Gaz kondenastining tasnifiy va tarkibiy tavsiflari

www.scientificprogress.uz
 
Page 597
Ф
3 
– 320 
0
S dan yuqori haroratlarda qaynovchi kondensatlar. 
Shu asosda gaz kondensatlari uchun uni qayta ishlashning maqsadga muvofiq 
yo’nalishini aniqlash bo’yicha texnologik tavsiflovchi shifr o’rnatiladi.
Masalan, Shodlik koni kondensati IA
3
H
1
Ф
3
shifri bilan tavsiflanadi. Shifrdagi 
simvollar quyidagi kengaytmani namoyon etadi: 
I-sinfi: kondensatdagi umumiy oltingugurt miqdori 0,05 % (mass.) dan ko’p 
emas; 
A
3
 -turi: aromatik uglevodorodlar miqdori 15 % (mass.) dan kam; 
H
1
-xili: 200-320 
0
S fraksiyasida kompleks hosil qiluvchilari 25 % (mass.)dan 
yuqori tarkibli yuqori parafinli kondensat; 
Ф
3
-guruhi: 320 
0
S dan yuqori haroratlarda qaynovchi kondensatlar. 
Oltingugurtli va yuqori oltingugurtli kondensatlar asosan quyi xiralanish va 
qotish (
)harorat namoyon etadi. Bunda tarkibida ko’p miqdorda qattiq parafinlar 
(
) saqlagan kondensatlar mustasno. Quyida kondensat tarkibida saqlagan qattiq 
parafinlar miqdori konlar bo’yicha keltirilgan, % (mass.): O’rtabuloq – 2,7; 
Qarachag’anok – 3; Dengizkul – 1,8; Xauzak – 0,68; Beshtentak – 3,8. 
Oltingugurtli birikmalar konsentratsiyasi va tarkibi bo’yicha kondensatlar 
quyidagi uch guruhga bo’linadi:
asosan merkaptanli oltingugurt saqlovchi kondensatlar (Buxoro, Orenburg, 
Kumjinsk va sh.k.); 
asosan sulfidli oltingugurt saqlovchi kondensatlar (Uchqir, Qandim, 
Doyaxotin, Dengizkul, O’rtabuloq, Xauzak); 
tarkibida merkaptanli va sulfidli oltingurtni bir xil miqdorda saqlovchi 
kondensatlar (Janubiy Muborak).
MUHOKAMA
2018 yilning yanvar-dekabr oylarida 2,14 million tonna, 2019 yilning shu davrida 
2,09 million tonnadan ortiq gaz kondensati qazib olindi.
Iste’molchilarni sifatli neft mahsulotlari bilan bir maromda ta’minlash va 
eksportni o’zlashtirishga yo’naltirilgan BNQIZ ning 3 bosqichda amalga oshiriladigan 
modernizatsiya loyihasi yiliga 2,5 mln. tonna neft va gaz kondensatini qayta ishlovchi 
zavodning amaldagi texnologik tizimlarini modernizatsiya va rekonstruksiyalash orqali 
yiliga 200 ming tonna Jet A-1 aviakerosini, Euro-5 ekologik standartlariga to’la mos 
keluvchi 750 ming tonna dizel yoqilg’isi ishlab chiqarish va 30 ming tonna mazut olish 
bilan bir qatorda “Euro-5” talablariga muvofiq keladigan 1,2 milion tonna benzin 
yoqilg’isini ishlab chiqarish imkonini beradi. Modernizatsiya loyihasi zavodda ishlab 
chiqariladigan mahsulotlarning ekologik va ekspluatatsion xossalarini yaxshilashdan 
tashqari xomashyoni qayta ishlash chuqurligini ham oshirishga qaratilgan bo’lib, qayta 
ishlash chuqurligini 79 foizdan 95 foizgacha, ochiq tusdagi mahsulotlar unumini esa 77 
foizdan 92 foizgacha oshishiga erishiladi. Ko’zlangan ushbu marralarga erishish uchun 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 ǀ ISSUE 3 ǀ 2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan