Fiziologiya 2-semestr oraliq nazorat javoblari javob tahlaganlar: zaydullaev bayrambay davolash 204-guruh

kasalliklarda, shuningdek, 
qonda eritrotsitlar m iqdori keskin kamayganda (anemiya) 
kuzatiladi. 
ECHT eritrotsitlarganisbatan plazma xossalariga 
ko‘proqbog‘liq. ECHTkattaligi 
m e’yorda b o ‘lgan erkak eritrotslti hom ilador ayol 
plazmasiga qo‘shib q o ‘yilsa, u 
ham xuddi hom ilador ayol eritrotsitlaridek tez cho‘kadi 
114. Эритроцитларнинг осмотик резистентлиги ва унинг 
турлари; 
Eritrotsitlar o‗z atrofidagi suyuqlik kontsentratsiyasining 
o‗zgarishiga chidash xususiyatiga ega. Agar odam yoki issiqqonli 
hayvonning bir
tomchi qoni osh tuzining izotonik (0, 9 % li yoki 0,85 % li) 
eritmasiga solinsa,
eritrotsitlar bilan osh tuzi eritmasi orasida dinamik tenglik hosil 
bo‗ladi, chunki
eritrotsitlardan eritmaga chiqayotgan va eritmadan eritrotsitlarga 
kirayotgan suv
miqdori bir-biriga teng bo‗ladi. Bunday sharoitda eritrotsitlarning 
shakli va hajmi
o‗zgarmaydi. Osh tuzining yuqori kontsentratsiyali (gipertonik) 
eritmasida esa
eritrotsitlar burishib, hajmi kichrayadi, chunki bunday sharoitda 
ular o‗zidagi suvni
eritmaga chiqaradi. Aksincha, konsentratsiyasi kuchsiz bo‗lgan 
osh tuzi (gipotonik)
eritmasida eritrotsitlar bo‗rtadi; chunki bunda eritrotsitlar 
eritmadan suv shimadi.

---

Bunday eritmaning kontsentratsiyasi pasaytirib borilsa, eritrotsitlar 
ichiga suv ko‗p
kirib, ularning hajmi kattalasha boradi. Eritmaning 
kontsentratsiyasi malum
darajaga yetgach, eritrotsitlar yorila boshlaydi. Ular asosan osh 
tuzining 0,45 % li
eritmasida yorila boshlab, 0,35-0,30 % li eritmasida butunlay 
yorilib bo‗ladi.
Eritrotsitlar yorilib, tashqariga gemoglobin chiqishi gemoliz 
deyiladi. Plazmada
osmotik bosimning kamayishi yoki eritroyitlarga spirt, ishqor, 
kislota, xloroform va
efir tasir etishi natijasida gemoliz ro‗y beradi. Butunlay 
gemolizlangan qon tiniq
qizil rangga kiradi va u lak qon deb ataladi.