Flot a chalinar, aftidan, saroy ostidagi yergulalarda asla asozlar ishlamoeda edi
Download 0.92 Mb.
|
odil yoqubov ulugbek xazinasi roman
Samvor—tekis.
Kurrai arz—Yer shari. Kavokibi sobita—^arakatsiz yulduzlar. Uydan chikishda mavlono uni Kuksaroyga surokk(a chaz^irganlariga, surovaya keyin z^uyib yuborishlariga amin edi. ^iblago^i Salo\iddin zargar z^am z^ulogiga shunday deb shivirlagan edi. Shuning uchunmi, bosh^ami, ishkilib, yulda kelayotganlarida mavlono surok; z^az^ida emas, kuproz^ Ali K,ushchi bilan buladigan yuzlashish tugrisida uylagan, chunki uni uylashi bilan rasadxona- dagi tuz;nashuv esiga tushgan edi. Bu uchrashuv sira xayolidan chiz^mas, z$ar eslaganda Alining: "Yodingda bulgay, mavlono Muxiddin! Tepangda ustodning arvo^i bordur!" degan suzlari z^ulok^zari ostida yangraganday bulardi. Kuksaroyga yetib otdan tushayotganlarida z^am guyo z^ozir Ali K,ushchi kutib oladiganday yuragi orz;asiga tortib ketdi. Lekin uni Ali K,ushchi emas, turz^i taro- vatlari sovuk;, k;urs yasovullar z^arshi olishdi, darvoza- xonadan olib utishgach, xuddi ^uduz^a tushayotganday tik zinalardan yurib, sandaydir yertulaga boshlab tushishdi- da, shu zim-ziyo zindonga itarib yuborib, eshikni zanjir- lashdi. ^amisha Kuksaroyga chak;irilganida serjilo, cha- rogon xonalarda, shozdz va kimxob kurpachalarda utirib, ustodning gulgun su^batlarini tinglashga urgangan mavlono Mu^iddin, es-^ushidan ayrilganday, z;aerga kelib5 z^olganini tushunolmay uzok, turdi. Uni oyokrzari ostida izgib yurgan kalamushlar z^ushiga keltirdi. U sochlari tikka bulib, uzini eshikka otdi. Jon talvasasida nimjon mushtlari bilan eshikni dupposladi, ogir mis z^alz^alaridan ushlab kzlzdzdi. Lekin temir bilan k,oplan- gan zilday eshik zrzmirlamadi z^am, z^urz^uv va da^shatdan sovuz; ter bosgan mavlono, eshikni Kullari k^onagunicha dupposladi, keyin uni ochishga ojiz ekani, bu sovuz; z^abrga tiriklay kumilganini uyladi-yu, yerga tiz chukib, yosh boladay z^ungrab yubordi... "Yo parvardigori olam! Osiy bandangni uzing kechir- gaysen!" U kuzlaridan tirzdzrab ozd^an yosh tomchilarini Kullari bilan artib, yum-yum yiglarkan, bu ja^annamga tiriklay kumilgani bejiz emasligini, z^ak; taolo oldida kechiril- mas gunoz$ ^ilganini uylab, uzidan koyinishga tutindi. ?^a, u kechayu kunduz toat-ibodat zdzlib, xilvatda istigfor aytib utirish urniga, daz^riy shoz^ga shogird tushib, dazdziy ilmlar ila shugullandi. Ul sarvari koinotning dargoz^i iloz^iysiga kuz tikdi, ollodan k;ursmay falakiyot sirlarini ochmo^a jazm z^ildi. Shaytonning izmiga kirib, kup noshar’iy ishlar z^ildi. Endi z^ak, taolodan 1^ur^mo^ urniga uning noshukur bandasi Ali K,ushchidan ^ursib utiribdi... Egar-jabdu^ va temir-tersaklar orasida izgib yurgan kalamushlar yana oyogidan tort^iladi. Mavlono urnidan sakrab turdi. Yana boyagiday sochi tikka bulib, uzini eshikka otdi-yu, butun vujudi ^ulo^a aylanib ^otib ^oldi: tik pillapoyalardan tushib kelayotgan dukur-dukur oyok; tovushlari eshitilardi: "Yo parvardigor! Uz ^ifzi >;imoyatingga olgaysen!..'' Dukur-dukur oyo^ tovushlari ya^inlashib, ^ulf-kalit- larning shara^-shurugi eshitildi. Ogir eshik girchillab ochilib, tor yulakda mash’al ushlagan ikki yasovul kurindi. —Mavlono Mu^iddin!.. —Men! Kamina!