G. I. Ishmuradova, G. M. Mirzayeva
III. 3. Materialshunoslik fanidan standart
Download 0.59 Mb. Pdf ko'rish
|
materialshunoslik fanini oqitish texnologiyalari
III. 3. Materialshunoslik fanidan standart
test savollari
1. Materialshunoslik fani nimani o`rganadi? (To`liq javobni ko’rsating). A) Metallarning turlari, ichki tuzilishi va xossalarini; B) Materiallarning turlari, ichki tuzilishi va xossalarini hamda ular orasidagi boglanishni; C) Nometall materiallarning turlari, tarkibi, xossalari, qo`llanilish sohalarini; D) Metall va nometallarning ichki tuzilishi va xossalarini;
2. Materiallarni qizdirganda fazalar o`zgarishi sodir bo`lishini aniqlagan olim nomini ko`rsating. A) Ingliz olimi G.Bessemer; B) Ingliz olimi S.Tomas; C) Fransuz olimi P. Marten; D) Rus olimi A.K.Chernov;
4. Metallar tuzilishida oddiy kub katakning koordinat- sion soni qaysi holatda to`g`ri yozilgan? A) K6; B) G6; C) K12; D) K8
gonal katakning koordinatsion soni qaysi holatda to`g’ri yozilgan? A) K6; B) G6; C) K12; D) G18.
25 96
1. Mexanik aralashma. Mexanik aralashmada elementlar ancha yaxshi aralashgan bo‘ladi. Masalan, bo‘r kukuni bilan oltingugurt kukuni yaxshi aralashtirilib, aralashmaga lupa orqali qaralsa, unda bo‘r donalari bilan oltingugurt donalari alohida- alohida ekanligini ko‘rish mumkin. Bunday aralashmaga qo‘rg‘o- shin bilan surma, alyuminiy bilan kremniy qotishmalari misol bo‘la oladi. Mexanik aralashmada tarkib topgan qotishma evtektiv qotishma yoki to‘g‘ridan-to‘g‘ri evtektika deb ataladi. Evtektika so‘zi grekcha evtektos so‘zidan olingan bo‘lib, uning ma’nosi oson eruvchan demakdir. Qo‘rg‘oshin bilan surma qotishmasida evtektika 87% Pb va 13% Sb dan iborat. Bu qotishmaning erish harorati 246 0 C ga teng, holbuki, surmaning erish harorati 630 0 C ga qo‘rg‘oshinniki esa 327 0 C ga tengdir. Demak, evtektika muayyan haroratga eruvchi, erish harorati esa qotishma tarkibiga kiruvchi elementlarning erish haroratida past mexanik aralashmadir. Evtektika qotishmalarning tuzilishi bir tekis kristallari mayda bo‘lganligidan ular yaxshi mexanik va texnalogik xossalarga ega.
tarkibiga kiruvchi elementlarning o‘zaro kimyoviy birikishi natijasida hosil bo‘ladi. Bunday birikmalarning tarkibini kimyoviy formula bilan ifodalash mumkin. Masalan, temirning ma’lum miqdordadgi uglerod bilan birikishi natijasida hosil bo‘ladigan temir karbidi (Fe 3 C) kimyoviy birikmaga misol bo‘la oladi. 3. Qattiq eritma. Ma’lumki, suyuq metallar biri ikkinchi- sida eriy oladi. Erituvchi metallda eruvchi metall atomlari, xuddi qandning suvda erish jarayoni singari, bir tekis tarqaladi. Ko‘p- gina metallarda qattiq eritmalar hosil qilish xususiyati bor. Masalan, temer uglerod, nikel, marganes, kremniy va boshqa elementlar bilan, mis esa nikel, rux, alyuminiy, kremniy va boshqa elementlar bilan qattiq eritma hosil qila oladi. Agar qattiq eritma tarkibiga kiruvchi element atomlari diametrlarining farqi 15% dan ortiq bo‘lmasa, eruvchi element atomlari erituvchi elementning istalgan joyidagi atomi bilan o‘rin almasha oladi. Bu tuzilishidagi
4
D Mayda (juda mayda) zarralar- ga ajratish, bo'lish Javob:
1- 2 -
3 - 4 -
Javobi: Javob:
1-C 2 -A
3 - B 4 - D
Download 0.59 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling