Fizika guruh talabasi jumaboyeva charosning optika fanidan optik sistemalarning aberratsiyasi mavzusida

Kurs ishining dolzarbligi: Hozirgi kunga kelib jadallik bilan rivojlanib 
borayotgan ayni davrda insonlar hayotini optika fizikasisiz tasavvur etib bo’lmaydi. 
Optik qurilmalar va asboblarga ham talab yuqori ekanligi ham optika fizikasiga talab 
yuqori darajada ekanligiga yaqqol misol bo’la oladi. Ayniqsa, optik qurilmalarga 
bo’lgan talab oshib bormoqda. Ular har bir sohada o’zining muhim ahamiyatiga ega 
va foydalanish sohalari keng qamrovlidir. Yangi optik qurilmalarning kashf etilishi 
esa insoniyat tarqqiyoti va rivojlanishiga katta hissa qo’shadi.

---

7 
1.1. Optik sistemalar haqida ma’lumot 
Optik sistemalar - optik elementlar (linza, koʻzgu, prizma, plastinka va h.k.) 
majmui. Quyidagi koʻrsatkichlar bilan ifodalanadi: chiziqli apertura, burchakli yoki 
chiziqli kuzatish maydoni, optik kattalashtirish oʻlchamlari, tasvirning sifatliligi, 
ajrata olish qobiliyati va yorugʻlik energiyasini taqsimlay olishi. Optik tizimlar 
yordamida buyum tasviri fotoplastinka, fotoelement va boshqalarda hosil qilinadi 
yoki yorugʻlik manbaidan chiqqan nur dastasining yoʻnalishi, intensivligi va boshqa 
oʻzgartiriladi. Optik tizimlar koʻrsatkichlariga tegishli masalalar ideal optik tizim 
qonunlari orqali hal qilinadi. Tasvirning sifatliligi va ajrata olish qobiliyatida esa 
Optik tizimlarning quyidagi nozik xususiyatlari ham hisobga olinadi: optik tizim 
aberratsiyasi, difraksion hodisalar. Optik tizimlarning notoʻgʻri tayyorlanganligi va 
h.k. Tasvirning sifatliligini belgilaydigan omillar sifatida yo koʻndalang toʻlqin 
aberratsiyaning qiymati, yoki chastota-kontrast harakteristika kattaligi olinadi. 
Optik tizimlar kinotexnika, televideniye, fotografiya, mikroskopiya, harbiy ish va 
boshqa koʻp sohalarda qoʻllaniladi. 
II. ASOSIY QISM. OPTIK SISTEMALARNING ABERRATSIYASI