Genomika tushunchasi va uning tarixi. J

1. 
   Genomika tushunchasi va uning tarixi.
   

J. Биринчи навбатда геном тушунчасига аниқлик киритайлик. Геном сўзининг бир нечта таърифлари мавжуд "Генетика" энциклопедик луғатида Н. А. Картел ва ҳаммуаллифлар геномга икки хил таъриф беради. Биринчидан, геном деганда маълум турдаги организм хромосомаларининг гаплоид тўплами тушунилади. Иккинчидан, бу аллоплоид бўлмаган индивидуал вирус, ҳужайра ёки организмнинг генетик материалидир.
2.Genomika fanining bo’limlari.
J. Геномика бешта алоҳида бўлимга бўлинган.
Структуравий геномика геномдаги нуклеотидларнинг кетма -кетлигини ўрганади, генларнинг чегараларини ва тузилишини, генлар орасидаги минтақаларни, промоторларни, кучайтир-гичларни ва бошқаларни аниқлайди. Ва у аслида организмнинг генетик хариталагда иштирок этади. Ҳисоб -китобларга кўра, инсон геномининг узунлиги 3,2 миллиард нуклеотиддан иборат.
Функционал геномика ҳар бир ген ва геном минтақасининг функциясини ва уларнинг ҳужайра тизимидаги ўзаро таъсирини аниқлайди. Геномиканинг энг муҳим вазифаларидан бири "генлар тармоғи" деб номланган генларнинг ўзаро боғлиқ ишини яратишдир. Масалан, гематопоетик тизимнинг ген тармоғи камида 500 та геннинг ишини ўз ичига олади. Улар нафақат ўзаро боғлиқ, балки бошқа генлар билан ҳам боғланган. Функционал геномика - молекуляр биология соҳаси бўлиб, у генларнинг (ва оқсилларнинг) функциялари ва ўзаро таъсирини тасвирлашга ҳаракат қилади.
Қиёсий геномика турли организмларнинг геномларини ташкил этишдаги ўхшашлик ва фарқларни ўрганади. Қиёсий геномика - бу турли организмларнинг геномик хусусиятларини солиштирадиган биологик тадқиқотлар соҳасидир. Геном хусусиятларига ДНК кетма-кетлиги, генлар, генлар тартиби, регулятор кетма -кетлиги ва геномнинг бошқа тизимли белгилари киради. Геномиканинг бу соҳаси геномик лойиҳалар натижасида келиб чиққан геномларнинг тўлиқ ёки катта қисмини таққослаб, асосий биологик ўхшашлик ва фарқларни, шунингдек организмлар ўртасидаги эволюцион муносабатларни ўрганади.