Flot a chalinar, aftidan, saroy ostidagi yergulalarda asla asozlar ishlamoeda edi

Sadr a’:zam— birinchi vazir.
utgan amirlarning ^ammasi bukun pushaymon. Zero sha^zoda ular kutgan yuksak rutba va aliy lavozimlarni in’om etmadi, u fa^at janob Nizomiddin Xomush ra\namoligida ish tutmovda, yolgiz shu takabbur zotni tan olib, tunu kun uning oyogiga bosh urmoeda. ^atto shayxulislom Bur^oniddin ^am bir chetda ^olib ketdi... Amir Sulton Jondor esa. ..telba sha^zoda ^ar kuni uning kuzlariga tikilib karaydi, uning suzlariga, ichgan ^asam- lariga inonmaydi, bosgan ^ar bir sadamini zimdan kuzatadi, surotsa tutib ^iynaydi...
Amirning ^albini unga yot bulgan ^andaydir chu^ur gamginlik chulgab oldi. Nechun u Mirzo Ulugbekdan yuz ugirdi, nechun uning yaxshiliklarini unutib, kufroni ne’matlik ^ildi?
Amir ^atti^ uf tortib, urnidan turayotganida eshik sekin ochilib, \ash^ir kirdi: "Mana, or^amdan yana bir aypschi ^uymish!" ch,
—Xush?—dedi amir dagallik bilan.—Tun yarmida tagin ne yumush chikuщ, gilay?
K,ash^ir galati ishshayib javob berdi:
—Buni davlatpano^imdan suraysiz, amirim!
Amir Jondor galayni sukib yuborishdan uzini zurga bosib, teskari burildi. Barvasta gavdasini sipo^iy liboslarga si^ib kiyinarkan, ^ashsirning fav^ulodda yumsho^, muloyim ovozini eshitdi:
—Shavkatli amirim! Siz fa^irga inonmaysiz. Bila- men. Va lekin, sha^zodaning bu ishlari kaminaga ^am yo^maydur.
"Shaytonga dare beradigan bu K^ansirning niyati ne? Kunglimga ^ul solib, sir olmo^mu yo boysa muddaosi bormu?”
Amir Jondor kumush kamaripch boglagan bulib, unga ^aramay suradi:
—^aysi yumushlarini aytasen?
—^aysi birini aytay, amirim? Uziga maaram ^ilib oldi. Durust. Ammo ma^ramlikdan ne foyda?
"Ey darig! Bu ne >rl? Jonimni, boshimni tikib xizma- tini filsam e^am inonmaydi, aygo^chi ustiga aypschi kuyadi!"
Tunov kuni mavlono Koshiy kelib ^uyniga ^ul solib k^rdi. Alla^anday norozi odamlar tugrisida suzladi, \ammas^ notinch, fu^aroning a^voli tang, dorussaltanada ^a\atchilik, savdo-soti^ kasod, deb arz ^ildi, axiri Ali Pugachi bilan mavlono Mu^iddinni surishtirib, oltin va javo^irlarga shama ^ildi. Amir Jondor bir uyi uni
suzi ustida shap ushlab, shartta zindonga ti^mo^chi ^am buldi-yu, sarindoshlik andishasida urishib-sukib, ^aydab chi^ardi. Bukun bulsa... Ilonning yogini yalagan bu mugambir ^uyniga ^ul solib kurmoeda!..
Amir Jondor ^ilichini ta^ish ba^onasida ^amon ^ash^irga k^aramay:
—Senga ^ayronmen, gilay,—dedi.—Mirzo Ulugbek dav- rida kucha-kuyda tilanchilik silib yurgan bir gado bukun sha^zodaning muruvvati bilan yasovul bilding. Tagin ne kerak senga, ^ash^ir?
—Yasovullikdan ne fonda? Nomi ulug, suprasi ^uru^, amirim!
—Suprang suruk bulsa men ne ^ilay, yasovul bulding, \arakat ^il, sash^ir!
—Yolgiz otning changi chi^mas! K,ars ikki ^uldan chi^adur, amirim! Bir yumush bor.
—Ne yumush?
—Xup desangiz aytamen, ammo ^ur^mang. Kup sodi^ odamlar bor...
