Gaz sanoatinig tarixi, xozirgi holati va istiqbollari

---

GAZ SANOATINIG TARIXI, XOZIRGI HOLATI VA 
ISTIQBOLLARI. 
 
Hozirgi vaqtda tabiiy yonuvchi gaz mamlakat infratuzilmasining ishlashi 
uchun zarur bo'lgan eng muhim yog′ilg′ilardan biridir. Zamonaviy sharoitda xalq 
xo'jaligining rivojlanishi gaz iste'molining sezilarli darajada ko'payishi bilan 
bog'liq.
Tabiiy yonuvchan gazlar uy sharoitida, shahar va energetika ob'yektlarida, 
sanoat va transportda qattiq va suyuq yoqilg'ini almashtirishga qodir bo'lgan 
iqtisodiy va ko'p qirrali yoqilg′i vositasidir.
Shaharlarning gaz sanoati - bu gaz tarmoqlari, gazni tartibga solish va 
taqsimlash punktlari va gazni yoqish moslamalarini o'z ichiga olgan murakkab 
muhandislik tizimi.
Gazni sanoatning texnologik ehtiyojlari uchun ishlatish yoqilg'i tannarxini 
pasaytiradi, unumdorlikni oshiradi va agregatlarning ishlash ko'rsatkichlarini 
yaxshilaydi, kimyo sanoatida ishlab chiqarishning texnik va iqtisodiy 
ko'rsatkichlarini yuqori bo′lishini ta′minlaydi va qishloq xo'jaligi mahsulotlaridan 
foydalanishni kamaytiradi.
Iqtisodiyotning real sektorining barqaror ishlashini ta′minlash, respublikaning 
etakchi tarmoqlari va kichik biznes korxonalari yonilg′i-energetika resurslari 
iste′molini ko′paytirishni ta′minlaydi. Ichki va tashqi bozorlarga tabiiy gaz etkazib 
berish hajmi oshib borishi bilan, gaz uzatish va gaz taqsimlash tizimlarinig 
ishonchli ishlashini ta′minlagan holda, gaz uzatish tizimini rivojlantirish va gaz 
ta′minoti tizimini takomillashtirish zarurati ortib bormoqda.
Shunga qaramay, faol ravishda gaz qazib olish, rivojlangan transport va gaz 
iste'mol ta'minoti infratuzilmasi, shuningdek, chet elga olib kirishning yaxshi 
yo'lga qo'yilgan tizimiga qaramay, mamlakatimizda iste'molning o'sishi jarayonida 
"mavsumiylik" muammosi paydo bo'ldi. Mavsumiylik sovuq mavsumda tabiiy gaz 
is′temolining sezilarli darajada oshishini anglatadi, issiq davrdan farqli ularoq, 
sovuq mavsumda ishlab chiqarish, aksincha biroz kamayadi.

---

Ushbu muammoni hal qilish uchun gazni maqbul saqlash inshoatlarini qurish 
texnologiyasi ishlab chiqilgan va ishlatilmoqda. Hozirgi vaqtda yer osti gaz 
omborlarining qurilishi eng katta natijani bermoqda. Yer ustidagi gaz sig′imlarilari 
kichik ko′lamda hali ham qo'llanilmoqda. Shunday qilib, yer osti gaz zaxiralari 
bo'yicha har qanday tadqiqotlarning asosiy yo'nalishi ularni qurish usullarini tahlil 
qilishdir.
Ushbu darslikning maqsadi talabalarni gazlarni saqlash usullari, shuningdek 
yer osti gaz omborlarini qurish va ulardan foydalanish usullari bilan tanishtirish va 
ulardan eng samaralilarini tanlashdan iborat.