Fosforitlarni boyitish korxonalari chiqindilari va ularni qayta ishlash

Фосфогипс таркибида озгина миқдорда ювилмаган фосфат кислота бўлади ва шунинг учун уни ишлаб чиқаришга яқин ҳудудлардагина минерал ўғит сифатида фойдаланилиши мумкин, чунки озуқа элементи жуда кам бўлганлиги учун бир жойдан иккинчи жойга ташиш иқтисодий самарасиздир. Фосфогипс шўрхок тупроқларни гипслаштиришда ёки шувоқ алебастрлари ва бошқа қуйма қурилиш буюмлари ишлаб чиқаришда ишлатилиши мумкин. Унинг цементли шихта таркибида термик парчаланиши натижасида цементли клинкер ва сульфитли газларга айлантирилиши мумкин. Сульфит ангидриддан сульфат кислота олинади ва шу усул билан фосфатни парчалашга сарфланадиган сульфат кислотани регенерацияланиши мумкин.

• Фосфогипс таркибида озгина миқдорда ювилмаган фосфат кислота бўлади ва шунинг учун уни ишлаб чиқаришга яқин ҳудудлардагина минерал ўғит сифатида фойдаланилиши мумкин, чунки озуқа элементи жуда кам бўлганлиги учун бир жойдан иккинчи жойга ташиш иқтисодий самарасиздир. Фосфогипс шўрхок тупроқларни гипслаштиришда ёки шувоқ алебастрлари ва бошқа қуйма қурилиш буюмлари ишлаб чиқаришда ишлатилиши мумкин. Унинг цементли шихта таркибида термик парчаланиши натижасида цементли клинкер ва сульфитли газларга айлантирилиши мумкин. Сульфит ангидриддан сульфат кислота олинади ва шу усул билан фосфатни парчалашга сарфланадиган сульфат кислотани регенерацияланиши мумкин.

Фосфогипс шунингдек аммоний сульфат олишда сульфат аниони манбаи (сульфат кислота ўрнига) вазифасини бажариши мумкин. Ишлатиладиган жойга фосфогипсни ташишни яхшилаш учун (ва қишки вақтда ташиш пайтида музлаб қолмаслиги учун) жўнатишдан олдин уни 3% дан кам бўлган намликкача қуритилиши ва қуритишда ҳосил бўладиган гуваласимон материални кукунсимон ҳолатгача майдаланиши лозим. Ҳозирча Ўзбекистонда ва бошқа чет мамлакатларда ҳам фосфгипсдан йирик масштабда фойдаланиш йўлга қўйилмаган – у ишлаб чиқаришнинг тўпланаётган чиқиндиси ҳисобланади. Чунки, фосфогипсга қараганда, табиатда кенг тарқалган кальций сульфатни қайта ишлаш анча соддадир. Вақтики келиб, бу саноат чиқиндиси ҳам – керакли ишлаб чиқариш корхоналари учун энг зарур ва қимматли хом ашё манбасига айланиши мумкин.

• Фосфогипс шунингдек аммоний сульфат олишда сульфат аниони манбаи (сульфат кислота ўрнига) вазифасини бажариши мумкин. Ишлатиладиган жойга фосфогипсни ташишни яхшилаш учун (ва қишки вақтда ташиш пайтида музлаб қолмаслиги учун) жўнатишдан олдин уни 3% дан кам бўлган намликкача қуритилиши ва қуритишда ҳосил бўладиган гуваласимон материални кукунсимон ҳолатгача майдаланиши лозим. Ҳозирча Ўзбекистонда ва бошқа чет мамлакатларда ҳам фосфгипсдан йирик масштабда фойдаланиш йўлга қўйилмаган – у ишлаб чиқаришнинг тўпланаётган чиқиндиси ҳисобланади. Чунки, фосфогипсга қараганда, табиатда кенг тарқалган кальций сульфатни қайта ишлаш анча соддадир. Вақтики келиб, бу саноат чиқиндиси ҳам – керакли ишлаб чиқариш корхоналари учун энг зарур ва қимматли хом ашё манбасига айланиши мумкин.