Quyosh va komposga qarab joyda oriyentatsiya olish, topografik xarita va komposdan foydalanish yo‘lini topa olish, qog‘ozga yo‘nalishlarni chizish va masshtab asosida masofalarni belgilash, oddiy topografik xaritani o‘qiy bilish va bunday xarita asosida joyni tasvirlab yozish ana shunday ko‘nikmalardir. Boshqa ko‘nikmalar ob-havoni kuzata bilish, meteorologik asboblardan foydalanish, namunalarga qarab eng sodda tog‘-jinslarini va foydali qazilmalarni aniqlay bilish, dalada ko‘rganlarini chiza olish, diagramma va grafiklar chizish, o‘qish, statistik ma’lumotlardan foydalana bilish kabi ko‘nikmalardan iboratdir. - Quyosh va komposga qarab joyda oriyentatsiya olish, topografik xarita va komposdan foydalanish yo‘lini topa olish, qog‘ozga yo‘nalishlarni chizish va masshtab asosida masofalarni belgilash, oddiy topografik xaritani o‘qiy bilish va bunday xarita asosida joyni tasvirlab yozish ana shunday ko‘nikmalardir. Boshqa ko‘nikmalar ob-havoni kuzata bilish, meteorologik asboblardan foydalanish, namunalarga qarab eng sodda tog‘-jinslarini va foydali qazilmalarni aniqlay bilish, dalada ko‘rganlarini chiza olish, diagramma va grafiklar chizish, o‘qish, statistik ma’lumotlardan foydalana bilish kabi ko‘nikmalardan iboratdir.
- Bu ko‘nikma va malakalarni o‘quvchilar birdaniga emas, balki geografiya o‘qitishning butuni davomida tegishli mashqlar davomida bilib oladilar. Ko‘nikma va malakalar o‘quvchilarni kelgusi amaliy holatga tayyorlashda ishlab chiqarishda tabiatdan turli xil ilmiy ommabop adabiyotlardan, xaritalardan bilimlarni mustahkamlash egallashda muhim ahamiyatga egadir.
O‘quvchilarda ko‘nikma va malakalarning bo‘lishi ular dunyoqarashining shakllanishiga ijodiy ta’sir qiladi. Ko‘nikma va malakalarni qo‘llash orqali geografik qonuniyatlarning obektivligiga ishonch hosil qiladi. Geografiya ta’limi uslubiyotida ko‘nikma va malakalarni shakllantirish jarayoni to‘la ishlab chiqilmagan, ya’ni o‘quvchilarning qaysi harakatlari ko‘nikma, qaysilari malaka. O‘qituvchi ko‘nikma hosil qilishda harakat usullarini ko‘rsatibgina qolmasdan, zarur topshiriqlarni ham uyushtirish lozim. Oddiy ko‘nikmalar asta-sekin mashqlar vositalarida malakaga aylanadi. Masalan, o‘simlik yig‘malari yig‘ish, kompos va nivelirdan foydalanish va boshqalar. Ko‘nikma va malakalarning jarayoni o‘quvchilarning shaxsiy xususiyatlariga bog‘liq. Ko‘nikmani shakllantirishning muhim omillaridan biri nazariy materialni amalda qo‘llash olish uchun ko‘proq mashqlar qilishga to‘g‘ri keladi va bunda o‘quvchilar narsa va hodisalarning mohiyatini bilib oladilar. Masalan, daryo yoki kanalning rejimi, oqim tezligi, eng, chuqurligini o‘lchash orqali bilib olinadi, yoki atmosfera bosimini barometr bilan o‘lchash. Buda mavzu o‘rganilgunga qadar bilimlar singdiriladi. Ko‘nikma va malakalarni shakllantirishda fan o‘qituvchisining boshqa fan o‘qituvchilari bilan hamkorligi ham bo‘lishi mumkin. - O‘quvchilarda ko‘nikma va malakalarning bo‘lishi ular dunyoqarashining shakllanishiga ijodiy ta’sir qiladi. Ko‘nikma va malakalarni qo‘llash orqali geografik qonuniyatlarning obektivligiga ishonch hosil qiladi. Geografiya ta’limi uslubiyotida ko‘nikma va malakalarni shakllantirish jarayoni to‘la ishlab chiqilmagan, ya’ni o‘quvchilarning qaysi harakatlari ko‘nikma, qaysilari malaka. O‘qituvchi ko‘nikma hosil qilishda harakat usullarini ko‘rsatibgina qolmasdan, zarur topshiriqlarni ham uyushtirish lozim. Oddiy ko‘nikmalar asta-sekin mashqlar vositalarida malakaga aylanadi. Masalan, o‘simlik yig‘malari yig‘ish, kompos va nivelirdan foydalanish va boshqalar. Ko‘nikma va malakalarning jarayoni o‘quvchilarning shaxsiy xususiyatlariga bog‘liq. Ko‘nikmani shakllantirishning muhim omillaridan biri nazariy materialni amalda qo‘llash olish uchun ko‘proq mashqlar qilishga to‘g‘ri keladi va bunda o‘quvchilar narsa va hodisalarning mohiyatini bilib oladilar. Masalan, daryo yoki kanalning rejimi, oqim tezligi, eng, chuqurligini o‘lchash orqali bilib olinadi, yoki atmosfera bosimini barometr bilan o‘lchash. Buda mavzu o‘rganilgunga qadar bilimlar singdiriladi. Ko‘nikma va malakalarni shakllantirishda fan o‘qituvchisining boshqa fan o‘qituvchilari bilan hamkorligi ham bo‘lishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
