Urg‘u olishiga ko‘ra
|
|
☺ ochiq bo‘g‘in ☺ yopiq bo‘g‘in
|
☺ berkitilgan ☺ berkitilmagan
|
☺ urg‘uli ☺ urg‘usiz
|
|
|
☺ ochiq bo‘g‘in ☺ yopiq bo‘g‘in
|
☺ berkitilgan ☺ berkitilmagan
|
☺ urg‘uli ☺ urg‘usiz
|
Eslatma: unlilar V bilan, undoshlar C bilan belgilanadi.
URG‘U
Ma’no urg‘usi tushgan so‘z _____________________________
Urg‘u turi va so‘zning qayeriga tushganligi
So‘z
|
Nechanchi bo‘g‘inga tushgan
|
So‘zning qayeriga tushishiga ko‘ra
|
Erkin urg‘uli bo‘lsa, omonimi
|
|
☺___- bo‘g‘inga ☺ urg‘u olmagan
|
☺ erkin urg‘u ☺ bog‘liq urg‘u
|
|
|
☺___- bo‘g‘inga ☺ urg‘u olmagan
|
☺ erkin urg‘u ☺ bog‘liq urg‘u
|
|
2-mashq. Berilgan omonim so‘zlarni ta’kidli va ta’kidsiz o‘qing. Ularning urg‘usi asosida farqlanishi uchun zarur nutqiy sharoitlarni tavsiflang. Ta’kidsiz aytilgan so‘zlarni farqlovchi omillarni aniqlang. So‘zlarning urg‘uli urg‘usiz variantlari uchun zarur matn tuzing.
Yangi-yangi, yaxshi-yaxshi, hozir-hozir, olma-olma, surma-surma, atlas-atlas, bo‘lib-bo‘lib.
3-mashq. Ko‘chiring. Urg‘u olmaydigan birliklarni aniqlang.
Alomat: hamma gap shunda-da nolimaysiz! Ko‘nikib ketgansiz. Yaralar toshga aylangan – og‘riq sezmaydi. Dod solib baqirish-ku, qo‘lingizdan kelmas, hech qursa ingrab qo‘yishga ham qodir emassiz, Qo‘chqor aka! Qalbingizning unutilib ketgan, o‘zingiz bilmaydigan allaqaysi burchaklarida miltillayotgan ushoqqina norozilikdan qo‘rqasan, uni sezmaslikka olasiz! To‘g‘ri, qadr-qimmatingiz oshkora haqoratlan-ganda o‘sha miltillayotgan cho‘g‘ alanga olganday bo‘ladi va siz uni aroq bilan o‘chirishga o‘rinasiz. Dunyoga shirakayf ko‘zlar bilan qarab, taskin topasiz, lekin ertasi kayfingiz tarqab, dunyo yana asl holiga qaytadi! Shunda yig‘lamoqdan o‘zga chorangiz qolmaydi... Keyin o‘ksib-o‘ksib yig‘laydisiz. (Sh.Bosh.)
4-mashq. Quyida berilgan baynalmilal so‘zlarning urg‘usini to‘g‘ri qo‘yib, talaffuz qiling. Transkripsiyasini yozing. Qatorni davom ettiring.
Atom, adres, biolog, biologiya, jurnal, leksika, morfema, akademik.
Do'stlaringiz bilan baham: |
