Fuqarolarning tibbiy-ijtimoiy yordam olish huquqi

T A D Q I Q O T L A R
 
jahon ilmiy – metodik jurnali
 
 

http://tadqiqotlar.uz/ 

14-son_2-to’plam_May-2023
 
18 
davlat siyosatini amalga oshirish; sog’liqni saqlash va tibbiyot fanini rivojlantirish 
dasturlari tasdiqlanishi va mablag’ bilan ta’minlanishini;
Pensiyalar, nafaqalar, ijtimoiy yordam boshqa turlarining miqdori rasman 
belgilab qo`yilgan tirikchilik uchun zarur eng kam miqdordan oz bo`lishi mumkin 
emas", - deyiladi Konstitutsiyaning 39-moddasida. "Ijtimoiy ta`minot" atamasi davlat 
tomonidan yaratib beriladigan, insonlarning hayotiy faoliyati uchun zarur ehtiyojini 
moddiy tomondan qondirish uchun moddiy va boshqa ijtimoiy himoya qilish 
tushuniladi. Bular sirasiga pensiya, nafaqa va ijtimoiy nochor fuqarolarni pul va shunga 
o`xshash shakllardagi moddiy ta`minotlar bilan ta`minlash kiradi. Yangi tahrirdan 
o'tgan O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi bir qator moddalarda fuqarolar tibbiy 
ijtimoiy yordamdan foydalanishlari haqidq yanada yorqinroq berilgan, 46-modda. Har 
kim qariganda, mehnat qobiliyatini yo‘qotganda, ishsizlikda, shuningdek boquvchisini 
yo‘qotganda va qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda ijtimoiy ta’minot huquqiga 
ega. Qonunda belgilangan pensiyalar, nafaqalar va boshqa turdagi ijtimoiy yordamning 
miqdorlari rasman belgilangan eng kam iste’mol xarajatlaridan oz bo‘lishi mumkin 
emas. 
48-modda. Har kim sog‘lig‘ini saqlash va malakali tibbiy xizmatdan foydalanish 
huquqiga ega. O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari tibbiy yordamning kafolatlangan 
hajmini qonunda belgilangan tartibda davlat hisobidan olishga haqli. Davlat sog‘liqni 
saqlash tizimini, uning davlat va nodavlat shakllarini, tibbiy sug‘urtaning har xil 
turlarini rivojlantirish, aholining sanitariya-epidemiologik osoyishtaligini ta’minlash 
choralarini ko‘radi. Davlat jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirish, aholi o‘rtasida 
sog‘lom turmush tarzini shakllantirish uchun shart-sharoitlar yaratadi. Ushbu qonunlar 
yangi Konstitutsiyamizda fuqarolar tibbiy ijtimoiy himoyasini yanada mukammal 
belgilab qoyilgan. Ijtimoiy tibbiy yordam berish maqsadida hozirda juda katta ishlar 
olib borilmoqda buning misolini maxalla kesimida ko'rishimiz mumkin. Hozirda temir 
daftar, ayollar daftariga kirganlar, yoshlarga maxalla tomonidan turli yordamlar pul 
yoki ro'zg'or buyumlari ko'rinishida tarqatilmoqda. Ijtimoiy yordamga muxtoj oilalarga 
davlat tomonidan hokimiyat, maxalla orqali ehtiyojlari qondirilmoqda.Nogironligi 
bo‘lgan shaxslarning huquqlari Nogironligi bo‘lgan shaxslar, shu jumladan nogironligi 
bo‘lgan bolalar va bolalikdan nogironligi bo‘lgan shaxslar tibbiy-ijtimoiy yordam 
olish, kuch-quvvatni tiklashning barcha turlaridan foydalanish, dori vositalari, protez-
ortopediya moslamalari, harakatlanish vositalari bilan imtiyozli asoslarda ta’minlanish, 
shuningdek kasbiy tayyorgarlikdan va qayta tayyorgarlikdan o‘tish huquqiga ega. 
Nogironligi bo‘lgan shaxslar davlat sog‘liqni saqlash va tibbiy-ijtimoiy muassasalarda 
bepul tibbiy-sanitariya yordamini olish, uyda parvarish qilinish huquqiga, o‘zgalarning 
parvarishiga muhtoj nogironligi bo‘lgan yolg‘iz shaxslar, surunkali ruhiy holati 
buzilgan nogironligi bo‘lgan shaxslar esa nogironligi bo‘lgan shaxslar va keksalar 
uchun mo‘ljallangan internat uylarida yashash huquqiga ega. Nogironligi bo‘lgan 

---