Fizika fakulteti f-18. 03 guruh talabasi Jabborov Javohir ning Lazerlar fzikasi fanidan tayyorlagan taqdimot ishi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

1. SPONTAN KOMBINATSION SOCHILISH
Muhitda tarqalayotgan yorug’lik to’lqini zichlik fluktuatsiyalari tufayli paydo bo’lgan akustik to’lqinlardan tashqari molekulalar atomlari tebranishlari bilan ham ta’sirlashishi mumkin. Tebranishlar nazariyasida molekula 3N–6 ta normal tebranishlarga ega deb hisoblanadi. Bunday tebranishlar molekulaning og‘irlik markazini joyidan siljitmay yuz beradi.
Molekulaga quyidagi o‘zgaruvchan elektr maydoni ta’sir qilayotgan bo‘lsin:
Мolekulaning qutblanuvchanligi undagi atomlarning o’zaro joylashuviga bog’liq bo’lganligi uchun atomlar tebranishiga mos ravishda davriy o’zgarib turadi va molekula atomlari koordinatasi (r) ga bog’liq bo’ladi: α=f(r)
Аtom yadrolarining muvozanat holatidan kichik siljishlari uchun:
Birinchi ikkita had bilan chegaralanamiz:
George Gabriel
Stokes
Kombinatsion sochilishning elementar kvant nazariyasi
Kvant nuqtai nazardan yorug‘likning sochilishi quyidagicha tushuntiriladi:
a. Reley sochilishi
ω chastotali EMT ta’sirida molekula uyg‘ongan holatga o‘tadi. Bu holatga o‘tish fotonning yutilishini anglatmaydi. Shaffoflik sohasidagi holatni “virtual” holat deb ataladi va bu holatda molekula taxminan 10-15sek yashaydi va tezda n=0 holatga qaytib tushadi. Bunda sochilgan yorug’lik chastotasi o’zgarmaydi.
Reley sochilishi
Stoks
sochilishi
antistoks
sochilishi
Tebranma harakat sathlari
Virtual holatlar
energiya
Socilish spektri
b. Stoks kombinatsion sochilish
c. Antistoks kombinatsion sochilish.
n=0 va n=1tebranma holatlar o‘rtasidagi o‘tish uchun
Yuqori temperaturada eksponenta ko’rsatkichi nolga yaqun bo’ladi, stoks va antistoks komponentalar intensivliklari bir-biriga yaqin bo’ladi. Temperatura pasayib borishi bilan eksponenta ko’rsatkichi tez o’sadi va intensivliklar nisbati nolga intiladi.