Fizika va astronomiya

YORUQNING AKSINISHI VA SIRISHI
Bir hil muhitda tarqaladigan yorug‘lik dastasi to‘g‘ri chiziqli. Ikki ommaviy axborot vositalarining chegarasida, masalan, "havo - shisha" yoki "havo - suv" yorug‘lik nurining yo‘nalishi o‘zgaradi. Bunday holda, yorug‘likning bir qismi birinchi muhitga qaytadi. Bu hodisa aks ettirish deb ataladi.Yorug‘likni aks ettirish qonuni tushayotgan nurning AO, aks ettirilgan OS va MM yuzasiga perpendikulyar VO ning nisbiy holatini aniqlaydi, tushish nuqtasida rekonstruksiya qilinadi. Agar tushayotgan AO nuri bilan MM yuzasiga perpendikulyar VO o`rtasidagi, tushish nuqtasidan tiklangan burchak tushish burchagi, OS va perpendikulyar nurlar orasidagi burchak esa aks etish burchagi deb ataladi. aks etish burchagi tushish burchagiga teng. Bundan tashqari, tushayotgan nur, aks ettirilgan nur va ikkita vosita orasidagi interfeysga perpendikulyar bir xil tekislikda yotadi.Ma'lumki, yorug‘likning tarqalish yo‘nalishi ikkita muhit chegarasida o‘zgaradi. Biz ta'kidlaganimizdek, yorug‘likning qisman aks etishi mavjud. Dunyoning boshqa qismi, ikkinchi vosita shaffof bo‘lgan hollarda, ommaviy axborot vositalarining chegarasidan o‘tadi, tarqalish yo‘nalishi, qoida tariqasida, o‘zgaradi. Boshqacha qilib aytganda, agar yorug‘lik nuri sinishidan oldin AO yo‘nalishi bo‘yicha tarqalsa, u holda O nuqtada sinib, OD yo‘nalishi bo‘ylab uzoqroqqa boradi. Bu hodisa refraktsiya deb ataladi.Yorug‘lik mat yuzalarda singanida, aks ettirish kabi, u tarqaladi. Bu hodisa suratga olish va suratga olishda hisobga olinadi. Yorug‘lik manbasin muzli yoki sutli shisha bilan o‘rab, ular yorug‘likni yumshoqroq qiladi va juda yorqin nurning ko‘zlarga to‘g‘ridan-to‘g‘ri tushishini yo‘q qiladi.Tushilish va sinish burchaklarini o‘lchash orqali yorug‘lik sinishining quyidagi qonunlarini aniqlash mumkin: tushish burchagi sinusining sinish burchagi sinusiga nisbati bu ikki muhit uchun doimiy qiymatdir (yorug‘likning sinishi ko‘rsatkichi). moddalar odatda havoga nisbatan ko‘rsatiladi) va birinchisiga nisbatan ikkinchi muhitning sinishi indeksi (omili) deb ataladi; tushayotgan nur, singan nur va ikki muhit orasidagi interfeysga perpendikulyar, nurning tushish nuqtasida tiklangan, bir xil tekislikda yotadi.Turli muhitlar uchun sinishi ko‘rsatkichlari har xil. Shunday qilib, foto va kino uskunalarini ishlab chiqarishda ishlatiladigan optik ko‘zoynaklar 1,47 dan 2,04 gacha sinishi indeksiga ega. Yuqori sindirish ko‘rsatkichiga ega bo‘lgan optik ko‘zoynaklar chaqmoq toshlari, kamroq sinishi ko‘rsatkichlari esa tojlar deb ataladi.