—Mavlono Mu^iddin uzini mash’alga otdi. Mash’al ushlagan gaday sipo^ uni slkasidan ushlab, sattis silkidi. —Tuxta! Agutingdan ozibsen, mavlono! Or^amdan yur!.. Mavlono Mu^iddin tor yulkaning sovuk; devorlarini paypaslab tik zinaning pogonalaridan apil-tapil \atlab, yu^ori kutarilarkan, yana upkasi tulib, kuziga yosh oldi. "Vodarig! Na^ot tagin bu yorug dunyoni kurmok; nasib bulur?" Zimiston yulakdan utgach, oldinda borayotgan yasovullar uni ^andaydir bostirmalar, otlar kishnagan otxonalar, gurs-gurs boston urilib, temir-tersaklar tara^-turus ^ilgan yertulalar yonidan olib utishdi. ^ovliga chi^kan- lari ^amon mavlononing kuzi osmon tuda yulduzlarga, Kuksaroy gumbazining ustida osilib dolgan va guyo sof tilladan yasalganday tinik yaltillagan yarim oyga tushdi, tushdi-yu, dar^ol kuzini olib ^ochdi. Nazarida, kukda milt-milt yongan yulduzlarga ^arash shakkoklik buladiganday tuyulib: "Guno^kor bandangni uzing kechir- gaysen, tangrim!" deb i;uydi. U ^ayo^adir shoshar, lekin nega shoshayotganini uzi \am bilmas, ^amma narsa tushida bulayotganday tuyular edi. ^udusday chusur, mud^ish yertuladan keyin ular kirgan charogon xonalar, oltin shamdonlarda yongan yuz- larcha shamlar, ^ubbasimon lojuvard shiftlarda tovlangan tilla ^andillar, oyo»; ostiga tushalgan mayin ipak gi- lamlar—uni galati ^olatga solib ^uydi. U guyo bu muzayyan ser^asham xonalardan tushida utib borayotganday b^lar, boyagi mud^ish gur ^am, bu charogon xonalar ^am, ^ammasi tush bulib chi^ishini tilar edi. U fa^at chetlariga dur va inju ^adalgan uymakor eshik oldida tuxtab, kuk kimxob tun kiygan sersavlat odamni kurgandagina sushiga keldi. Bu odamni u ^aerdadir uchratgan edi. Uni KUDZei amir Ibro^im tarxonning uyida kurgan edi. Ismi sharifi amir Sulton Jondor tarxon edi, chamasi... Amir Jondorning ^ip-^izil serso^ol yuzida achinish ifodasi jilva ^ildi. U ^ovogini uyib: —Tugmalaringizni soling, sallangizni tuzating, mavlono!—dedi.—\ozir davlatpano^ga ^ullu^a kirasiz... Mavlono Mu^iddin shosha-pisha movut chakmonining tugmalarini soldi, ixtiyoriga buysunmagan ^altiro^ ^ullari bilan sallasini tuzatgan buldi. Ichkariga kirib ketgan amir Jondor saytib chi^ib, imo ^ildi: —Kiring! Mavlono Mu^iddin yana tush kurayotganday bulib, ichkariga kirdi, kirdi-yu, odatda ustod Mirzo Ulugbek utiradigan oltin taxt yonida ^ovogini solib turgan, siyrak muylovi galati dikraygan za^il yuzli novcha odamni k^rib, poygakka tiz chukdi. ^ullarini kuksida ^ovushtirib, taxt yonida oyo^larini kerib turgan Mirzo Abdullatif yer ostidan amir Jon- dorga kuz tashladi: "Mavlono Mu^iddin shumi?" —Shu!