Sodda gaplar grammatik asosining tarkibiga ko’ra ikkiga bo’linadi: ikki bosh bo’lakli gaplar va bir bosh bo’lakli gaplar. Grammatik asosi ikki bosh bo’lakdan – ega va kesimdan iborat bo’lgan gaplar ikki bosh bo’lakli gaplar deyiladi. - Sodda gaplar grammatik asosining tarkibiga ko’ra ikkiga bo’linadi: ikki bosh bo’lakli gaplar va bir bosh bo’lakli gaplar. Grammatik asosi ikki bosh bo’lakdan – ega va kesimdan iborat bo’lgan gaplar ikki bosh bo’lakli gaplar deyiladi.
- Grammatik asosi bir bosh bo’lakdan iborat bo’lgan gaplar bir bosh bo’lakli gap deb yuritiladi.
- Sodda gaplar ikkinchi darajali bo’laklarning qatnashishi-qatnashmasligiga ko’ra ikki xil bo’ladi: yig’iq gaplar va yoyiq gaplar.
- Bir bosh bo’lakli gaplar ham, ikki bosh bo’lakli gaplar ham zarur bo’laklarning to’la ifodalanishi yoki tushirilishiga ko’ra ikki turga ajratiladi: to’liq gap va to’liqsiz gap. To’liq gaplarda zarur bo’laklarning barchasi qatnashadi, to’liqsiz gaplarda zarur bo’laklarning biri yoki bir qismi tushiriladi.
- Sodda gaplar bo’laklarga ajralish-ajralmasligiga ko’ra ikki xil bo’ladi: bo’laklarga ajraladigan gaplar va bo’laklarga ajralmaydigan gaplar. So’zlar bog’lanmasidan yoki yakka so’zdan tuzilib, gap bo’laklarini aniqlash (ajratish) mumkin bo’lgan gaplar bo’laklarga ajraladigan gaplar deb yuritiladi. Masalan: Mashina darvoza oldida to’xtadi. (O.Yo.). Bir so’zdan tashkil topib, tarkibi bo’laklarga ajratilmaydigan gaplar bo’laklarga ajralmaydigan gaplar yoki so’z-gaplar deyiladi.
SODDA GAP TURLARI
Do'stlaringiz bilan baham: |
