Fizika fakulteti dekani, (PhD) dots

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI

,, Himoyaga ruxsat etildi”
Fizika fakulteti
dekani, (PhD) dots.
_____________ O. Ismanova
«____»“ ____________2023 y.

5140200-Fizika ta’limi yo`nalishi bitiruvchisi

Xudayqulov Pirnazar Mamarayim o’g’li

“ Barqaror energetika ta’minotiga erishish usullari mavzusidagi

BITIRUV MALAKAVIY ISHI

“Himoyaga tavsiya etildi” BMI rahbari: (f.-m f.n.) dots .

Fizika kafedrasi mudiri X.O.Qo’chqarov



_________B.T.Abdulazizov
«____»_________2023y.

Namangan-2023

MUNDARIJA
KIRISH ……………………………………………………………………...		4
I BOB.	ENERGETIKA MANBALARINING YURTIMIZDA VA DUNYODA EVOLYUTSIYASI
1.1.	Energetika manbalari va ularning turlari ……………………………..
1.2.	Yurtimizda ilk energetika manbalari paydo bo’lishi ..........................
1.3	Energiya tarixi, elektr ishlab chiqarish sanoatining evolyutsiyasi……..
II BOB.	BARQAROR ENERGETIKA TA'MINOTIGA ERISHISH USULLARI
2.1.	Zangori energetika va uning istiqbollari …………………………….
2.2.	Gibrid energetika manbalari …………………………………………
2.3.	Ekologiya va energetika muammolari ………………………………
III BOB.	ENERGETIKA MANBALARINI SOLISHTIRIB, AFZAL MANBANI ANIQLASH
3.1.	Energetika manbalarini barcha xarakteristikalarini taqqoslash orqali ularni eng afvzalini aniqlash ………………………………………….
3.2.	Energetika manbalari orqali 1 birlik energiya olish namunaviy masalalari orqali, ularnin o’zaro taqqoslash……………………………
3.3.	O’zbekistonda barqaror energetika ta’minotiga erishish masalalari yechimi …………………………………………………………………
XULOSA ………………………………………………………………………
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ………………………….................

KIRISH

Hozirgi rivojlanayotgan zamonda mamlakatimizda milliy mafkuran shakllantirish hayotiy zarurat va dolzarb mavzu hisoblanadi. Shuning uchun bugungi kunda inson shaxsini, uning yuksak ma’naviy fazilatlarini kamol toptirish,milliy mafkurani shakllantirish, yosh avlodni boy madaniy merosimiz, tarixiyqadriyatlarimizga hurmat-ehtirom, mustaqil Vatanimizga mehr-muhabbat ruhidatarbiyalash talablarini oldimizga muhim vazifa sifatida qo’ymoqda. Bu vazifalar, birinchi navbatda, kelajakning bunyodkorlari bo’lmish yosh avlodning bilim olish,yuqori malakali kadrlar bo’lib, o’z yurti va xalqiga sidqidildan mehnat qilish, ozodyurt ravnaqi hamda baxt-saodati uchun halol mehnat qilishga o’rgatishni nazarda tutadi. Jamiyat rivojlangani sari yetuk, mustaqil fikrlaydigan barkamol shaxslarga ehtiyoji ham ortib boradi va o’zgarib, yangilanib, jamiyatga xizmat qiladi.
O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’grisida” gi Qonuni, “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi”ga bog’liq bo’lgan yuqori madaniyatli zamonaviy fan va texnika yutuqlarini egallagan, biror kasbga ega bo’lgan, ijodiy fikrlovchi, izlanuvchi, yangilik yaratuvchi soxasida faoliyat ko’rsatadigan yoshlarni tarbiyalashda o’qitish usullariga aloqador bo’lgan , hal qilinmagan va to’liq hal qilinadigan ba’zi muammolar muhim o’rinni egallaydi. O’zbek modelining mantiqiy davomi sifatida Prezidentimiz SH.M.Mirziyoev rahbarligida 2017 – 2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish maqsadida aniq ko’rsatmalarga asoslangan beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha harakatlar strategiyasi ishlab chiqildi.
¹Prezidentimiz Sh.M. Mirziyoyevning 2017-yil 22-dekabrdagi Parlamentga murojaatida ta’lim sohasi rivojlantirish allohida ta’kidlab o’tildi. “2017 – 2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha harakatlar strategiyasi”da 4-ustvor yo’nalish hisoblangan “Ijtimoiy sohani rivojlantirishning ustvor yo’nalishlari”ning 4.4 “Ta’lim va fan sohasini rivojlantirish” bandida quyidagicha murojaat etiladi: “Biz yosh avlodni har tomonlama sog’lom va barkamol etib tarbiyalash borasidagi ishlarimizni yangi bosqichga ko’tarish maqsadida "Yoshlarga oid davlat siyosati to’g’risida"gi qonunni yangi tahrirda qaMbul qildik. Shu asosda yangicha yondashuvlar hayotga faol joriy etilmoqda. Yoshlar haqida gap ketganda, men doim bir narsani o’ylayman. Mana, bugungi kunda qancha-qancha yoshlarimiz chet ellarda ta’lim olmoqda, mehnat qilmoqda. Albatta, ularning orasida o’z yo’lini topib, begona yurtda hech kimdan kam bo’lmay qiynaydi. Shuning uchun ular bilan doimiy aloqa o’rnatish, ularning huquq va manfaatlarini himoya qilish yurtimizga qaytish istagida bo’lganlarni qo’llabquvvatlash bo’yicha ishlarni kuchaytirishimiz zarur.
¹Sh.M. Mirziyoyevning 2017-yil 22-dekabrdagi Parlamentga murojaatnomasidan olindi.Ushbu murojaatnomamatni «O’zbekiston Milliy axbort agentligi»ning rasmiy saytiga 2017 yil 27 dekabrda joylashtirilgan.
Shu maqsadda O’zbekiston yoshlari xalqaro assosiasiyasini tuzish va uning samarali faoliyat yuritishi uchun tegishli sharoit yaratib berishimiz kerak. Yoshlarimiz xorijdagi tengdoshlari bilan ilm-fan, madaniyat, tadbirkorlik, sport va boshqa sohalarda faol muloqotda bo’lishlari maqsadga muvofiq. Bu ularning o’z salohiyatini dunyo miqyosida namoyon etishlari uchun katta imkoniyat yaratadi. Shuning uchun kelgusi yili Samarqand shahrida Markaziy Osiyo yoshlari forumini o’tkazish ko’zda tutilmoqda. Joriy yilda olib borgan islohotlarimizning eng muhim natijalaridan biri bu, hech shubhasiz, mamlakatimizda bolalar mehnati va majburiy mehnatga butunlay chek qo’yilgani bo’ldi. Bunday ijobiy o’zgarishlar Xalqaro mehnat tashkiloti va boshqa tuzilmalar tomonidan e’tirof etilgani e’tiborga loyiq, albatta.
Ma’lumki, talabalarni ilmiy dunyoqarashlarini shakllanishida va modda tuzilishi haqida zamonaviy tasavvurga ega bo’lishlarida yadro fizikasi o’ta muhim rol o’ynaydi. Shu bilan birga yadro fizikasi mavzulari kvant fizikasi bo’limida asosiy ahamiyatga ega bo’lib, ularni o’rganish jarayoni murakkab tushuntiruv apparatlarini qo’llashni va ma’lim darajada murakkab abstraksiyalashga oid ko’nikmalar bo’lishini talab etadi.