—bosh irgadi amir Jondor. ——sha^zoda iste^zoli jilmayib labini tish- ladi. U mavlono Mu^iddinni birinchi kurishi edi. Lekin dongi Ali ^ushchidan kam bulmagan bu odamning risola- larini ^am mutolaa ^ilgan edi. Mutolaa ^ilgan payt- larida mash^ur risolalarning muallifi unga nechundir tamom bosh^acha, nigo^i utkir, soboli kuksiga tushgan, kalondimog bir alloma bulib tuyulgan edi. Sha^zoda bu odamning—uz e’ti^odidan voz kechib, bosh egib kelgan bu allomaning Ali ^ushchidan ^am zabardast va shiddatliros bulishini istar edi. Bu yerda esa... ^ora movut chakmoni ozgin tanasida sopday shalviragan, nimjongina bir kimsa oyo^zari ostida yumalab yotardi. Mirzo Abdullatif bir-bir bosib, uning tepasiga bordi. —Urningizdan turing, mavlono!.. Mavlono Mu^iddin shosha-pisha urnidan turib, sha^zodaga kuz ^irini tashladi-da, singan tayovday ikki bukilganicha k,otib soldi. Sha^zodani uning kuzlari ^ayratga soldi. Mavlononing ^ur^uvdan katta ochilgan kuzlari xuddi guzal nozaninlarning kuzlariday serkip- rik va alla^anday ma’sum edi. Shu sabab b^ldimi, negadir shaxtidan tushib: —Nechun ^altiraysiz, mavlono?—dedi.—Yusori uting, ultiring... Mavlono Mu^iddinning javdirab turgan ma’sum kuzlarida »;ur^uv aralash taajjub aks etdi. -U xuddi uy^dan uygongan odamday talmovsirab: —K^ullus, valine’mat...—deb gudrandi''.—Kamina oyogingizga yukunmo^ tilagida keldim... —Yu^ori uting, ultiring, mavlono!—sha^zoda kulib, ustiga ipak kurpacha yopilgan kursini kursatdi. Sha^zo- daning kulganini kurib, amir Jondor ^am kulimsiradi. —Uting, mavlono, uting... Mavlono Mu^iddin, guyo bu kutilmagan takallufga inonmaganday, jur’atsizgina yurib borib, sha^zoda kur- satgan kursiga omonatgina utirdi. Sha^zoda ^ullarini kuksida ^ovushtirganicha unga ya^inro^ kelib tuxtadi. ’ —Mavlono Mu^sddin! Men sizning ilmi riyoziyot va falakiyot bobida bitgan risolalaringizni mutolaa ^ilgan edim... U suzini tugatmagan ^am edi, mavlono Mu^iddin apil-tapil urnidan turib, ta’zim ^ildi. —Davlatpano^ afv etgaylar! Bandai gofilni shayton yuldan ozdirgan edi... Mirzo Abdullatif ijirganib yuzini bujmaytirdi. U mavlono Mu^iddindan bu gapni kutmagan, bil’aks, mavlono uz e’ti^odlarini ^imoya ^ilishini isgar, chunki Ali K^ushchi bilan bulgan tu^nashuvdan keyin u negadir ilmi falakiyot bobida ba^s ^ilishni, dongi olamga ketgan bu allomaga uz ilmi, a^l-idrokining utkirligini kursatib, sung uni ^as yulga ^aytarishni tilar edi. Mavlono bulsa... —?^mm... Shayton yuldan ozdirgan deng, mavlono?.. —Shunday, valine’mat. Shayton! —Demakkim, uzingiz bitgan risolalarga emdi uzingiz inonmaysiz? 4 —Inonmaymen, davlatpano^! Sha^zoda kinoyali kulimsirab, yer ostidan amir Jon- dorga \aradi. Amir esa "mavlono yaxshi odam", degan ma’noda iljaydi. Sha^zoda undan yuz ugirib yana k;ovogini soldi. 1^izi^. Uning irodasiga suzsiz buyin egishga tayyor turgan bu nimjon mavlono nechundir sha^zodaning gashini keltirmozuza edi. U zuzzir nima istaydi—uzi z^am bilmas edi. Agar mavlono Muzugddin Ali K^ushchiga uxshab, uz suzi, uz zti^odida ^attis turganida sha^zoda e^timol boyagidan z^am dargazab bular, balki uni jallodga top- shirishdan z^am toymas edi. Lekin ajabo: daz^riy shozushng suyukli shogirdi z^isoblangan, dongi magribdan mash- ri^acha ketgan bu fozilning subutsizligi z^am unga nechundir yoz^madi. U kunglining bir chetida Ali K^ushchiga z^arshi chizu^an alloma Ali K,ushchidan z^am i^tidorliro^ bulishini istardi. Mavlono esa... Mirzo