GAT dasturiy ta’minotlari .Ma’lumotlarni kompyuterlarga joylash.
REJA :
Geografik axborot tizimlarining dasturiy ta’minoti .
GAT ning rivojlanish tarixi.
Adabiyotlar
(GIS-geogriphil information sistems) GAT-DASTURI. Geografik axborot tizimlarining dasturiy ta’minoti. GIS GAT ning rivojlanish tarixi. 1950-yillarda jamiyatga raqamli texnologiyalarning kirib kelishi,kosmosning o’zlashtirilishi asos bo’ladi. Ayniqsa harbiy sohaning yuqori aniqlikdagi tizimlarga bo’lgan talabi,ushbu tizimni rivojlanishiga katta hissa qo’shdi. 1960-yillarda ushbu tizim paydo bo’lishi bilan, eng zamonaviy xaritalarning ham raqamlashtirish yuroqi talabga aylandi va amalga oshirildi. Bugungi kunda kompyuter savodxonligi omma orasida ancha oshgan. GAT da tuzilgan karta, oddiy qog’ozi kartadan yaxshi bezalgani, kopyuterli shakldagi, qo’lda bajarib bo’lmas darajadagi aniqliligi va boshqa bir qator afzalliklari bilan ajralib turadi. Geografik axborot tizimi (GAT) tushunchasi. Geografik axborot tizimi (GAT) tushunchasi. GAT –(Geografik Axborot Tizimi) hududiy obyektlar bo’yicha fazoviy va atributiv ma’lumotlarni saqlash,ko’rsatish,yangilash va tahlil qilish bo’yicha vazifalar to’plamini hal qiladigan dasturiy apparat majmuasi hisoblanadi. Bu sizga geografik axborot tizimining ma’lumotlar bazasini malakali va samarali ravishda yaratishga imkon beradi. Ushbu tizim, 6 ta asosiy modulni o’z ichiga oladi:
1-ma’lumotlarni kiritish va tekshirish,
2-ma’lumotlarni saqlash va monipulyatsiya qilish,
3-koordinata tizimlarini o’zgartirish va kartografik proyeksiyalarni o’zgartirish,
4-tahlil va simulyatsiya,
5-ma’lumotlarni chiqarish va taqdim etish,
6-foydalanuvchilarning o’zaro ta’siri.
Dasturiy ta’minot GAT GAT- mijozlari uchun dasturiy ta’minotni ko’rib chiqishga kelsak, 2 ta yangi va juda istiqbolli dasturni taklif qilish mumkin: 1-Ko’rish oynasi, 2-KOSMO. Karta yaratishning bu texnologiyasi bugungi kunda, Birinchidan-sezilarli darajada universallashgan, Ikkinchidan-juda tez rivojlanayotgan, inson faoliyatining hamma sohalarini qamrab olayotgan jarayondir. Geografik axborot tizimlari sohasida asosiy bilimlarni beruvchi rus va chet mamlakatlar halqlari tillaridagi kitoblarda GAT ning turli sohalariga oid bo’lgan monografiyalar va konferensiya materiallari orqali tadqiqotchilar GAT tizimiga ham nazorat, ham amaliy soha bo’yicha, kundan-kunga ko’plab yangiliklar kiritilmoqda. Ko’rish oynasi: (Texel korporatsiyasi tomonidan ishlab chiqilgan, http://www.Viewportimaging. com/) 37ta fayl formatlarini (ESRI Shape, MapInfo, Vector File, Arc/GIS,GIF va boshqalar ushbu dasturni qo’llab quvvatlaydigan boy fazoviy ma’lumotlarni boshqarish dasturiga ega. Ushbu tizimda: Foydalanuvchilar uchun qulay interfeys, xarita proyeksiyasini tanlash, SQL so’rovlarini yaratish qobiliyati, ularning natijalarini xaritada keyinchalik ko’rsatish, grafik ob’yektlarning ko’plab o’zgaruvchan parametrlari (o’zgaruvchan shaffoflik, chiziqning qalinligi va turini belgilash, Yuklash, to’ldirishning ko’p turlari, v.h.k Turli formatlarga eksport qilish bu dasturning barchasini ishlatish juda ham jozibali… KO’RISH OYNASI KOSMO DASTURI Ushbu dastur (SAIG tomonidan ishlab chiqilgan, http://www.saig .es/en) to’liq butunlay bepul taqdim etiladi. Bu dastur SAIG ning o’z ishlanmalari va bir qatorda ochiq manbaa loyihalari (Jump, JTS, GeoTools va boshqalar) kombinatsiyasi natijasidir. KOSMO sizga geoaxborot ma’lumotlar bazalariga (Oracle spatial, MySQL, PostGIS) ulanish imkonini beradi, vektor ma’lumotlari bilan ishlash uchun ko’plab vositalar to’plamiga ega, eng keng tarqalgan rastr ma’lumotlar formatlarini ( TIFF, GeoTIFF, ECW, MrSid) qo’llab quvvatlaydi, bor yaxshi muharrir uslublar va so’rovlar taratuvchisi, qo’shimcha modullarni ulash orqali funksionallikni kengaytirish qobiliyatiga ega va bularning barchasi dastur imkoniyatlarining kichik bir qismi hisoblanadi. Avfzallik tomonlari:
Ma’lumotlarni kirish qulayligi,
Zaruriy funksiyalar to’plami mavjudligi,
Interfeysni sozlash qobiliyati borligi,
Yuqori darajadagi texnik va uslubiy yordam mavjudligi,
Versiya yangilay olish imkoniyati,
Ushbu dastur barcha uchun hamyonbopligi…v.h.k
Bugungi kunda, har qanday apparat platformasida mavjud bo’lgan juda ko’p dasturiy mahsulotlar mavjud. Qoida tariqasida, har bir dasturda funktsiyalardan biri kuchli. Barcha quyi tizimlar kuchli bo’lgan to’liq hususiyatli dasturlar qimmat. (topologik model, ob’yektga yo’naltirilgan model, TIN –model, GRID-model) kabilar bunga yaqqol misol bo’la oladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |