“Foyda solig’I” mavzusida

“Foyda solig’I” mavzusida

Tayyorladi: Kabulov Axilbek

REJA:

• Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i
• Yuridik shaxslar Foyda solig’ini to’lovchi
• Foyda solig’i solinadigan baza

• Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i Foyda solig’i davlat byudjeti daromad qismining asosiy manbalaridan biri bo’lib hisoblanadi.ushbu soliq 1995 yil yanvar oyidan boshlab, 1992 yildan buyon harakatda bo’lgan daromad solig’i o’rniga joriy qilindi. Foyda solig’imamlakatimizda tasdiqlangan Soliq kodeksining 23-moddasiga ko’ra umumdavlat soliqlari tarkibiga kiritilgan.

• Yuridik shaxs dеb quyidagilar e`tirof etiladi:
• O’zbеkiston Rеspublikasining qonun hujjatlariga muvofiq tashkil etilgan, o’z
• mulkida, xo’jalik yuritishida yoki opеrativ boshqaruvida alohida mol-mulkka ega
• bo’lgan hamda o’z majburiyatlari yuzasidan ushbu mol-mulk bilan javob
• bеradigan, mustaqil balansiga yoki smеtasiga ega bo’lgan, o’z nomidan mulkiy va
• shaxsiy nomulkiy huquqlarga ega bo’la oladigan hamda ularni amalga oshira
• oladigan, majburiyatlarni bajara oladigan, sudda da`vogar va javobgar bo’la
• oladigan tashkilot;

• Yuridik shaxslar Foyda solig’ini to’lovchi Foyda solig’ini to’lovchilar bo’lib, moliya yilida Soliqka tortiladigan foydaga ega bo’lgan yuridik shaxslar hisoblanadi. Soliq to’lovchilar kodeksning 126-moddasida aks ettirilgan. Bular quyidagilardir: 1)O’zbekiston Respublikasining rezidentlari;

• O’zbekiston Respublikasida faoliyatni doimiy muassasa orqali amalga oshirayotgan yoki hosil bo’lish manbai O’zbekiston Respublikasi xududida joylashgan daromadlarni oladigan O’zbekiston Respublikasi norezedentlari. O’zbekiston Respublikasi norezidentlari faqat Respublikada olgan daromadlaridan foyda solig’ini to’laydilar. Soliq solishning alohida tartibiga o’tgan yuridik shaxslar foyda solig’ito’lovchilar bo’lib hisoblanmaydi. Shu jumlasiga quyidagi korxonalar kiradi: Yagona Soliq to’loviga o’tgan mikrofirma va kichik korxonalar; Savdo va umumiy ovqatlanish korxonalari; Yagona yer solig’ini to’lovchi Qishloq xo’jalik korxonalari;

• 1995 yil yanvar oyidan boshlab soliqlarning rag’batlantiruvchi rolini
• kuchaytirish maqsadida mamlakatimizda korxonalarning foydasidan olinadigan
• soliq joriy etildi.
• 2008 yil 1 yanvardan kuchga kirgan Soliq kodеksining 23-moddasiga ko’ra
• yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i umumdavlat soliqlari tarkibiga kirib, u
• davlat byudjeti daromadlarini shakllantirishda asosiy manbalardan biri hisoblanadi.
• 2002 yilda ushbu soliq stavkasi 24 foizni tashkil etgan bo’lsa, 2011 yilga kеlib
• 9 foizga tеng bo’lgan. Daromadning ko’p qismi korxonalar ixtiyorida qolishi
• ularning invеstision faolligini oshiradi, yangi ishchi o’rinlar ochish,
• raqobatbardosh tovarlar ishlab chiqarish hamda ish va xizmatlar ko’rsatish uchun
• yanada kеng moliyaviy imkoniyat yaratadi.

• Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’ining obyekti. O’zbekiston Respublikasi rezidentlari va norezidentlarining foydasi hamda ularning chegirmalar kilinmagan holda to’lov manbaida Soliq solinadigan daromadlari foyda solig’ining obyekti bo’lib hisoblanadi.

• Foyda solig’i solinadigan baza. Soliq silinadigan baza jami daromad bilan chegirib tashlanadigan harajatlar o’rtasidagi farq sifatida, soliq kodeksining 159-moddasiga muvofiq Soliq solinadigan foydaning kamaytirilishi hisobga olingan holda hisoblab chiqilgan soliq solinadigan foydadan kelib chiqib belgilanadi.Jami aromad tarkibiga kaysi daromadlar kiradi? Jami daromadlar tarkibiga tovarlarni (ishlarini, xizmatlarini) sotishdan olingan daromadlar va boshqa mulklarni sotishdan,ishlatishdan kelgan daromadlar kiradi. Boshqa mulklarni sotish va ishlatishdan kelgan daromadlarga asosiy vositalar va boshqa mol-mulkning chiqib ketishidan olinadigan daromadlar, mol-mulkni ijaraga berishdan olinadigan daromadlar, tyokin olingan mol-mulk, inventarizasiya natijasida aniqlangan tovar moddiy zaxiralar qiymati, majburiyatlarni hisobdan chiqarishdan olingan daromadlar, xizmat ko’rsatuvchi xo’jaliklaridan olingan daromadlar, valyuta kursidagi ijobiy farq, dividentlar va foizlar va boshqa daromadlar kiradi.

• Soliq to’lovchining harajatlari Soliq solinadigan foydani aniqlash paytida hisobga olinadi. Harajatlar Soliq kodeksning 141 moddasiga ko’ra chegirib tashlanadigan va chegirib taylanmaydigan turlariga bulinadi.Chegirib tashlanadigan harajatlarga quyidagi lar kiradi:
• 1) Moddiy harajatlar; 2) Mehnatga haq to’lash harajatlari; 3) Amortizasiya harajatlari; 4) Boshqa harajatlar. 5) Kelgusida soliq solinadigan foydadan chegirib tashlanadigan hisobot davridagi harajatlar.
• Soliq solinadigan bazaga kiratiladigan harajatlar Soliq kodeksning 141-moddasida aks etirilgan. Bular chegirib tashlanmaydigan harajatlardir.

• E`TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT !!!