Abdullatifning dilidagi zuzzizuzsh birdan sundi-krldi. U amir Jondorga "olib ket uni!” deb bu- yurmokchi buldi-yu, kitoblar esiga tushib, mavlonoga yuz- landi. —Rasadxonadagi kitoblar sonini bilursiz, mavlono?.. Mavlono Muz^iddin kuzlari yana sado^at bilan mil-- tirab, bosh irgadi: —Un bezp-un olti ming jild, e^timolkim undan \am kuprozuщr, pushtipano^. —K,aysi kitob, z^aysi sulyozmalar yusolganini yaxshi bilasizmu? —Bilmo^ z^iyin emasdur, davlatpano^. —Xush? —Mirzo Ulugbek z^azratlari barcha nodir kitoblarni... —Kufr kitoblarni deng! —Afv eting, davlatpano^! Barcha kufr kitoblarni ajratib, alo^ida sazuzar edi. Bular orasida Rum va Chindan, Mier va Farangistondan, 5^ind va Istambuldan kelgan kitoblar, noyob ^ulyozmalar bular edikim, bari yu^olgandur. Movarounnazuz va Xuroson donishlarining asarlari aloz^ida sa^lanar edikim, bular ^am bir necha ming jilddan ortiz; edi... —Bu kitoblarni Ali 1uushchi yashirganini z^aydan bilasiz? Mavlono z^ult etib yutindi. —Mavlono Ali ^ushchi uz ogzi bilan iz^ror bulgan edi, davlatpanoz^. ’ —Oltin va javoz^irlarni yashirganiga zsam uz ogzi bilan i^ror bulganmu? —Uz ogzi...—Mavlono Muz^iddin gapirolmay du- duglaiib guzldi. —Xush?—Shaz^zoda bir z^atlashda uning yoniga keldi va urnidan turmoschi bulgan mavlononi yelkasidan bosib ut^azdi.—Suzlang, mavlono!.. —Ustod... Mirzo Ulugbek ^azratlari...—Mavlono Mu- \iddin rangi uchib jim soldi. —Xush?—ba^irib yubordi sha^zoda. —Padari buzrukvoringiz... toju taxtdan judo buli- iii plan bir ^afta mu^addam Mavlono Ali ^ushchini chak;irib, bu guno\ yumushni unga yuklagan ekankim, ul lot kaminani bu sir-sinoatdan vo^if ^ilgan edi... —Ne ma^sadda sizni vo^if ^ilgandur? —Ma^sadi... bu guno^i azim yumushga kaminani ^am tortmos edi... —Siz bosh ^ushmadingiz? —Aslo, davlatpano\. Fa^irni bu guno\ yumushdan ^a^ taolo uzi asramish... —^mm...—Sha^zoda yer ostidan yana amir Jondorga saradi. Bushashib turgan amir Jondor k^kragini kerdi, ^addini rostlab: —Cha^iraymi?—dedi.—Mavlono Ali ^ushchini... olib kiraylikmi? Ali ^ushchining ismini eshitgan mavlono Mu^iddin yalt etib amir Jondorga k^aradi, javdiragan serkiprik kuzlarida ^ur^uv aralash bir iltijo jilva k^ildi. Amir Jondor rangi uchib: —Mavlonoda ayb yu^!—dedi yolvorgan tovushda.—Imon- siz Ali K,ushchi... Sha^zoda siyrak muylovi galati dikrayib: —Yus;—dedi ^at’iy.—Mavlononi ul murtadning yoniga elting! Ikkovini bir zindonga tashlang! Mavlono bu suzlarni ul betavfi^ning buyniga ^uysin. Sungra birga olib kelasiz!.. Mavlono Mu^iddin kursidan ^olsizgina sidirilib tushib, sha^zodaning oyo^lari ostiga yi^ildi: —Shaf^at ^ilgaysiz, davlatpano^! —Olib ket buni!—Sha^zoda kuzlari yonib, ba^irib yubordi. Rangida ^oni ^olmagan amir Jondor nimjongina mavlononi ^ultigidan oldi. —Sabr diling, mavlono... Mavlono Mu^iddin amirning suzlariga sulo^ solmay uning ^ulida yosh boladay talpinar, kuz yoshlarini yuziga surtib, yum-yum yiglar edi. Sha^zoda afti burishib, teskari burildi. 