Gazlerdi tazalaw

Inercialıq hám oraydan qashıwshı kúshler
tásirinde gazlerdi tazalaw

Inercia kúshleri tásirinde gazlerdi tazalaw qaytarıwshı tosıqlı tındırǵısh hám oraydan ıwshı kúshler tásirinde isleytuǵın ciklonlar konstrukciyası tiykarında alıp barıladı.

Qaytarıwshı tosıqlı tındırǵısh iri dispersli shańlardı ajıratıw ushın arnalǵan. (3.28-súwret).
Qaytarıwshı tosıqlar gaz aǵımınıń úyirmeleniwi ushın xızmet qıladı. Tosıqlardın shógiw waqıtında payda bolatuǵın inerciya kúshleri qattı bólekshelerdiń intensiv shógiwine sebepshı boladı. Jıynaǵısh 2 ge toplanǵan qattı bóleksheler shiber 3 járdeminde shıǵarıp jiberiledi.
Bunday qurılmalar gaz ótkeriw sistemalarında ornatılǵan. Inerciya kúshleri tiykarında isleytuǵın shań tazalaw qurılmalarınıń dúzilisi apiwayı hám ıqsham. Tazalaw dárejesi 60% shóktirilip atırǵan bóleksheler ólshemi 25 mkm hám onnan joqarı.
Ciklonlar oraydan qashıwshı kúshler maydanında shańlardı tazalaw imkánin beredi. Avtomobıl islep shiǵariw kárxanalarında qabıǵınıń diametri 100...1000 mm li ciklonlar tayarlanadı. Olardıń islew ónimdarlıǵı ajıralıw koefficienti menen xarakterlenedi. Shańlardı tazalaw dárejesi ciklon konstrukciyası, bólekshe ólshemi hám tıǵızlıǵına baylanıslı. Máselen, 25 mkm li bóleksheler shóktirilip atırǵan bolsa, ciklonnıń p.j.k 95% ti quraydı, biraq bólekshe diametri 10 mkm bolsa p.j.k. 70% ke shekem kemeyedi.
C iklon – kishi gidravlikalıq qarsılıq hám salistırmalı joqarı tazalaw dárejesine iye bolǵan cilindrili hám konus tárizli bólimlerden ibarat qurılmalar (3.29-súwret).
Shańlı gaz tangensial baǵıtta 10...40 m/s tezlikte ciklonnıń kiriw patrubkası arqalı kirgiziledi. tangensial kiriw hám qurılmalar ishinde oraylıq shıǵarıw trubası barlıǵı ushın gaz aǵımı tómenge spiral tárizli aylanba háreket etedi. Bul bolsa óz náwbetinde orayda qashıwshı kúsh payda bolıwına alıp keledi. Usı kúsh tásirinde gaz aǵımındaǵı qattı bóleksheler ciklonnıń ishki diywalına ılaqtırıp taslanadı, diywalǵa urılıp kinetikalıq energiyasın joǵaltadı hám awırlıq kúshi tásirinde qurılma túbıne qarap tógiledi. Ciklonnıń tómengi konus tárizli bóleginde gaz aǵımı inerciya kúshi tásirinde spiral tárizli háreket baǵdarın dawam ettiredi hám konus diametri kemeyip barıwı sebepli joqarıǵa qaray baǵdarlanǵan aǵım payda boladı. Bul aǵım tazalanǵan gaz bolıp, oraylıq truba arqalı ciklonnan sırtqa shıǵıp ketedi. Ciklonlardıń anıq esabı júdá quramalı bolǵanı ushın gidravlikalıq qarsılıq р parametri boyınsha ápiwayılastırılǵan esaplar qılınadı. Ciklonnıń cilindrlik bólegindegi gazdiń haqıyqıy emes tezligi w_ф (m/s) tómendegi formula járdeminde anıqlanıwı múmkin:
(3.68)
bul jerde р/_г – ajıratıw faktorı;  - gidravlikalıq qarsılıq koefficienti. 3.29-súwrette keltirilgen ciklonlar ushın р/ = 500...700 m²/s².
Ciklon diametri D (m) tómendegi formula arqalı anıqlanadı:
(3.69)
Ciklonnıń cilindrili bólimi diametri D anıqlanǵannan soń, qalǵan ólshemleri esaplanadı, sebebi hámme ólshemler ciklon diametri D nıń funkciyası bolıp esaplanadı. Gazlerdiń tazalaw dárejesin joqarılatıw ushın ciklon diametrin kemeytiw yamasa gaz aǵımı tezligin kóbeytiw kerek.
NIIOGaz ciklonında gaz tárizli túrli jınslı sistemalardı tazalaw dárejesi 30...85% ke teń. Biraq, gaz quramındaǵı bóleksheler ólsheminiń artıwı menen gazlerdiń tazalanıw dárejesi 90..95% ke shekem ósiwi múmkin.