G. Rafiqova F. Nishonova, O‘zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti fanidan ma’ruza matni

Mulkchilikning aralash shaklida: erishilgan bitimga ko‘ra mol-mulkning ma’lum bir qismi davlat va nodavlat yuridik yoki jismoniy shaxslarga tegishli bo‘lishi mumkin. Ikki tomonning hamkorligida amalga oshiriladi.

Mamlakatimizda 2006 yilgacha mulkchilikning nodavlat shakli quyidagi holatlarda o‘zgardi: 1) Davlat mulkini xususiylashtirish va davlat tasarrufidan chiqarish asosida amalga oshirildi. 2) YAngi nodavlat yuridik shaxslarning mulki vujudga keldi. 3) SHaxsiy tadbirkorlik faoliyati kengaydi. Demak ko‘p ukladli iqtisodiyot quyidagilar evaziga shakllandi: 1. Davlat tasarrufidan chiqarish va davlat mulkini xususiylashtirish. 2. YAngi davlatga qarashli bo‘lmagan yuridik shaxslarni tashkil qilish. 3. Xususiy tadbirkorlik asosida.

Mulkchilik shakllari munosabatlarida uning huquqiy asoslarini quyidagi qonun va qarorlar tashkil etadi.

1. 
   O‘zR Konstitutsiyasining 12-bob, 53-54-moddalarida belgilab berilgng‘an.
   
2. 
   1991 yil 18 noyabrda O‘zR Oliy Kengashining 8-sessiyasida «Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to‘g‘risida»gi qonun.
   
3. 
   1994 yil 21 yanvarda Prezidentning «Iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish, xususiy mulk manfaatlarini himoya qilish va tadbirkorlikni rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi farmoni.
   
4. 
   “O‘zbekiston Respublikasida tadbirkorlik to‘g‘risida”gi (1995) qonuni.
   
5. 
   “Tadbirkorlik va tadbirkorlar faoliyatining kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonuni (1999 yil 14 aprel).
   
6. 
   “Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonuni (2000 yil 25 may).
   
7. 
   “Bozor munosabatlarini chuqurlashtirish va iqtisodiyotni yanada erkinlashtirish sohasidagi ustuvor yo‘nalishlar amalga oshirilishini jadallashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Prezident Farmoni (2005 yil 14 iyun).
   
8. 
   “Tadbirkorlik sub’ektlarini tekshirishni yanada qisqartirish va uning tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Prezident Farmoni (2005 yil 5 oktyabr).
   
9. 
   “Tadbirkorlik sub’ektlarini davlat ro‘yxatiga olish va hisobga qo‘yishni xabardor qilish tartibini joriy etish to‘g‘risida”gi Vazirlar Mahkamasining qarori (2006 yil 24 may).
   

Tadbirkorlik to‘g‘risidagi qonunlar va boshqa prezident farmonlari va qarorlari mavjud.