10 Salo^iddin zargar uglini kutib, gong otguncha mijja ^osmadi. Tis etgan tovush eshitilsa yuragi uynab, eshikka tikilib tong ottirdi. Mavlono Mu^iddindan darak bulmadi. Uni Kuksaroyda olib ^olganlariga endi shub^a ^olmadi. Kuksaroyda olib ^olishning ma’nosini yaxshi tushungan, saroy tagidagi zindon va yertulalar tugrisida bir-biridan mud^ish gaplar eshitgan Salo^iddin zargar, valima bosib, uzini ^aerga ^uyishni bilmay krzldi. Umri bino bulib, xastalikdan chi^magan, ^izday nimjon va nogiron farzandi bu zax ^ibsxonalarga, kana va burgalarga tula mapgum zindonlarga tushsa... ne buladi? X0™ ne kechadi? Necha kunga bardosh bera oladi? Na^ot u ^arigan chogida yelp d uglidan, kuzining gav^aridan ayrilib ^olsa? Uzing madad bergaysen, parvardigori olam!.. Bir oyogi yerda bulsa, bir oyogi gurda turganida u щayga boradi? Dodini kimga aytadi? Arz krshib boradigan birdan-bir odam janob Xomush bulsa... Zargar uning aytganini silaman deb, bu u^ubatga giriftor buldi. Lekin z^azratdan bosh^a kimga boradi? Kim uning joniga ora kiradi? Salo^iddin zargar uylay-uylay yana ^azratning oegiga bosh urishga a?yi ^ildi. U bomdod namozini u^ib bulgach, egniga tuya junidan tutsilgan ilik; chakmonini, boshiga gullik olacha takrgsini kiyib, ustidan o^ shoyi sallasini uradi. Tokchadagi pulat ^utichalarning birini ochib, nafis tovlangan zeb-ziynatlar orasidan biri firuza, biri yo^ut kuzli ikkita tilla uzuk oldi. Odatda u ^azratni yuk^ab borganida bitta k,immatba^o ziynat in’om iyuiap edi, bugun nechundir uning yoniga yana bittasini ^ushdi, sung, bandiga dur ^adalgan ser^asham asosini kuliga olib, uydan chtuщ. Osmon o^ara boshlagan, bogdagi yuksak ok; teraklarning uchlari yaltirab dolgan, lekin z^ali oftob chi^magan edi. Salozuzddin zargar ^ovlidagi toklarning tagidan utib, darvozaga borib ^olganida, or^adan: —Buva... buvajon!—degan ovoz eshitildi. Yengilgina kiyingan Xurshida bonu, yuziga tashlab olgan z^arir durrasini ^ilpiratib, chop^illab keldi... Rangi uchgan, uy^usiz kuzlarida mungli iztirob, lablari yiglashga tayyor gudakning lablariday pirpirab uchardi: —Buvajon, k;ayga?.. Bizni tashlab kbayta borasiz? Salozreddin zargar suyukli nabirasining kuzlari jikr^a yoshga tulganini kurib, uzi k;am k;ult etib yutindi.* —K,ur^ma, bolam. Tezda «^aytamen. Dadangdan... xabar olib ^aytamen. —Kuksaroyga borasizmu?—dedi bonu shivirlab.—■ Kuksaroy... Kuksaroyga bormang, buvajon! Chol sekin bosh chayxadi. —Yux, Kuksaroyga emas, bogata bir joyga borib kela- men... Dadangdan xabar topmo^ darkor, bolam... —Dadam...—Xurshida bonu gapirolmay kaftlarini yuziga bosib, yiglab yubordi.—Dadam bechoraga ^iyin bulur, buvajon, men bilamen, ^iyin bulur... Salo^iddin zargar sergaklandi. Oppox ^oshlari bir- biriga tutashib: —Peni bilasen?—deb suradi. —Buvajon! Mavlono Ali K^ushchi zindonga tushgan emish. Shazzoda barcha ilm axllarini ^irgin ^ilmo^ niyatida emish... —Kim aytdi? K^aydan eshitding bu suzni?—Saloxvddin zargarning chuedi soboli dikkayib, kuzlari ola-kula bulib ketdi. Xurshida bonu aytmaydigan gapni aytib Xuyganini sezib, boshini egdi. —Eshitdim... eshitib, XURXI6 ketdim, buvajon... Salo^iddin zargar ^ovogini soldi. —^ur^ma, bolam. Shazzoda ilm axlini emas, daxriy- larni, dini islomiyaga ^ilich kutargan diyonatsiz kofir- larni sungin ^ilur. Sening dadang esa, xaX taoloni tilidan xam, dilidan xam suymagan bir fakiru ^a^irdur. Inshoollox, tangri taolo uni uz nanosila sa^lar... Bor, yumushingni sil, bolam!