Genetika fani asoslarini o’qitishda gameta olishning oson usullari

o’
3.Chapdan o’ngga har xil turgan harflardan boshlab 2,4,8,16,32,,, deb boshlab
tepasiga yozib olamiz; 2 4 0 8
AaBbCCDd
o’
4. Endi har xil turganiga (geterozigotalarga) o’ngdan chapga pastiga 1, 2, 4, 8, 16,
32 ,,,deb yozib olamiz : 2 4 0 8
AaBbCCDd
4 2 o’ 1
Ana endi AaBbCCDd genotip hosil qiladigan 8 xil gametani bemalol qiynalmasdan,
adashmasdan yoza olamiz. Yozishda pastdagi raqamlarga e’tibor qaratamiz:
A- dan 4 ta, a-dan 4ta yozamiz. Jami 8 ta bo’ladi :
1. A
5. a
2. A
6. a
3. A
7. a
4. A
8. a
B va b genni ifodalovchi harflardan 2 tadan ularni yoniga yozib olamiz:
1. AB
5. aB
2. AB
6. aB
3. Ab
7. ab
4. Ab
8. ab

---

C ni esa o’zini yozib olamiz 8ta .
1. ABC
5. aBC
2. ABC
6. aBC
3. AbC
7. abC
4. AbC
8. abC
D va d ni esa bitta katta bitta kichik harfda yozib chiqamiz.
1. ABCD
5. aBCD
2. ABCd
6. aBCd
3. AbCD
7. abCD
4. AbCd
8. abCd
2 4 0 8
AaBbCCDd
Yozgan gametalarimiz shu qonuniyatga
4 2 o’ 1
to’g’ri keladi.
Ko’ribsizki, bir-biriga o’xshamagan, bir-birini takrorlamaydigan gametalar
kombinatsiyasi yuzaga keladi. Buni har qanday ko’p sonli va har xil genotipga
qo’llash mumkin.
Gameta olishga doir mustaqil yechish uchun misollar.
1.Berilgan genotipdan necha xil gameta hosil qilish mumkin?
AAbbCcDdEEffKkllMmNnooPpRrssTt
A. 15 B. 30 C.256 D. 512
2. Berilgan genotipdan hosil bo’lgan gametalarning nechtasi retsessiv genga ega
bo’ladi? AaBbCCDDEe
A.7 B.4 C.3 D.barchasi
3. Berilgan genotipdan hosil bo’lgan gametalarning nechtasi dominant genga ega
bo’ladi? AaBbCCDDEe
A.5 B.7 C.6 D.barchasi

---

4. Berilgan genotipdan hosil bo’lgan gametalarning necha foizi retsessiv a geniga
ega bo’ladi? AaBbCCDDEe
A.100
B.50 C.25 D.10
5. aaBbCcDDeeFf genotipidan hosil bo’lgan gametalardan nechtasida retsessiv c
geni belgi tashiydi?
A.4 ta
B.2 ta
C.8 ta
D.7ta
6. Berilgan genotiplardan 1-usul bo’yicha gameta oling va jadvalga yozing
Mustaqil ishlasingiz uchun genotiplar yozib qoldirdim . Barcha usullarni
qo’llab ko’ring . Va , albatta, men tavsiya etgan 5-usulim eng osoni bo’ladi.
Izohlarda fikringizni kutib qolaman.
genotip
Bb
AABbCc
AaBBccDdEe
aaBbCcDdeeFf