"Sodi^ odamlar? Farishta tunidagi bu iblis ne deydi? Fitna bormi... yo meni sinab kurmo^chimi?”
Amir Jondor shartta burilib, K^ashsirni giribonidan ushlab uziga tortdi.
—Joningdan umiding bulsa tugrisini suzla: kim senga meni sinamo^ni topshirdi? Sha^zodami yo Nizomid­din Xomush ^azratlarimi? ^orningni yorib, ichagingni salla ^ilamen. Suzla, iblis!—Amir Jondor yasovulning tomogini gippa bugib oldi. Uning ^ullari burgutning panjasiday ^atti^ edi. Yasovulning gilay kuzi sinidan chi^ib, olayib ketdi.
—Kim yubordi, suzla, ifrit!
—Billov yolgon suzlasam! Berdisini aytguncha belimni sindirmang, amirim...
—Berdisi ne? Fitnami?
—Yuv;, oltin, amirim, oltinu javo^ir!..
—Barcha fitna, barcha ^abo^at oltinu javo^irdan boshlanur! Xush, k;ay kuchada yotgandur oltinu javo^irlar?
—Kuchada emas, sizning ^ulingizda, zindonda yotibdi, amirim!
"Zindonda yotibdi! Piriga dust bulmagan bu shayton basir ne deydi? Kimni aytadi? Sha^zoda Abdullonimi yo sha^zoda Abu Saidnimi?"
Amir Jondor K^sh^irning giribonidan ushlagan ^ullarini sattisro^ sizdi.
—Kuzingni uynatmay ochi^ suzla, shayton!
K,ash^ir jon talvasasida uning ^ulida pitirlab xi- rilladi:
—Ikki alloma... Ali T^ushchi bilan mavlono Mue^id- din...
"Ajda^oniig kuzini chutsigan g^uzgun! Ikki mavlononi ^ut^arib ne ^iladi? Oltin-javo^irlarni kim beradi? Saloe(iddin zargarmi?"
Amir Jondor 1\ash^irni ^atti^ro^ bugmo^chi buldi-yu, negadir Koshiy bilan bulgan sue^bat esiga tushib, k;uyib yubordi. ^ornidan toyib ketgan kumush kamarini tugrilab, eshikka tomen yurarkan, piching g^ildi:
—Bilib suy, K^apщir! Ikki kemaga oyo^ ^uygan gark; bulur! Amir Sulton Jondor oltin-javo^irlarga sotil- maydi! I
Kunduz yo^^an i^op yaxlab, ayoz boshlangan edi. Sovut^da pipщirib, yer depsinib turgan otlar, tuyo^lari ostidan kuchgan muz parchalarini sachratib, tosh yulni sarsillatib chopib ketdi.
Sha^ar kuchalari guristonday jimjit va zimiston edi. J^ap kuni bu mae^al eshitilib turadigan korovullarning sha^ildogi e$am eshitilmas, ^alandarlarning "^as dust, yo ollo"si e^am ^ulogda chalinmas, kechasi mash’al yo^ib da^a-da^alarni aylanib yuradigan suvoriylar e^am kurinmas edi.
Amir Jondor oldinda ot choptirib borarkan, ^amon K,anщirning suzlarini uylardi. U shaytonga tuzo^ g^uygan bu yasovulning ilmogiga chap bsrganidan xursand edi. Toki boshiga kulo^, egniga xir^a kiyib, kucha-kuyda gadolik ^ilib yurgan bu darveshni anchadan beri tanir, uni saroyda yasovul kiyimida kurib avval ajablangan, keyin bu iщda janob Xomushning ^uli borligini pay^ab dolgan edi... ^a, e^azratning shaxsiy aygo^chisi ^isoblanmish bu odamdan eugiyot bulmok; darkor. Lekin ayni zamonda {^ash^irning suzlari unga tinchlik bermas, e^amon xayoli- dan chi^mas edi... ^ann^ir "kup sado^atli odamlar bor", dedi. sanday odamlar? Ma^sadlari ne? Na^ot dorussal- tanada fitna bulsa-yu, amir Sulton Jondor bexabar bulsa? 1^aerdadir Mirzo Ulugbekning suyukli navkari Bobo Z^usayn Bae^odir yashirinib yuribdi. Uning nomini eshitsa sha^zoda x,am dag-dag ^altirab usladi. Sunggi kunlarda shae^ar dorugasi Mironiyu^ e^am kamnamo bulib ^oldi. Shayxulislom Bure^oniddin esa, boshdayo^ sha^zodaga ruyxush bermagan edi, e^ozir ^orasini e^am kursatmaydi.
E^tiyoti shart. ^ar nechuk, K,ash^ir aytgan odamlarni bilib ^uymo^ darkor. Zero bu telba sha^zodaga suyanmos— kulankaga suyanmo^ bilan barobar. Boy^ushning kuzlariga uxshagan kuzlari yomon... Bu kuzlardan s^r^mos joiz...
Amir Jondorning xayolini Kuksaroy oldidagi maydon- da gulxan yo^ib utirgan yasovullarning ovozi buldi. Otlislarni kurib, urnilaridan sakrab turgan yasovullar, amir Jondor bilan ^ash^irni tanib, joylariga ^aytish- di. Amir Jondor, otining jilovini darvozada ^arshi olgan soschiga tut^azib, ichkari kirdi. Uni sar^ovuz yonida kutib olgan balxlik zanjisifat saroybon salomxonaga emas, negadir ^aramga yondosh me^monxonaga boshladi.
Mirzo Abdullatif ^aramga yondosh bu shoshona xonaning turida, ^avat-savat sho^i kurpachalarda yonboshlab yotar, oldidagi xontaxtada bir lagan bedana kabob bilan shaf- fof may tuda billur xitoy idishi turardi. Shiftdagi ^andil va tokchalardagi oltin shamdonlarga terilgan shamlarning kupchiligi uchirilgan, me^monxona gira-shira edi. Shuning uchunmi, turda yonboshlab yotgan sha^zoda amir Jondorning yuragida allaxam day yomon bir shub^a uygotdi. U ^ul ^ovushtirganicha poygakka chukkalamo^chi edi, lekin sha^zoda urnidan k;uzgalib, "beri kel!" deb ishora ^ildi. Uy1^usizlikdan kirtayib dolgan kuzlarini amirning kuzlariga ^adab, odatdagi savolini berdi:
—Xush, amir? Dorussaltanada ne mujda bor?
"Tagin be^urmat ^ilib sanlaydi!"—Amir Jondor • uning kuzlaridan kuzini olib ^ocharkan, boshini ^yirok; egdi:
—Inshoollo^, osoyishtalik, davlatpano^.
—Osoyishtalik bulsa nechun kuzingni yashirasen?
Amir Jondor zuraki jilmaydi:
—Soyaboni mar^amatimning nurli che^rasidan kuz ^amashadur...
—Xushomadni bilasen, tulki!—dedi sha^zoda mastona kulimsirab.—Va lekin bilib 1^uy, amir, yuragintda ne muddaong bor—kuzingdan kurib turibmen.
—Zoti oliylariga shon-shavkat tilamoedan bosh^a mu- rodim yun^dur. Saltanatingiz bundan ^am ziyod...
—Bas! Saltanat tashvishlaridan charchaganmen!—dedi sha^zoda.—Kunglim bopi^a bir nimarsani istaydi, shuaro tili bilan aytganda, gul iskamo^ni tilaydi, amirim!
Amir Jondor birdan yengil tortib, sha^zodaga ^aradi, kuzlari mastona suzilib, jilmayib utirganini kurib, uzi ^am jilmaydi.
—Siz pushtipano^im iskamo^ tilasa ^aramda gul kupdur...
—Men isgagan gul ^aramda yu*^dur!—sha^zoda shunday deb, yosgigi gagidan tilla sha^ildogini olib, sha^illatdi. Eshikda balxlik saroybon kurindi.
—Xaram bekasiga ayt! Kirsin!
Saroybon ork;asi bilan yurib chi^kach, sha^zoda amirga bir piyola may ^uyib uzatdi.
—Kamina bir gulning ta’rifini eshitdim, amir, Kungil shu gulni iskamo^ni tilaydur...