—Salo^iddin zargar nabirasining peshanasidan updi-da, darvoza tomon yunaldi. "Yo rabbim! Bu mash’um xabarni, mavlono Ali ^ushchi zindonga tushganini saydan eshitmish?" Bostirmaning tagida chelakka ut yo^ib, isinib utirgan korovul Saloxiddin zargarni kurib, urnidan sakrab turdi. Belbogidagi kalitlar orasidan bittasini olib, darvozaga xarab chopgan edi, zargar gguxtatdi. —Tunda xovliga birda-yarim odam kelmadimi? —1 xojam, odam tugul, pashshani xam yulatmadim! —^m... sergak bul... Kaminadan beruxsat bir odam kirsa kallangni olamen!—Saloxiddin zargar xUliDagi asosi bilan yerni du^-dux URib, darvozadan chixdi. Lekin Xurshida bonuning aytganlari-yu, bu suzlarni xaydan eshitdi, degan fikr "Mozori kalon"ga yetib borguncha kunglidan chixmadi. "Mozori kalon'Ga yondosh xzzratning x°vlisi o.-fidagi ochiz^ maydonning z^ar joy-^ar joyida z^alandarlar gu- ru^-guru^ bulib, gulxan yoz^ib isinib utirishar, masjid ruparasidagi xonaso^ning oldida boshz^a bir guruu; dar- veshlar z^ozon x;aynatishardi. Saloz^iddin zargar tapщari ^ovlidagi chinor tagida utirib z^azratning chak;irishini kuta boshladi. Odatda u kamdan-kam kutar, zargar kelishi bilan z^azrat darz^ol cha^irtirib olardi. Bu safar z^azrat z^uzurida mu’tabar bir zot bulsa kerak, ichki va tash^i z^ovlidagi muridlar oss uchida yurishar, bir-birlarining sulo^lariga shivir- lashib suzlashar, turnaz^ator bulishib, oshxonadan ichkariga zsumush barkashlarda ov^at tashishar edi... Az^yon-az^yonda allaz^anday z^alandarlar, tund yuzli yasovullar ot choptirib kelishar, ularni z$yech kim kutgirmas, kelishlari bilan ichkari z^ovliga olib kirib ketishar edi. Niz^oyat, ^izday nozik yosh murid kelib, zargarni ichkariga taklif zuzldi... Saloz^iddin zargar yosh muridning ketidan ichki z^ovliga tomon yurarkan, guyo z^ozir z^azratdan noxuщ ran eshitadiganday, yuragi uvishib ketdi. Saloz^iddin zargar poygakka tiz chukib kamoli e^tirom bilan salom berdi. Janob Xomush tiz chukib, kamoli ez^tirom bilan salom bergan Saloz^iddin zargarga yer ostidan bir z^arab suydi- da, boshini xam z^ilib, tasbez^ ugirishda davom etdi. —Ne arzi ixlosing bor, xoja Salozraddin,— dedi.— Fursat ziz$. Saloz^iddin zargar utirgan joyida tavoze bilan ta’zim z^ildi. —Olloga shukrkim, sozrzbnazar pushtipanoz^imning muborak z^ullarini olmovda musharraf etmishdur... —Suzla, zargar. Dorussaltanada ne suz bor? Az^li tijorat orasinda ne xabar bor? Saloz^iddin zargar yuragi uvishib: —Pirim, —dedi ovozi z^altirlb —Shu kecha Kuksaroy- dan sipoz^lar kelib, yolgiz farzandim..: mavlono Muz^id- dinni olib ketgan edilar. K^aytib kelmadi, pirim... ^azratning lablariga bilinar-biliymas kulgu yugurdi. —K,aytmasa... zurriyotingiz mavlono Muz^iddin shaz^zo- daga yoz$ib ^olgandur?.. —Pirim... —Yoz^ud, bil’aks, mutaraddid1 farzandingiz uz biro- Download 0.92 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling