Fiziologiya 2-semestr oraliq nazorat javoblari javob tahlaganlar: zaydullaev bayrambay davolash 204-guruh


Download 1.78 Mb.
Pdf ko'rish
bet78/78
Sana15.03.2023
Hajmi1.78 Mb.
#1272327
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   78
Bog'liq
fiziologiya javoblar

216 Сийиш механизми; 
Нефронда хосил булган иккиламчи сий дик йигувчи найларга 
утиб, ундан буйрак жомчаларига тушади. Жомчаларга маълум 
мицдордаги сийдик йигилгандан сунг, у ердаги 
барорецепторларни таъсирлайди. Сунгра жомча мускул- лари 
цисцариб сийдик йуллари очилади ва сийдик сийдик пуфа- 
гига тушади. Сийдик пуфаги силлик мускуллардан ташкил 
топган булиб, сийдик пуфак бушлирига аста-секин тушиб, уни 


тулдиради, на-тижала унинг деворлари чузилади. Сийдик 
пуфагига сийдик тушаётганда босим аввалига унча 
узгармайди, сунг жуда тез ошиб кетади. Сийдик ми!уюри 250 
мл га етганда, сийдик пу- фагидаги механорецепторлар 
таъсирланади, тос нервини эф ферент толалари орцали орца 
миянинг 2-3-4 сакрал булимига боради. Бу ерда сийдик 
чицариш маркази жойлашган. Эффе рент импулслари 
парасимпатик марказдан сийдик пуфагига ва сийдик чикарув 
йулларига келади. Натижада сийдик пуфаги- нинг силлиц 
мускули цисцаради ва сийдик пуфаги ^амда сий дик чицарув 
йули сфинктерлари бушашади, сийдик пуфагидан сийдик 
чицади ва сийдикдан холис булади. Сийдик пуфагини асосий 
таъсирловчиси булиб, ундаги босим ортиши эмас, бал- ким 
уни деворларининг чузилиши цисобланади. Сийдик пу- 
фагининг сийдик билан тулиши цам катта урин эгаллайди. Тез 
тулса, яъни сийдик цосил булиш кучайганда импулслар цосил 
булиши тезлаш ади. Сийдик чицаришни спинал марказига 
юцорида жойлашган марказларбошцарувчиси булади: бош 
мия ярим шарлари пустлори ва урта мия тормозлайди, 
варолиев купригининг олдинги цисмини ва гипогаламуснинг 
орца цисмицузгатади. Бош мия ярим шарларининг туррун 
бошцарув роли боланинг икки ёшидан бошлаб шаклланиб 
булади. 
217 Организмда сув алмашинуви; 
 
Организмдаги сув мувозанати ис теъм ол килинган ва 
организмдан чи^ариб юборилган сувлармшуюри тенглиги 
билан таъминланади. Бир суткада сувга булган эхтиёж 1 кг 


тана вазнига нисбатан олинганда 21-43 мл/кг (урта- ча 2400 
мл) га тент булиб, ичилган (уртача 1200 мл), овцат тар - 
кибида тушган (уртача 900 мл) ва модда алмашинуви натиж 
аси- да хосил булган (эндоген сув 300 мл) сувлар хисобига 
коплана- ди. Худци шунча миедордаги шунча сув - сийдик 
(1400 мл), кал (100 мл) таркибида ва тана юзасидан ^амда 
нафас йулларидан (900 мл) бугланиш хисобига организмдан 
чицариб ю борилади. Сувга булган эхтиёж овкатланиш 
тарзига борлиц. Асосан кар- бонсув ва ёр моддалари билан 
озуцаланиб, №С1 ни кам и стеъ - мол цилинса сувга булагн 
эхтиёж катта булмайди. Оцсилга бой моддалар билан 
овцатланганда ва тузни куп истеъмол цилганда сувга булган 
эхтиёж ортади, чунки сув осмотик фаол моддалар- ни 
(мочевина ва минерал ионлар) экскреция цилиш учун зарур- 
дир. Организмга сувнинг кам тушиши ёки уни куп м и л о р д 
а чикариб юборилиши дегидратацияга олиб келади ва бу 
^олат цоннинг цуюцланиши натижасида гемодинамиканинг 
бузили- шига сабаб булади. Организмда сувнинг тана вазнига 
нисбатан 20 % етишмаслиги улимга олиб келади. Организмга 
сувнинг ортицча тушиши унинг организмдан ажралишини 
камайиши сув интоксикациясини келтириб чицаради. Сув 
интоксикациясида осмолярликнинг камайишини нерв 
охирлари ва марказлари се- зади ва ^атто томир тортишиши 
х.олати хам келиб чициши м ум -кин. Организмда сув ва 
минерал ионлари алмашинуви бир-бири- га борлик; булиб, 
^ужайра ичи ва ташида осмотик босим нинг нисбий 
доимийлигини сацлаш учун зарур. Дужайра ичида ва 
ташцарисида К +, Са2* ва бошца ионларнинг ионларнинг цон- 
центрацияси маълум даражада булгандагина физиологик ж 
ара- ёнлар (цузгалиш, кузралишнинг синапгик узатилиши, м 


ускул- лар цисцариши) амалга оширилиши мумкин. Бу ионлар 
барча- лари овцат таркибида организмга тушиши зарур. 

Download 1.78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   78




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling