Flot a chalinar, aftidan, saroy ostidagi yergulalarda asla asozlar ishlamoeda edi

Muarrix—tarixchi.
"Xd, yonimga istagan shoirlar va fozillarni olib, senday padarkushning razil yumushlaringni yashirib kitob bitamen, bulgusi avlodlardan ^atlu sirginlaringni ber- kitib, mad^u sano uk;iymen, shon-shuggingni uluglab risolayu ^asidalar yozamen...Yo rabbiy! Uzing madad ber! Ustodning pokiza ru^ini shod etmo^ urniga, unga ^ilich kutargan u padarkushni mad\lab tongla ma^sharda ul bandai pokning kuziga say kuz bilan ^araymen?”
Ali ^ushchi xayolini chulgab olgan tumandan ^utul- mo^chi bulganday boshini k;atti^ silkib, kuzini ochdi. Sha^zoda uning ruparasida turar, uning kirtaygan kuzlarida soxta tabassum jilva ^ilardi.
—Kechirgaysiz, sha^zoda. Kamina muarrix emasmankim, saroy yumushlarini kitobga bitsam...
—Uzingiz bitmasangiz, bosh donishlarga bosh bulasiz! Tilasangiz ^irotdan mash^ur muarrixlar cha^irtiramiz...
—Afv etgaysiz. Ul zukko muarrixlar bandai ojizning ra^namoligiga mu^toj emasdurlar...
Sha^zodaning yup^a lablaridagi soxta tabassum o^ista sunib, kuzlari ^isila boshladi.
—Muarrixlik ^ilmasangiz, saroyda munajjimlik ^ilasiz.
—Bu ishda ^am ma’fudurmen , sha^zoda. Kamina ilmi nujumdan bexabarmen...
—Bas!—Mirzo Abdullatifning sisilgan kuzlarida so­vu^ uch^unlar chak;nadi.—Men ssning murodingni bilamen, betavfi^! Sen... sen ^iblago^imni yuldan urgan, ol- lo^ning ^udratiga shak keltirgan kofirssn! Sen barcha allomalarni chalgitgan murtadsen, murtad!..
Ali ^ushchi uning nigo^ida xuddi ^uturgan itning kuzlarida buladigan mud^ish bir ifodani kurib kuzini yumdi...
"Yo tavba! Na^ot barcha ilm az^tining takdiri, butkul Movarounna\r tagugiri a^li ^ushidan ayrilgan shu tel- baning kuliga tushsa?"
—Tilla ^ayda?—tusatdan suradi sha^zoda.
—\aysi tilla?
—Ul diyonatsiz sho^ bobom Amir Temur xazinasidan ugirlab, senga topshirgan ^uyma tillalarni aytamen! Diyonatsiz sho^ topshirgan xorijiy bedinlar bitgan kitoblarni aytamen!
1
Ma’fu—uzrli.
—Sha^zoda! Uz padari pokingizni diyonatsiz sho$ demon;...
—Bas! Suzla, iblisi lain! Bedinlar bitgan kufr kitoblarni yashirmo^din muddaong ne? Barcha bandai mu’minlarni yuldan urmok;mu? ^ai; yulidin ^aytarib, kofirlar diniga kiritmoi;mu? Ayt, iblis!—Sha^zoda, labining chetlari kupirib, Ali ^ushchini yo^asidan ush- ladi.—Oltin va javo^irlarni yashirmoedin ma^sading ne, fitna ^zgab, meni sarnigun n;ilmon;mu?
Ali K,ushchi yuziga sachragan tupukdan ijirganib ketdi. Uning dilida uygongan va bir zum a’zoyi badanini karaxt ^ilib ^uygan mud^ish ^ur^uv tusatdan zur ichki tu gen bilan almashdi.
U sha^zodani siltab tashlamo^chi buldi-yu, tusatdan nsgadir ^ujrada yi^ilib dolgan enasi Tillabibi esiga tushib, bir dan;in;a ikkilanib turdi, sung, n;albidagi tugyon ustun kelib, k;addini rostladi.
