G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I

o’ng
), chap tomondagi chiziq 
(ON) ning direksion burchagi (α
chap
) ma’lum bo’lsa, bu ikki chiziq orasidagi 
gorizontal burchak
β=α
ON
–α
OM
=α
o’ng
–α
chap
(3.5) 
bo’ladi. Agar o’ng tomondagi chiziqning direksion 
burchagidan kichik (shakldaα
OM
dan α
OK
kichik) bo’lsa, 
o’ng tomon direksion burchagiga 360
o
qo’shiladi. 
β=α
OM
+360-α
OK
. 
Bir-biriga tutashgan bir necha chiziq orasidagi (3.9-rasm) 
o’ng gorizontal burchaklar (β) hamda boshlang’ich 
chiziqning direksion burchagiga (α
1-2
) ma’lum bo’lsa, qolgan chiziqlarning 
direksion burchagini topamiz: 
α
i+1
= α
i
+ 180° − β
i
(3.6) 
ga teng. Bir-biriga tutashgan chiziqlar orasidagi chap gorizontal burchaklar (β’) va 
boshlang’ich chiziqning direksion burchagi (α
i∙2
) ma’lum bo’lganda esa quyidagi 
formuladan foydalaniladi: 
α
i+1
= α
i
+ β
i
− 180° (3.7)
Hisoblab chiqarilgan direksion burchak 
manfiy qiymatga ega bo’lsa, unga 360
o
qo’shiladi, 
direksion burchak 360
o
dan katta bo’lsa, undan 
360
o
ayriladi. 
Bir-biriga 
tutashgan 
bir 
necha 
chiziqdan 
birinchisining azimuti haqiqiy azimut 
yoki magni tazimutiva orasidagi burchaklar 
ma’lum bo’lsa, qolgan chiziqlarning haqiqiy va 
 
3.8-rasm. 
Oriyentirlash bur-
chagi bilan gorizontal 
burchak orasidagi 
munosabat 
 
3.9-rasm.O’ng gorizontal 
burchak orqali direksion 
burchakni aniqlash 

---

33 
magnit azimutlari ham (3.6 va 3.7) formulalar yordamida hisoblab chiqariladi; lekin 
bunda foksionburchak (α) o’rniga haqiqiy azimut (A) yoki magnit azimuti (M
a
) 
ishlatiladi.