Geodezik va astronomik koordinatalar va azimutlar

Yer resurslari, kadastr va geoinformatika kafedrasi
Qudratov Jo’rabek Allayor o’g’li
GEODEZIK VA ASTRONOMIK KOORDINATALAR VA AZIMUTLAR
MAVZU 01
OLIY GEODEZIYA
FAN
“TIQXMMI” MILLIY TADQIQOT UNIVERSITETINING QARSHI IRRIGATSIYA VA AGROTEXNOLOGIYALAR INSTITUTI

Umumiy o‘quv soati	-	10 kredit (300 soat)
Shu jumladan:
Ma’ruza	-	40 soat
Amaliy mashg‘ulotlar	-	80 soat
Mustaqil ta’lim soati	-	180 soat

Ko‘rsatkichlar	Soni	Bir nazorat uchun ajratilgan ball	Jami
Oraliq nazorat – (60 ball)
Oraliq nazorat – 1
Amaliy mashg‘ulotlarni topshirish	5	1	5 ball
Mustaqil ishlarni topshirish	5	3	15 ball
Test topshirish	1	10	10 ball
Jami			30
Oraliq nazorat – 2
Amaliy mashg‘ulotlarni topshirish	5	1	5 ball
Mustaqil ishlarni topshirish	5	3	15 ball
Og‘zaki savol-javob	1	10	10 ball
Jami			30
Yakuniy nazorat – (40 ball)
Yozma ish (yoki og‘zaki, test shaklida)	1	40	40 ball
JAMI			100 ball

5313400 – Geodeziya va geoinformatika ta’lim yo‘nalishi 3-kurs talabalari uchun
“Oliy geodeziya” fanidan talabalar bilimini baholash va nazorat qilish mezonlari

Geodezik va astronomik koordinatalar va azimutlar:
REJA:

• Ko‘chirish sirti. Krasovskiy referens-ellipsoidi.
• Geodezik va astronomik koordinatalar va azimutlar.
• Shovun chizig‘ini og‘ishi.

Tavsiya etiladigan adabiyotlar ro’yxati.

• T.M. Abdullayev., O‘.P.Islomov., O‘.B. Muxtorov., A.N. Inamov Oliy geodeziya. Toshkent: TIQXMMI, 2016. – 166 bet.
• Muborakov H.M., Toshpo‘latov S.A., Nazarov B.R. Oliy geodeziya. Toshkent: TAQI, 2012. – 459 bet.
• http: //www.geodeziy.ru;

1. KO‘CHIRISH SIRTI. KRASOVSKIY REFERENS-ELLIPSOIDI
Yer fizik yuzasi juda murakkab (ayniqsa tog‘li hududlarda). Unig tenglamasi nomaʼlum, shu sababli geodezik o‘lchash natijalarining matematik qayta ishlash uchun geometrik jihatdan sodda bo‘lgan va Yer qarida oriyentirilash imkoniyati yaxshi bo‘lgan yordamchi sirt tanlab olinadi. Yer yuzasida bajarilgan barcha o‘lchashlar (gorizontal burchaklar va yo‘nalishlar, masofalar yer jismlarining azimutlari) shu tanlab olingan sirtga o‘tkaziladi, yaʼni reduksiyalanadi, bu sirtni ko‘chirish sirti deb nomlash qabul qilingan. U yoki bu sirtni tanlashda quyidagilarni inobatga olish zarur.
Ko‘chirish sirti shakli jihatidan sodda bo‘lishi va geometrik nuqtai nazardan yaxshi o‘rganilgan bo‘lishi kerak. Bu o‘z navbatida har qanday masofadagi geodezik o‘lchash natijalarini kerakli bo‘lgan aniqlikda ushbu sirtda yechish imkonini beradi.