K>altirok; bosgan sha^zoda ^amon uning yo^asiga yopishib silkir, kupik sachratib takrorlar edi:
—Top tillalarni! Yo dar^ol topasen, yo...
Ali K,ushchi omburday metin panjalari bilan uni bilaklaridan ushlab ^atti^ si!^di.
—Tort ^ulingni, sha^zoda!—dedi ^ansirab.—Tilasang shamshiringni olib chopib tashlarsen, tilasang zindoning- da chiritarsen! Ammo ^ulingni tort yo^amdin!—U sha^zo- daning ^ullarini yo^asidan uzib, kukragidan itarib yubordi. Mirzo Abdullatif gandiraklab borib taxt oldiga, zinaga i;oi;ilib kstdi-yu, oltin kursini ushlab ^oldi. U nima bulganini tushunolmay, bir zum talmovsirab turdi, keyin ovozining boricha:
—Saroybon! Amir Jondor! Kim bor?—deb ba^irdi.
Eshikda bir-birini turtgan amir Jondor bilan bo­shiga surmarang salla uragan zanjisifat saroybon kurindi.
—Olib chin;, bu azozilni! Olib chi^ib kishanla! Endilikda umri zindonda utsin!—Sha^zoda saroybonga n;arab shunday dedi-da, ^ansirab amir Jondorga yuzlandi.— Mavlono... kim edi... mavlono Mu^iddin n;ayda?
—Mavlono Mu^iddin darvozaxonada... Davlatpa-
no^imga arzi ixlos bildirmo^a muntazirdur...
—Ayt, kirsin!
Xonadan chi^ayotgan Ali K^ushchi mavlono Mu^iddinning ismini eshitib tuxtadi. Balxlik saroybon bilan amir Jondor uning n;ullariga yopishdi. Lekin Ali 1^ushchi ularni siltab tashlab, sha^zodaga ugirilib ^aradi. Kuzlarining kosasi uynagan Mirzo Abdullatif bir nu^taga tikilganicha xonaning urtasida oyo^larini kerib turar, u guyo ^amma narsani unutgan, alla^anday mud^ish uylar bilan band edi.
—Sha^zoda!—Ali K,ushchi eshik kesakisiga oyo^larini tirab tuxtadi.—E^timolkim, bosh^a kurishmasmiz. Shu boisdan sunggi suzimni aytamen: sen usgodday donoi davronning ilm durdonalarini yu^ ^ilmo^ni niyat ^ilib- sen. Padari poking arvo^ini urtaga solib, bashorat ^ilamen: yo bu tuban niyatingdan ^aytasen, yo ikki dunyo xor bulasen!
—Inshoollo^, men emas, senday noshar’iy ishlar k,ilgan bedinlar xor bulur!—Sha^zoda yana boyagiday ogzidan kupik sachratib, ya^inlasha boshladi.—Xallo^i olam uz bandasi uchun ^amvor ^ilib yaratgan ruyi zaminni kurrai are² degan, kavokibi sobitalarni³ esa falakda charx urib aylanur deb, ^ur’oni majidga shak keltirgan senday betavfik^tar duchor bulur olloning gazabiga!
Alamli tugyonda yongan Ali 1\ushchi kulmo^chi buldi-yu, kulolmadi:
—Voajabo!—dedi u bugilib.—Ustod yaratgan falak il- miga shub^a ^ilsang, nechuk boya fa^irni munajjim k;ilmo^ istagini bildirding? Nechuk... .
Sha^zoda beto^at ^ul siltab:
—Olib chi^ uni!—deb ba^irdi.
—Daf bul, amir. Uzim chi^amen!— Ali ^ushchi amir Jondorni siltab tashlab, eshikni bir tepib ochdi-da, salomxonadan uzi yurib chi^i.
9
Mavlono Mu^iddin darvozaxonaning tagidagi yertulada utirar, tugrirogi, dam utirar, dam oyok; ostida ivirsib yotgan temir-tersak, eski ^urol-asla^a, egar-jabdu^utar orasida turtinib-surtinib, beto^at aylanar edi. Yertula zindonday zim-ziyo, umrida zindon kurmagan mavlono Mu^iddin zindonga tushganiga amin edi.