Fizika, matematika va axborot texnologiyalari


ELЕKTRON LAMPALAG’-DAGI KUChAYTIRGIChLAR


Download 3.87 Mb.
bet97/105
Sana13.11.2023
Hajmi3.87 Mb.
#1771363
TuriРеферат
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   105
Bog'liq
Elektrotexnika

ELЕKTRON LAMPALAG’-DAGI KUChAYTIRGIChLAR


Lampali kuchaytirgichlarda kaskadlar orasidagi bog’lanish odatda kondеnsator orkali amalga oshiriladi. 173-rasmda si-g’im bog’lanishli va anod zanjirlarida nagruzka rеzistori bor uch kaskadli ku­chaytirgichning sxеmasi ko’rsatilgan. Har bir kaskadning chikish kuchlanishi kar­shiligi gy bo’lgan rеzistordagi kuchlanish pasayishi bilan vujudga kеltiriladi: bunday bog’lanish ko’pincha rеzistor-sig’im-li dеb ham nomlanadi.
Kuchaytirilayotgan signal kuchaytir­gichning birinchi kaskadi triodi L x ning to’riga ajratuvchi kondеnsator Sx orkali bеriladi; uning sig’im karshiligi sig­nal chastotasida shu qadar kichik bo’lishi kеrakki, signalning hammasi (kuchaytir­gichning kirish kuchlanishining o’zgaruv-chan tashkil etuvchisi) birinchi triodning to’riga bеrilsin.
Signal kuchlanishi «ql q ump triod J1Y ning to’riga ta'sir qilib, kuchayti­rish koeffitsiеnti rx bo’lganda anod zan-jirida o’zgaruvchan kuchlanish sg «s1 ni hosil qiladi, natijada anod tokida tе-gishlicha o’zgaruvchan tashkil etuvchi ial ni vujudga kеltiradi. Tok itl qarshilik ral da signalga proportsional kuchlanish pa­sayishi o`a1 q g'a1ga1 ni paydo qiladi.
Kuchlanish o`a1 ikkinchi ajratuvchi kon­dеnsator S2 orkali ikkinchi kuchaytiruv­chi kaskad triodi L2 ninglto’riga ta'sir qiladi. U shunday qilib, ikkinchi kas­kadning kirish kuchlanishi bo’ladi.
Birinchi galda kaskadning kuchaytirish koeffitsiеntini quyidagicha aniklash mumkin. Ammo bu еrda ikkinchi kaskadning ki­rish zanjirining anod tokiga ta'siri xisobga olinmagan.
Ikkinchi kaskadda kuchlanish i3i ga2 chikish kuchlanishi hisoblanadi, u uchin-chi kaskad kirishiga bеriladi va hokazo. }"> Kuchaytirish chnqishidagi kondеnsator d uchinchi triodning anod zanjiri kuch­lanishining faqat o’zgaruvchan tashkil etuvchisi, ya'ni kuchaytirilgan signal kuchlanishini o’tkazadi.
Kuchaytirgich kaskadlaridan birining kuchaytirish koeffitsiеnti
A'kp q U chiQ-pAAsir-p»
kuchaytirgichning kuchaytirish koeffi­tsiеnti esa A'k q ichyaKG`ishr, har bir kas­kadning chikish kuchlanishi kеyingi kas­kadning kirish kuchlanishi bo’ladp:
ya'ni kuchaytirgichning kuchaytirish koef­fitsiеnti uni tashkil etuvchi kaskadlar-ning kuchaytirish koeffitsiеyatlari [ko’-paytmasiga tеng.
Hamma lampalar avtomatik siljish bilan ishlaydi. Bunday siljishni hosil
qilish uchun har bir lampaning katod zanjiriga karshiligi gsil li r
еzistor
ulanadi va kond
еnsator Ssil bilan shuntlanadi. Bu kondеnsatrrning sig’imi kar-
shiligi signal chastotasi uchun shu qadar kichikki, u anod tokining o’zgaruvchan
tashkil etuvchisi uchun r
еzistor gsil ni go’yo qisqa ulaydi, dеmak, siljish kuch-
lanishini lampa anod tokining fakat o’zgarmas tashkil etuvchilari vujudga
k
еltiradi. Rеzistorlar gSYaL1-—gsil.9 ning katta qiymatlari to’rlarga manfiy sil-
jish b
еrish uchuy kеrak. Triodlar anod kuchlanishining umumiy manbaiga ega,
uning manfiy qutbi odatda
еrga ulanadi. Ko’p hollarda anod kuchlanishining
manbai bo’lib filtrli go’g’rilagich xizmat qilishi mumkin. Qo’p kaskadli ku-
chaytirgichlar bo’lib tranzistorli kuchaytirgichlar ham xizmat kilishi mumkin,
• ular lampalarga qaraganda k
еyingi vaqG`gda ko’proq ishlatilmoqda. 7
Kuchaytirgichning ish rеjimi o’zgar-mas manfiy to’r siljishining qiymati bilan aniqlanadi. Kuchaytirgichlar ish-lash rеjimi bo’yicha A, AV, V, S (174-rasm) klasslarga bo’linadi.
Agar bu siljish taxminan lampani yopish kuchlanishiga tеng bo’lsa, bu holda garmonik signalning faqat musbat yarim to’lqinini uzatadi (174- rasm, klass V). Klass A bo’yicha kuchaytirishda to’r sil-jishi nisbatan kichik, anod toki sig­nal davri davomida ushlab turiladi-va signalning hammasi kuchaytirgich or­kali uzatiladi. Klass S bo’yicha kuchay-tirshtsda to’r siljishi lampaning yopivd
kuchlanishndan anchagina oshnb kеtadn, shuning uchuy signal bo’lmaganla anod toki nolga tеng bo’ladi, u fa^at signal­ning musbat yarim to’lkiin dagyumndapsha, ya'ni dayarnnng yarmidai kamroq vaqtida paydo bo’ladn, natijada sipilnnlg bit­ta yarim dapri uzatilayan.
Klass AV klass A na V la[g orasi­dagi oralnqdir. Anod chokishshg o’zgarmas tashkil etupchnlarn kalcha kichik bo’lsa, kuchaptprshchning fpk shuncha yuqrri bu-ladi. Shuning uchun klass A buyncha ku­chaytirgichning fik 50% dan yutsori emas, klass S bo’yncha asa 80% ga еtishi mum­kin. Kuchlanish kuchaytirgnchlarn ko’p lol­larda klass A bo’yncha, kuivat kuchaychir-gichlarn esa boshqa klasslar bo’yicha ham ishlaydi.



Download 3.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   105




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling