Genetikada ehtimolliklar

Ehtimolliklarni koʻpaytirish qoidasi 
Genetikada keng qoʻllanuvchi ehtimollik qonunlaridan biri ehtimolliklarni 
koʻpaytirish qoidasidir. Ushbu qoidaga koʻra, oʻzaro mustaqil ikki yoki 
undan ortiq hodisalarning birgalikda sodir boʻlish ehtimoli har bir hodisa 
ehtimolliklarining koʻpaytmasiga teng. Masalan, olti tomonli narda toshini bir 
marta tashlaganda 6 raqami tushishi ehtimoli 1/61/61, slash, 6 ga teng. 
Agar ikkita nardani birdaniga tashlasangiz, ikkita 6 tushish ehtimoli esa 
(birinchi nardada olti tushish ehtimoli) x (ikkinchi nardada olti tushish 
ehtimoli) = (1/6) \cdot (1/6) = 1/36(1/6)
⋅(1/6)=1/36left parenthesis, 1, slash, 6, 
right parenthesis, dot, left parenthesis, 1, slash, 6, right parenthesis, 
equals, 1, slash, 36 
ga teng boʻladi. 
Umuman olganda, ehtimolliklarni koʻpaytirish qoidasiga “va” qoidasi deb 
ham qarash mumkin: agar X va Y hodisalari maʼlum bir natija hosil boʻlishi 
uchun yuz berishi kerak boʻlsa va ular bir-biridan toʻla mustaqil boʻlsa (yaʼni 
bir-
biriga taʼsir qilmasa), X va Y ehtimolliklarni koʻpaytirish orqali natija 
ehtimolligini ushbu qoidadan foydalangan holda hisoblab chiqishingiz 
mumkin. 
Ehtimolliklarni koʻpaytirish qoidasini urugʻlanish jarayoni hodisalarining 
ehtimolligini topish uchun qoʻllashimiz mumkin. Masalan, ikkita geterozigota 
(Aa) organizmni chatishtiraylik. Bunda aa genotipli organizm hosil 
boʻlishining ehtimoli qanday? aa genotipli organizm olishning yagona yoʻli 
onadagi a gameta bilan otadagi xuddi shunday a gametani oʻzaro 
birlashtirishdir. Har bir ota-onada a gametaning hosil boʻlish 
ehtimoli 1/21/21, slash, 2 ga teng. Bundan aa genotipli organizm olish 
ehtimoli: (onadagi a gameta ehtimoli) x (otadagi a ehtimoli) = (1/2) \cdot (1/2) 

---

= 1/4(1/2)
⋅(1/2)=1/4left parenthesis, 1, slash, 2, right parenthesis, dot, left 
parenthesis, 1, slash, 2, right parenthesis, equals, 1, slash, 4 ga tengdir. 
Pennet katakchasi ehtimolliklarning 
koʻpaytirish qoidasini qanday namoyon 
etishi 
koʻrsatilgan rasm. 
Pennet katakchasi: