Fozilova Sadoqat Ibrohim qizi Fizik kolloid fanidan “Adsorbsiya va uning turlari”mavzusida

Xalq ta’lim vazirligi

Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti
Tabiiy fanlar fakulteti
5110300– Kimyo va uni о‘qitish metodikasi ta’lim yо‘nalishi
III – kurs 303 guruh talabasi
Fozilova Sadoqat Ibrohim qizi
Fizik kolloid fanidan
“Adsorbsiya va uning turlari”mavzusida

MUSTAQIL ISHI

Toshkent – 2023

Adsorbsiya hodisasi sirt qatlamida kompensatsiyalanmagan molekulalararo kuchlar ta’sirida hosil bo‘lgan adsorbsion kuch maydoni mavjudligidan kelib chiqadi. Bunday maydon hosil qiluvchi moddaga adsorbent deyiladi, molekulalari adsorbsiyalanishi mumkin bo'lgan modda adsorbsiya, allaqachon adsorbsiyalangan modda adsorbatdir. Adsorbsiyaning teskari jarayoni desorbsiyadir.
Adsorbsiya - bu sorbsiyaning alohida holati. Adsorbsion jarayonlardan foydalanish 18-asrning oxiriga toʻgʻri keladi, oʻshanda bir vaqtning oʻzida mustaqil va amaliy ravishda uchta nashr paydo boʻlgan: italiyalik tabiatshunos F.Fontana va C.Scheele 1777-yilda koʻmirning gazlarning yutilishini, 1785-yilda esa T.E. kislotalar, organik aralashmalarni yutish.
Fizik adsorbsiya molekulyar kuchlar ta’sirida yuzaga keladi. Dispersiya kuchlari o'zaro ta'sir energiyasiga asosiy hissa qo'shadi. Ularning qiymati har qanday kimyoviy tabiatdagi adsorbentlar uchun taxminan o'zgarmasdir, shuning uchun bu kuchlarning o'zaro ta'siri o'ziga xos emas. Ba'zida dispersiv o'zaro ta'sir elektrostatik - orientatsiya va induksiya bilan kuchayadi. Elektrostatik o'zaro ta'sir adsorbsiyaning kimyoviy tabiatiga bog'liq, shuning uchun u o'ziga xosdir. Adsorbsiyalangan molekulalar va adsorbent yuzasida joylashgan qutbli guruhlar o'rtasida vodorod bog'lari hosil bo'lishi tufayli o'ziga xos o'zaro ta'sir kuchayishi mumkin (masalan, vodorod bog'lari suv va spirtlarning silikagelda adsorbsiyasi paytida hosil bo'ladi, ularning yuzasi qoplanadi. gidroksil guruhlari bilan). Jismoniy adsorbsiyaning issiqligi odatda 8-25 kJ / mol ni tashkil qiladi. Jismoniy adsorbsiyani gaz bosimini yoki erigan moddaning kontsentratsiyasini pasaytirish orqali qaytarish mumkin. Fizik adsorbsiya adsorbat molekulalarining individual xossalarida o'zgarishlarga olib kelmaydi. Moddaning yutilishi adsorbat molekulalari va adsorbentning sirt qatlami o'rtasida kimyoviy bog'lanish hosil bo'lishi bilan bog'liq bo'lishi mumkin.

Savollar:
1) Adsorbtsiya va uning turlari
Fazalar chegarasida o’z - o’zidan sodir bo’ladigan jarayonlardan biri - adsorbtsiyadir. Keng ma'noda olganda ikkita faza chegarasida modda konsentratsiyasining o’zgarishi adsobtsiya deyiladi. Sirt yuzasida modda konsentratsiyasi ortsa musbat adsorbtsiya, kamaysa manfiy adsorbtsiya deyiladi. Eritmalarda adsorbtsiya sirt taranglik o’zgarishi bilan kuzatiladi. Eritma - gaz chegarasidagi adsorbtsiya l m² sirt yuzasidagi modda r - 1 miqdori bilan o’lchanadi:
Г=1/S
S -1 kmol erigan modda adsorbtsiyalangan yuza. Suyuqlik sathidagi adtsorbtsiyani Gibbs tenglamasi bo’yicha hisoblanadi: ? davom ettiring
2) Adsorbtsiya turlari-?
3)Qaysi olimlarning ishlarini bilasiz sharhlang!