Fuqarolik huquqi fanidan mustaqil ishi


Mulk va ashyoviy huquqlar


Download 1.76 Mb.
bet2/3
Sana28.12.2022
Hajmi1.76 Mb.
#1008677
1   2   3
Bog'liq
JAVLIYEV YO`LDOSH

Mulk va ashyoviy huquqlar
Mulk huquqini uchinchi shaxslar tomonidan buzulishining xarakteri va mazmuniga qarab mulk
Huquqini himiya qilish turli usullarga bo`linadi
Mulkk huquqini
Ashyoviy huquqlar bn himoya qilish
Majburiy huquqiy usullar bn
Himoya qilish
Mulk huquqining bekor bo`lishi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan asoslarda himoya qilish
Fuqarolik huqquqining turli institutsion
Yo`l bn himoya qilish

Mulk huquqini himoya qilishiii aynan “ashyoviy huquqlar” bilan bog'lanishi mulkiy huquq buzilishi natijasida ham mulkdor kclajakda o"z mulkini aynan o'zini ashyoviy-natura shaklda qaytarib olishi mumkin boiadi yoki mulkiy huquqlarini amalga oshirish jarayonida yuzaga kelayotgan to'sqinliklarni bartaraf etilishi uchun “kurashadi”. Buning oqibatida mulk ashyoviy kuiinishda mulkdor tasarrufida qolishi ta’minlanadi yoki tiklanadi. Mulk qonunsiz egalikdan talab qilish jarayonida ashyoviy koi'inislida qaytarilish imkoni boim asa, u holda mulkiy himoya ashyoviy huquqlar bilan himoya qilish usullari tarkibiga к irmaydi.

  • Mulk huquqini himoya qilishiii aynan “ashyoviy huquqlar” bilan bog'lanishi mulkiy huquq buzilishi natijasida ham mulkdor kclajakda o"z mulkini aynan o'zini ashyoviy-natura shaklda qaytarib olishi mumkin boiadi yoki mulkiy huquqlarini amalga oshirish jarayonida yuzaga kelayotgan to'sqinliklarni bartaraf etilishi uchun “kurashadi”. Buning oqibatida mulk ashyoviy kuiinishda mulkdor tasarrufida qolishi ta’minlanadi yoki tiklanadi. Mulk qonunsiz egalikdan talab qilish jarayonida ashyoviy koi'inislida qaytarilish imkoni boim asa, u holda mulkiy himoya ashyoviy huquqlar bilan himoya qilish usullari tarkibiga к irmaydi.

Mulk huquqini himoya qilishning ashyoviy-huquqiy
asoslari
Vindikatsion davo
Mulk huquqini elon qilish
Huquqini tan olish
Negator davo

Mulk huquqini himoya qilish usuli sifatida vindikatsion da’vo qadim tarixga ega bo'lib, uning ildizlari Rim xususiy huquqida namoyon bo'ladi. Vindikatsiya — lotincha “vim dicere” so'zidan olingan bo'lib, “kuch qo'llanish to 'g ‘risida e ’lon qilaman'’ ma’nosini anglatadi. Bu orqaii mulkdor o‘z mol-mulkini qidirish va qaytarib olish bo'yicha huquqini amalga oshirgan-qayerda o ‘z molmulkimni topsam, shu yerda uni vindikatsiya qilaman (uhi rem meant invenio, ibi vindico). Mazkur huquq tizimi bo'yicha vindikatsion da’vo orqaii bevosita mulkdoming egaligi himoya qilingan, FKning 228-moddasida ham mazkur da’vo nazarda tutilgan. Moddaning mazmunidan bunday da’voni faqatgina boshqa shaxsning qonunsiz egaligida bo'lgan mol-mulkning mulkdori berishi mumlcinligi anglashiladi. To'g'ri. FKning 232-tnoddasi mulkdor bo'lmagan titulli cgalik qiluvchilarga ham mol-mulkni o ‘zga shaxsning egaligidan talab qilib olish huquqini beradi.

  • Mulk huquqini himoya qilish usuli sifatida vindikatsion da’vo qadim tarixga ega bo'lib, uning ildizlari Rim xususiy huquqida namoyon bo'ladi. Vindikatsiya — lotincha “vim dicere” so'zidan olingan bo'lib, “kuch qo'llanish to 'g ‘risida e ’lon qilaman'’ ma’nosini anglatadi. Bu orqaii mulkdor o‘z mol-mulkini qidirish va qaytarib olish bo'yicha huquqini amalga oshirgan-qayerda o ‘z molmulkimni topsam, shu yerda uni vindikatsiya qilaman (uhi rem meant invenio, ibi vindico). Mazkur huquq tizimi bo'yicha vindikatsion da’vo orqaii bevosita mulkdoming egaligi himoya qilingan, FKning 228-moddasida ham mazkur da’vo nazarda tutilgan. Moddaning mazmunidan bunday da’voni faqatgina boshqa shaxsning qonunsiz egaligida bo'lgan mol-mulkning mulkdori berishi mumlcinligi anglashiladi. To'g'ri. FKning 232-tnoddasi mulkdor bo'lmagan titulli cgalik qiluvchilarga ham mol-mulkni o ‘zga shaxsning egaligidan talab qilib olish huquqini beradi.
  • Vindikatsiya da’vosi bo'yicha javobgar bo'lib qonunsiz egalik qiluvchi shaxs hisoblanadi. Qonunsiz egalik qilish - tegishli huquqiy asoslarsiz mol-mulkni egallab olishdir. Faqatgina o'zboshimchalik bilan mulkni o'zlashtirib olgan (o'g'irlaganini, topilmani, qarovsiz chorva hayvonlarini o ’zlashtirib olgan) shaxsnigina emas, balki mol-mulkni tasarruf etish vakolatiga ega boMmagan shaxsdan sotib oluvchini ham qonunsiz egallovchi deb hisoblanadi.

Vindikatsion va negator da’volar

Download 1.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling