивать его избыток.
Терморегуляция химическая – усиленное образование тепла (теплопродукция) в ответ на понижение температуры среды.
Терморецепция - восприятие изменений температуры нервной тканью, сопровождающееся возникновением нервных импульсов, с последующей передачей сигнала в ЦНС.
Теплопродукция - образование тепла в организме в процессе его жизнедеятельности.
Основной обмен - один из показателей интенсивности обмена веществ и энергии в организме; выражается количеством энергии, необходимой для поддержания жизни в состоянии полного физического и психического покоя, натощак, в условиях теплового комфорта.
Бурая жировая ткань – разновидность жира, встречающегося в жировой ткани. Наличие БЖТ особенно характерно для животных, впадающих в спячку.
Гетеротермия – группа гомойотермных животных, у которых периоды постоянной температуры тела сменяются периодами значительных её колебаний, зависящих от изменений температуры среды.
Спячка - состояние пониженной жизнедеятельности, в котором периодически пребывают некоторые животные.
Торпидность – ежесуточное оцепенение, при умеренном охлаждении или нехватке пищи.
Эстивация (лат. aestas - лето) – летняя спячка - наблюдается у двоякодышащих рыб во время высыхания рек, у степных черепах, у сусликов, у скорпионов.
Гибернация – зимняя спячка; может быть глубокой и неглубокой.
Осмос (греч. osmos - толчок, давление) – медленное проникновение растворителя через полупроницаемую мембрану, разделяющую два раствора разной концентрации.
Осморегуляция - совокупность физико-химич. процессов, обеспечивающих относительное постоянство концентрации осмотически активных веществ во внутр. среде организма животных.
Влага метаболическая (син. эндогенная вода) - вода, образующаяся в организме в процессе обмена веществ.
adaptive behavior - behavior which contributes to an individual's reproductive success and is thus subject to the forces of natural selection.
allee effect - population ecology that describes the positive relationship between the size of a given population and its growth.
applied ecology - a branch of ecology which uses ecological principles and insights to solve environment-related problems. It includes agroecology and conservation biology.
autecology - a major sub-field of ecology which studies the dynamics of populations and the ways in which they interact with the environment. Also called population ecology.
biodiversity - Diversity among and within plant and animal species in a given environment.
biomass - The sum of all living organisms in a given area.
biomass pyramid - A graph that illustrates the productivity within a trophic level Also called an ecological pyramid.
biome - The total complex of biotic communities occupying and characterizing a particular area.
biosphere - The global sum of all ecosystems on Earth.
biota - The total collection of organisms of a geographic region or a time period.
biotic potential - The maximum achievable rate of increase of a population in a given area under ideal conditions.
community - An assemblage of various organisms living in the same environment.
dominance species - A species which characterizes and dominates an ecological community as measured by its primary productivity or biomass.
ecology - The scientific study of interactions between living organisms and their environment.
mating or secondary sex characteristics.
ecological succession - The change in the species structure of an ecological community over time.
ecophagy - The destruction of an ecosystem.
ecosystem - The total of interacting organisms (biocoenosis) and non-living things (biotope) in a specific environment.
ecozone - An area hat has characteristics of natural origin such as climate, terrain, vegetation, etc. It is also the largest division of the Earth's surface filled with living organisms.
El Niño - a band of anomalously warm ocean water temperatures that occasionally develops off the coast of South America and can cause climatic changes across the Pacific Ocean.
environment - The biotic and abiotic surroundings of an organism or population, and the chemical interactions between these factors that influence their survival, development, and evolution. An environment can vary in scale from microscopic to global.
exotic species - An introduced species not native or endemic to a habitat.
forest ecology - A branch of ecology that studies the interrelated patterns, processes, flora, fauna, and ecosystems within forests.
fungus - Along with bacteria, fungi are the major decomposers in most terrestrial (and some aquatic) ecosystems and therefore play a crucial role in the nutrient cycle.
genetic bottleneck - An evolutionary event in which a significant percentage of a population or species is killed or otherwise prevented from reproducing.
k-selected species - A species that forms a group of strong competitors in a crowded environment and that has fewer but stronger offspring.
life form - An entity or being that is living.
limiting factor - Any essential resource that is in short supply in a given environment and therefore limits the possibilities for change in other aspects of the same environment.
logistic curve - An S-shaped curve that usually represents growth of a population of a given species.
mutualism - A form of symbiosis from which both individual organisms involved derive a fitness benefit.
natural resource - Natural biotic and abiotic resources combined.
parasite - An organism that depends for its survival on a symbiotic relationship with another organism — its host — which it does not usually kill directly but does negatively affect.
pioneer species - A species that is the first to inhabit a previously unoccupied environment.
population ecology - A branch of ecology which deals with the dynamics of populations within species, and the interactions of these populations with environmental factors. Also called autecology.
r-selected species - A species selected for its superiority in variable or unpredictable environments.
sociality - is the degree to which individuals in an animal population tend to associate in social groups and form cooperative societies.
territory - An area that one or more individual organisms defend against competition from other organisms.
vegetation - Ground cover provided by plants.
vegetation formation - A concept used to classify vegetation communities.


Download 329.85 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   121




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling