«Физиология» фанидан 2-курс даволаш, педиатрия, касбий таълим

Гемоглобинни аниклаш;

22 Gemoglabinni aniqlash

gemoglobin miqdorimi aniqlash.

Ish anjomlari: Sali gemometri (orqa tomoniga sut rangli oyna o‘rnatilgan va unga joylashtirilgan 3 ta probirkadan iborat, gemometrda 0,02 ml xajmli kapillyar, rezina nay va

shisha tayoqchalari bo‘ladi.), spirt, paxta, yod, skarifikator, 0,1 N. HCl, ko‘z pipetkasi, distillangan suv, buyum oynachasi, chiqindilar uchun idish.

Tajriba o‘tkazish tartibi. Gemometr bo‘sh probirkasini pastdagi belgisigacha ko‘z pipetkasi yordamida 0,1 normal HCL solinadi. Barmoqdan qon olish texnikasiga amal qilgan holda nomsiz barmoqdan qon olinadi. Birinchi tomchi paxta tampon bilan artib tashlanadi, 2-3 tomchi qon buyum oynachasiga tomiziladi. Kapillyarga buyum oynasi ustidagi qondan 0,02 ml belgisigacha olinadi. Kapillyardagi qon probirkadagi 0,1normal HCL eritmasi ustiga quyiladi va kapillyarni probirkadan chiqarmay turib, kislotaning toza qavatida yuviladi. Keyin shisha tayoqcha yordamida aralashtiriladi. Hosil bo‘lgan aralashma 3 minutga qoldiriladi, bunda eritrotsitlar gemolizlanib, gemoglobin HCl eritmasi bilan reaksiyaga kirishib, to‘q jigar rangli gidroxlorid gematin hosil bo‘ladi. Aralashma ustiga tomchilatib rangi standart eritma rangiga teng bo‘lgunicha qadar distillangan suv quyiladi va tayoqcha bilan aralashtirilib

turiladi. Aralashmaning sathi probirkaning qaysi darajasiga to‘g‘ri kelsa, shu daraja gemoglobinni % miqdorini ko‘rsatadi (yoki gr miqdorini).

Normada gemoglobin erkaklarda 140-160 g/l, ayollarda 120-150 g/l ni tashkil etadi.

20. Ранг кўрсаткичини аниклаш;

20. 
    Гематокрит курсаткичини аниклаш;
    

20. 
    ЭЧТ ни аниклаш;
    

25.Qo’zg’aluvchan to’qimalarda ta’sir etish qonuni-kuch va vaqt qonuni. TA'SIRETISH QONUNLARI.

Hujayra membranasidan Na+ ionlarining o'tishini amalga oshiradigan har qanday la'sir qo'zg'aluvchan to'qimani ta'sirlovchisi bo'lib hisoblanadi.

Ta'sir etuvchi omillar:

1. 
   Mexanik ta'sirlar(chimchilash, urish, qirqish),
   

2. 
   Elektr toki,
   

3. 
   Qattiq sovitish yoki isitish,
   

4. 
   Kislotalar, ishqorlar,
   

5. 
   Kontsentrlangan tuz eritmalari va boshqalar
   

. Ta'sirningfoydali vaqti (kuch va vaqt qonuni). Membranada qo'zg'alishni yuzaga keltirish uchun to'qimaga elektr toki ta'sir etib turadigan mnimal vaqt tokning kuchiga teskari proporsionaldir Ta'sir bo'sag'asi to'g'ri burchak shaklidagi tok zarblaridan eng kam miqdorda bo'ladi, bunday tok zarblari kuchining maksimal darajasi tezortib borishi bilan farqlanadi.

