Fuqarolik majburiyati Tarixiy binolar orqali aholida kelib chiqayotgan muammolar. Buxoro shahar arxitekturasidagi muammolar

Mavzu: Buxoro tabiatini muhofaza qilish.
Reja:

1. 
   Fuqarolik majburiyati
   
2. 
   Tarixiy binolar orqali aholida kelib chiqayotgan muammolar.
   
3. 
   Buxoro shahar arxitekturasidagi muammolar.
   
4. 
   Har bir uyning konsepsiyasini ishlab chiqish.
   

Yurtimizning noyob madaniy meros obyektlarini, qadamjolarni koʻrish, ziyorat qilish uchun dunyoning oʻnlab mamlakatlaridan sayyohlar kelishadi.
Maydoni 216 gektar, muhofaza hududi 339 gektarni tashkil etgan “Buxoro tarixiy markazi” xorijiy mehmonlar eng koʻp tashrif buyuradigan ana shunday qadimiy goʻshalardan biridir. Mazkur hudud YUNESKOning 1993-yilda boʻlib oʻtgan 17-sessiyasida Umumjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan.
Fuqarolik majburiyati
— Yuqoridagi kabi hudud va har bir madaniy meros obyektini asrab-avaylash, kelajak avlodga ularning bemisl goʻzalligini saqlagan holda yetkazish, mamlakatimizning turistik salohiyatini oshirish maqsadida yurtimizda qator normativ-huquqiy hujjatlar qabul qilingan, — deydi viloyat Madaniy meros boshqarmasi boshligʻi Sherzod ­Mahmudov. — Bunga misol qilib, birinchi navbatda, Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 49-moddasini keltirish ­mumkin.
Mazkur moddada “Fuqarolar Oʻzbekiston xalqining tarixiy, maʼnaviy va madaniy merosini avaylab asrashga majburdirlar. Madaniyat yodgorliklari davlat muhofazasidadir”, deya fuqarolarimiz zimmasiga majburiyat ­yuklatilgan.
Shuningdek, Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 30-martdagi qaroriga muvofiq alohida muhofaza qilinadigan tarixiy-madaniy hududlar, tarixiy-madaniy qimmatiga koʻra, YUNESKOning Umumjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan hududlar, ularning bufer zonalarida bino va inshootlarni qurish yoki buzish boʻyicha loyihalarga Madaniyat vazirligi huzuridagi Madaniy meros depar­tamentining Ilmiy-ekspert kengashi va YUNESKO Umumjahon merosi markazi tomonidan ijobiy xulosalar olinganidan soʻng qurilish-taʼmirlash ishlarini boshlash mumkinligi qatʼiy belgilab qoʻyilgan.
Mazkur hududlarda noqonuniy qurilish ishlari aniqlangan taqdirda Maʼmuriy javobgarlik toʻgʻrisidagi kodeksning 64-moddasiga asosan fuqarolar BHMning ellik baravaridan yuz baravarigacha, mansabdor shaxslar yuz baravaridan yuz ellik baravarigacha jarima toʻlashga yoki Jinoyat kodeksining 132-moddasiga asosan uch yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanishiga sabab boʻladi.
— Afsuski, madaniy meros obyektlari va “Buxoro tarixiy markazi”ni asl holida saqlash hamda uni muhofaza etishga doir koʻplab qonun va qonunosti hujjatlari qabul qilingan boʻlishiga qaramay, ayrim fuqarolar tomonidan tegishli ruxsatnoma olmasdan turib, oʻzboshimchalik bilan, milliy meʼmorchiligimizga mos kelmaydigan dizayn asosida noqonuniy qurilish hamda taʼmirlash ishlari olib borilmoqda, — deydi mazkur boshqarma bosh mutaxassisi Shohabbos Sharofiddinov. — Shu oʻrinda bir necha misol. Bahouddin ­Naqshband koʻchasida yashovchi fuqarolardan biri Madaniy meros departamenti huzuridagi Ilmiy-ekspert kengashi ­bilan oldindan kelishmasdan oʻziga ­tegishli uyni buzib yangisini qurishga kirishgan. Shu sababli fuqaroga nis­batan qonunda koʻrsatilgan tartibda jazo choralari koʻrildi.
Yoki 1636-1637-yillarda barpo etilgan Magʻoki Koʻrpa masjidining orqa tomonida yashovchi fuqaro oʻziga tegishli uyni buzib, oʻrniga Yevropa uslubida uch qavatli bino qurganligi aniqlandi. Hozirgi kunda unga nisbatan qonuniy chora koʻrish ishlari olib borilmoqda.
Shuningdek, Haqiqat koʻchasida joylashgan “Soʻzangaron” mehmonxonasi egalari esa ruxsat etilgan balandlikdan bir necha barobar oshirgan holda imorat qurishgani aniqlandi.
Madaniy merosimizga, tariximizga befarq, fuqarolik majburiyatini unutgan bunday kimsalar borligi achinarli, albatta.