Foiz stavkalarini aniqlash asoslari va foiz stavkasining davriy strukturasi haqidagi mashhur nazariyalarni tushuntirish

Foiz stavkalarini aniqlash asoslari va foiz stavkasining davriy strukturasi haqidagi mashhur nazariyalarni tushuntirish
Mengliev Boburjon Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti talabasi
Annotatsiya. Foiz stavkasi- Foiz asosan qarz oluvchidan aktivdan foydalanganlik uchun ijara yoki lizing to'lovidir. Transport vositasi yoki bino kabi katta aktiv bo'lsa, ijara stavkasi foiz stavkasi sifatida xizmat qilishi mumkin. Qarz oluvchi qarz beruvchi tomonidan past xavfli deb hisoblansa, qarz oluvchidan odatda past foiz stavkasi olinadi. Agar qarz oluvchi yuqori tavakkal deb hisoblansa, ular uchun to'lanadigan foiz stavkasi yuqori bo'ladi. Xavf odatda kreditor qarz beruvchining potentsial qarz oluvchining kredit ballarini ko'rib chiqqanda baholanadi, shuning uchun eng yaxshi kreditlarga ega bo'lishni istasangiz, a'lo darajaga ega bo'lish muhimdir. Kreditlar uchun foiz stavkasi kredit summasi bo'lgan asosiy qarzdorga nisbatan qo'llaniladi. Foiz stavkasi - qarz oluvchi uchun qarz qiymati va qarz beruvchiga qaytarish tezligi.
Kalit so'zlar- Foiz stavkasi, davriy strukturasi, kreditor, lizing, ijara, kredit ballari. va boshqalar.
Kirish. Foiz stavkalari kelib chiqish tarixi XVI asrlarga borib taqaladi. O'sha vaqtlarda ham qarzga pulni muomalaga berish va undan evaziga biroz miqdorda ko'proq pul olish bo'lgan. Bu olingan ortiqcha pul berilgan pulning ma'lum qismini tashkil etib, inflyatsiya hisobga olinib mijozdan undirilgan. Asosan foiz stavkalari avvalgi vaqtlarda ko'proq qarz beruvchini qarz oluvchidan ma'lum bir vaqtdan so'mh olgan mablag'ini inflyatsiya sababli qadrsizlanib ketishini oldini olgan bo'lsa bugungi kunga kelib foiz stavkasini asosiy ro'li biroz o'zgargan. Foiz stavkasi bugungi kunga kelib ham kreditorni ham qarz oluvchini manfaatlariga ishlovchi vosita sifatida shakllandi. Bugungi kunda iste'molchi sifatida o'zingizga ma'qul bo'lgan kredit miqdorini tanlaysiz va foiz stavkalari bilan to'lab boshlaysiz. Bugungi kunda kredit olish judayam osonlashdi va bunga asosiy sabab bu foiz stavkalaridir.
Foiz stavkasining turlari haqida
Foiz stavkalari kredit berish yoki qarz berish bo'yicha bitimlarning aksariyatiga nisbatan qo'llaniladi. Jismoniy shaxslar uy sotib olish, loyihalarni moliyalashtirish, biznesni boshlash yoki moliyalashtirish yoki kollejda o'qish uchun to'lash uchun pul olishadi. Korxonalar kapital loyihalarni moliyalashtirish va o'zlarining faoliyatini kengaytirish uchun kreditlar olishadi, chunki er, imoratlar va texnika kabi asosiy va uzoq muddatli aktivlarni sotib olishadi. Qarzga olingan pul oldindan yoki belgilangan muddatda yoki davriy bo'lib-bo'lib to'lanadi. To'lanishi kerak bo'lgan pul, odatda, qarz olingan summadan ko'proqdir, chunki kreditorlar kredit muddati davomida pulni yo'qotganlik uchun kompensatsiyani talab qiladilar. Qarz oluvchi mablag'larni o'sha davr mobaynida sarmoya kiritishi mumkin edi, chunki kredit berish o'rniga aktivdan daromad olar edi. Umumiy to'lov summasi va dastlabki kredit o'rtasidagi farq foizlar hisoblanadi. Hisoblangan foizlar asosiy summaga nisbatan qo'llaniladi.
Masalan, agar jismoniy shaxs bankdan 300000 AQSh dollari miqdorida ipoteka kreditini olib qo'ysa va kredit shartnomasida kredit bo'yicha foiz stavkasi 15 foizni tashkil etishi nazarda tutilgan bo'lsa, bu qarz oluvchi bankka 300.000 AQSh dollar miqdoridagi dastlabki kredit miqdorini to'lashi kerakligini anglatadi (15) % x $ 300,000) = $ 300,000 + 45,000 = 345,000 $.
Agar kompaniya kredit tashkilotidan 12% to'laydigan 1,5 million dollar miqdoridagi qarzni kafolatlasa, kompaniya asosiy qarzni 1,5 million dollar (12% x $ 1,5 million) = 1,5 million + $ 180,000 = 1,68 million dollar miqdorida to'lashi kerak.
Oddiy foiz stavkasi
Yuqoridagi misollar yillik oddiy foiz formulasi asosida hisoblanadi:
Oddiy foiz = asosiy kredit = foiz stavkasi × ​​vaqt
Ipoteka kreditini olgan shaxs yil oxirida 45000 dollar miqdorida foiz to'lashi kerak bo'ladi, chunki u faqat bir yillik kredit berish shartnomasi bo'lgan deb taxmin qiladi. Agar kredit muddati 20 yil bo'lsa, foizlar to'lovi quyidagicha bo'ladi:
Oddiy foizlar = $ 300,000 × 15% × 20 = $ 900,000