To'g'ri burchak shaklidagi tok zarblari oshishiga yoki eksponensial ravishda ortib boruvchi stimullar tatbiq etilsa, bo'sag'alar kattaroq bo'lib chiqadi, tok kuchi qancha sekin ortib borsa, bo'sag'alar shuncha ko'proq oshib boradi. Tokning ortib borish tikligi bir qadar mnimal miqdordan pastroq kamayganda tok qaysi oxirgi kuchigacha oshirilmasin, harakat potentsiali mutlaqo paydo bo'lmaydi. Buning sababi shuki, ta'sir kuchi orttirilgan vaqtda to'qimada faol o'zgarishlar ro'y berib ulguradi, bu o'zgarishlar esa bo'sag'ani oshirib, qo'zg'alishning kelib chiqishiga to'sqinlik qiladi.Qo'zg'aluvchan to'qimaning sekin ortib boruvchi ta'sirga shunday moslashish hodisasi akkomodasiya deb ataladi. Akkomodasiya tezligi qancha yuqori bo'Isa, ta'sirlovchi kuchidan mahnan bo'lmaslik uchun stimul o'shancha tik ortib borishi mumkin.
Ta'sir bo'sag'asi to'g'ri burchak shaklidagi tok zarblaridan eng kam miqdorda bo'ladi, bunday tok zarblari kuchining maksimal darajasi tezortib borishi bilan farqlanadi. To'g'ri burchak shaklidagi tok zarblari oshishiga yoki eksponensial ravishda ortib boruvchi stimullar tatbiq etilsa, bo'sag'alar kattaroq bo'lib chiqadi, tok kuchi qancha sekin ortib borsa, bo'sag'alar shuncha ko'proq oshib boradi. Tokning ortib borish tikligi bir qadar mnimal miqdordan pastroq kamayganda tok qaysi oxirgi kuchigacha oshirilmasin, harakat potentsiali mutlaqo paydo bo'lmaydi. Buning sababi shuki, ta'sir kuchi orttirilgan vaqtda to'qimada faol o'zgarishlar ro'y berib ulguradi, bu o'zgarishlar esa bo'sag'ani oshirib, qo'zg'alishning kelib chiqishiga to'sqinlik qiladi.Qo'zg'aluvchan to'qimaning sekin ortib boruvchi ta'sirga shunday moslashish hodisasi akkomodasiya deb ataladi. Akkomodasiya tezligi qancha yuqori bo'Isa, ta'sirlovchi kuchidan mahnan bo'lmaslik uchun stimul o'shancha tik ortib borishi mumkin.. Agar abssissa o'qiga elektr stimulning ta'sir etish uchun ketgan mnnimal vaqt millisekundlar hisobida, ordinata o'qiga esa tok kuchi qiymatlari qo'yilsa, kuch-vaqt egri chizig'i olinadi. Bu egri chiziqni L. Goorveg, G. Veyss, L. Lapik so'nggi vaqtda D. N. Nasonovlar turli qo'zg'aluvchan to'qimalar ustidagi tajribalarda o'rganganlar. Qo'zg'alishni yuzaga chiqaradigan mnimal tok kuchini Lapik - reobaza deb atadi. Bir reabazaga teng tok berilganda, membranada harakat potentsialini yuzaga chiqarish uchun zarur bo'lgan mnimal vaqt foydali vaqt deb ataladi. Tokning kuchaytirilishi ta'siring mnimal vaqtini qisqartirishga olib keladi, ammo chegarasiz kuchaytirib bo'lmaydi.

Foydali vaqt (OS) ni aniqlash ancha mushkul, chunki reobaza miqdori oz-ozdan o'zgarib turadi. Bu o'zgarishlar sokinlikda membrananing funktsional holatdagi o'zgarishlarini aks

ettiradi. Shuning uchun L. Lapik boshqa shartii kattalikni taklif etdi va uni xronaksiya deb atadi. Xronaksiya - qo'zg'aluvchan to'qimaga ikki reobaza tok kuchi bilan ta'sir etib turganda, uni qo'zg'atish uchun zarur bo'lgan qisqa vaqtdir(od). Xronaksiyani aniqlash usuli- xronaksimmetriya deb ataladi. Bu usul faqatgina tadqiqotlardagina emas, balki klinik amaliyotda ham muhim ahamiyatga ega. Umuman olganda, xronaksimmetriyadan insonlaring nerv-mushak tizimiga baho berishda unumli foydalaniladi. Ulardagi organik o'zgarishlar mushak va nerv to'qimalarda xronaksiya kattaligining oshishi bilan kechadi, bu o'z navbatida katta diagnostik ahamiyati bilan ham xarakterlidir.


Ta'sir kuchining ortib borish tikligi (akkomadasiya qonuni). Nerv yoki mushak ta'sirlanishining bo'sag'a miqdori stimulning qancha vaqt ta'sir etish igagina emas, balki stimul kuchining ortib borish tikligiga ham bog'liq . Ta'sir bo'sag'asi to'g'ri burchak shaklidagi tok zarblaridan eng kam miqdorda bo'ladi, bunday tok zarblari kuchining maksimal darajasi tezortib borishi bilan farqlanadi. To'g'ri burchak shaklidagi tok zarblari oshishiga yoki eksponensial ravishda ortib boruvchi stimullar tatbiq etilsa, bo'sag'alar kattaroq bo'lib chiqadi, tok kuchi qancha sekin ortib borsa, bo'sag'alar shuncha ko'proq oshib boradi. Tokning ortib borish tikligi bir qadar mnimal miqdordan pastroq kamayganda tok qaysi oxirgi kuchigacha oshirilmasin, harakat potentsiali mutlaqo paydo bo'lmaydi. Buning sababi shuki, ta'sir kuchi orttirilgan vaqtda to'qimada faol o'zgarishlar ro'y berib ulguradi, bu o'zgarishlar esa bo'sag'ani oshirib, qo'zg'alishning kelib chiqishiga to'sqinlik qiladi.Qo'zg'aluvchan to'qimaning sekin ortib boruvchi ta'sirga shunday moslashish hodisasi akkomodasiya deb ataladi. Akkomodasiya tezligi qancha yuqori bo'Isa, ta'sirlovchi kuchidan mahnan bo'lmaslik uchun stimul o'shancha tik ortib borishi mumkin.