Fizikadan masalalar 10 10-sinf masalalari va test savollari to`plami

ELEKTR

1. Ikki nuqtaviy zaryad xavoda (₁=1) 8 sm masofadan ta’sirlashadi. Shu zaryadlar
yog’da (₂=5.25) o’shanday kuch bilan tasirlashish uchun qanday masofada turish
kerak ?

Berilgan: ₁=1, r₁=8 sm, ₂=5

------------------------------
r₂ = ?
Echish: Shartga ko’ra ikkala holda ham Culon kuchlari teng: . Bundan: , , ,
2. q₁= q₂=q zaryadlar orasidagi masofa 4 marta orttirilib zaryad q ni qiymati 2 marta
orttirilsa Culon tasir kuchi necha marta o’zgaradi ?
Berilgan: q₁= q₂=q,  2q
r  4 r
------------------
F₂/F₁ = ?
Echish: Culon kuchlari : , , demak, , 4 marta kamayadi
3. Кутичада 30 пФ ва 70 пФ сигимли конденсаторлардан кугина бор. Хар кайси сигимли конденсаторлардан нечтадан олиб паралел уланса 330 пФ сигим хосил килиш мумкин?.
Berilgan:C1=30 пФ
C2=70 пФ
C =330 пФ
m=?, n=?
Yechish:Конденсаторлар паралел уланса сигимлари кушилади .
Масалада номаълум иккита булиб, тенглама битта . Бундан
. m, n –мусбат бутун сонлардир, m>0 дан n<33/75.
n=3,6,9 … в.х лардан n=3 гина масала шартини каноатлантиради. Демак,
n=3 ва m=4 ни топамиз: C₁=30 пФ дан 4 та , C₂=70 пФ дан 3 та.

4. Расмда уланган конденсаторлар сигимлари C₁=50 пФ, C₂=25 пФ, C₃=40 пФ булса, умумий сигим канча ?

Б ерилган: C₁ = 50 пФ
C₂= 25 пФ
C₃= 40 пФ
----------------
C_ум =?
Yechish:C₁ ва C₂ паралел уланган, улар кушилади: . Энди C₁₂ ва C₃ ларни кетма-кет улангани учун: . Демак,

5. Shemani umumiy qarshligi qancha ?

Echish: ,
6. 2 ta bir xil sharcha orasi 20 sm. Ular teng manfiy zaryadlangan bo’lib 1 mN kuch bilan itarishadi. Har qaysi sharchada qanchadan ortiqcha elektron bor ?
Berilgan: r = 20 sm = 0,2 m
F = 1 mN = 10^-3 N
q_e = 1,6*10^-19 C
k = 9*10⁹ N*m²/C²
----------------------------
n = ?
Echish: Kulon qonuni dan,
ta
7. Ikki metall shar musbat zaryadlangan bo’lib, birini zaryadi ikkinchisidan 2 marta kam.
Sharchalar bir-biriga tekizilib, yana avvalgi masofaga surib qo’yildi. O’zaro ta’sir kuchi necha marta o’zgargan ?
Berilgan: q₁=2q , q₂=q
------------------
F₂/F₁ = ?
Echish: Birinchi holda . Ikkinchi holda, har birida (q₁+q₂)/2 =1.5q dan
zayad bo’ladi .
Demak, F₂/F₁ =9/8≈1.12 marta ortadi
8. 10 va 40 nC zaryadlar bir biridan 12 sm masofada joylashgan. 3-zaryadni
birinchisidan qanday masofada joylasak u muvozanatda turadi ?
Berilgan: q₁= 10 nC
q₂=40 nC
r = 12 sm
----------------
x = ?
Echish: (3-ni)1-zaryad bilan tasir kuchi , 2- zaryad bilan tasir kuchi
, Muvozanatda qolish uchun ikkala kuch teng bo’lish kerak: F₁=F₂ .
Bundan ,
9. Agar izolyatsiyasiz o’tkazgichni 3 bukib eshilsa qarshlik necha marta o’zgaradi?
Berilgan: l¹=l /3, S¹=3S,
Echish: , 9 marta kamayadi
10. Kesim yuzi 1.4 mm² Alumin simdan 1 A tok o’tsa, unda Maydon kuchlanganligi
qancha ? (Alumin:  = 0.02810^-6 m )
Berilgan: I = 1A ,  = 0.02810^-6 m
S = 1.4 mm² =1410^-7 m²
------------------------------
E = ?
Echish:
1 1. Rasmdagi a zanjirdan b zanjirga o’tilsa Ampermetr
ko’rsatgan tok qanchaga o’zgaradi ? Ikkala holda xam
kuchlanish bir xil.
Echish: a- xolda umumiy qarshlik 3R, Tok I_a=U/3R
b- xolda R/2+R=3R/2 , Tok I_b =2U/3R, I_b/I_a=2 marta ortadi
12. Sig’imlari 160 pF, 40 pF, 300 pF kondensatorlar parallel ulansa, umumiy sig’imni toping ?
Берилган: C₁ = 160 pF
C₂= 40 pF
C₃= 300 pF
----------------
C_p = ?
Yechish:Турли конденсаторлар parallel уланса умумий сигим .
Демак , C_p = 500 pF
13. Suyuq dielektrikdagi 6 nC zaryad 3 sm masofada 20 kV/m maydon kuchlanganligi
hosil qiladi. Dielektrikni singdiruvchanligi qancha ? ( k = 9*10⁹ N*m²/C² )
Berilgan: E = 2*10⁴ V/m
r = 0.03 m
q = 6*10^-9 C , k = 9*10⁹ N*m²/C²
----------------
 = ?
Echish: , bundan,
14. Elektron tezligini 10⁷ m/sek dan 3*10⁷ m/s ek ga oshirish uchun elektr maydon
potensiallar farqi qancha bo’lish kerak ? (e/m=1.76*10¹¹ C/kg)
Echish: ,
15. Lampochkadan ma’lum vaqtda 20 C zaryad o’tib, 130 J ish bajardi. Lampochkadagi kuchlanish qancha ?
Berilgan:q=20 C
A=130 J
U=?
Yechish: Ish , бундан