Geologiya va konchilik ishi fakulteti 5540200 «Konchilik ishi» yo ‘nalishi fqb mutaxassisligi bakalavr talabalari uchun

4.5. Barabanli tegirmonlarning ishlab chiqarish unumdorligi va unga ta’sir 
qiluvchi omillar. 
 
Barabanli tegirmonlarning ishlab chiqarish unumdorligi vaqt birligi ichida 
yangidan hosil bo`lgan ma`lum bir sinfning (masalan, 0,074 mm li) miqdori bilan 
aniqlanadi. 
Tegirmonlarning ishlatish vaqtida uning ishlab chiqarish unumdorligiga va 
yanchish ko`rsatkichlariga yanchishning ochiq va yopiq sikllari: yanchuvchi 
vositaning shakli, zichligi va qattiqligi, tegirmondagi bo`tananing zichligi, 
tegirmonni yanchuvchi vosita bilan to`ldirilish darajasi, tegirmon barabanning 
nisbiy aylanish chastotasi, klassifikatsiya samaradorligi va h.k. ta`sir ko`rsatadi.
Tegirmondagi bo`tananing zichligi uning oquvchanligini belgilaydi. 
Bo`tananing zichligi qancha katta bo`lsa, shuncha ko`p yirik zarralar tegirmonning 
bo`shatuvchi sipfasiga tushadi. Markaziy bo`shatuvchi sharli tegirmonlar MShS da 
bu yanchilgan zarralar o`lchamining kattalashishiga olib kelsa, panjara orqali 
bo`shatiluvchi tegirmonlarda yanchilgan mahsulot tarkibida yirik zarralar 
ko`payishi sodir bo`lmaydi, chunki yirik zarralar panjara tomonidan ushlab 
qolinadi. Bo`tananing zichligikichik bo`lganda MShS tegirmonlarida bo`shatuvchi 
panjaradan tezroq o`tib ketadi. MShS turdagi tegirmonlarda bo`tana zichligining 
kamayishi yanchilgan mahsulot tarkibida mayin sinfning ko`payishiga olib keladi. 
Yuqorida sanab o`tilgan omillardan tashqari, barabanli tegirmonlarning ishlab 
chiqarish unumdorligiga dastlabki mahsulotning yirikligi va yanchiluvchanligi, 
yanchilgan mahsulotning o`lchami barabanning o`lchamlari (D va L), 
tegirmonlarning tuzilishi, uni ishlatish sharoitlari ham ta`sir qiladi. 
Bir xil sharoitd mahsulotning yanchiluvchanligi va tegirmonning ishlab 
chiqarish unumdorligi orasida to`g`ri proporsional bog`liqlik bor. Yanchilayotgan 
mahsulotning o`lchami qancha kichik bo`lsa va yanchilgan mahsulot qanchalik 
yirik bo`lsa, tegirmonning ishlab chiqarish unumdorligi shuncha yuqori bo`ladi. Bu 
bog`liqlikninazariy jihatdan tasdiqlovchi Rittenger qonunidir