Геометрик оптика асосан ёруғлик бу шаффоф муҳитда тўғри чизиқ бўйича тарқаладиган нур

4 – masala

Hovlida 6 metr balandlikda har birining yorug`lik kuchi 500 kandeladan bo`lgan ikkita elektr lampasi osilgan. Lampalar orasidagi masofa 8 metrga teng. Har bir lampaning tagidagi yer sirtini yoritilganligini, hamda lampalar o`rtasidagi yerning yoritilganligini toping. Berilgan Yechish: Har bir lampaning tagidagi

h =6 m yoritilganlik bir xilda bo`ladi, cnunki

I = 500 cd lampalarning yorug`lik kuchlari bir xil

L = 8 m E = E₁ + E₂ bu yerda E₁ – birinchi

________ lampaning hosil qilgan yoritilganligi

E_{1 -} ? E₂ - ? E - ? E₁ = ∙ E₂ – ikkinchi lampaning ( birinchi lampaning tagida ) hosil qilgan yoritilganligi. E₂ = bu yerda = = = . E = + ∙ ; E = + ∙ = 17Lx Lampalarning o`rtasidagi yerda yoritilganlik har bir lampa hosil qilgan yoritilganlikning ikkilanganligiga teng. E = 2E<sub>1</sub> = 2 ; = ; = . E = 2 ∙ ; E = 2 ∙ = 16 Lx Javob: Har bir lampa ostida yoritilganlik 17 Lx ga, o`rtasida esa 16 Lx ga teng.

5 – masala

Diametri D = 2 m keladigan dumaloq stol markazi ustida yorug`lik kuchi I = 100 cd ga teng lampochka osilgan. Lampochkani nuqtaviy yorug`lik manbai deb, uni sekin – asta ko`tarayotganda stol chetlari yoritilganligining o`zgarishi hisoblab chiqilsin. Yoritilganlikni h=10 sm oraliqda 0,5 h 0,9 m interval uchun hisoblang. E = f ( ) grafigini chizing. Yechish: Stol chetidagi yoritilganlik E = ; r = = = . E = . Ifodaga son qiymatlarini qo`yish orqali E = ifodani hosil qilamiz .

Berilgan oraliq uchun grafik chizamiz.

№	YORUG`LIk	kattaliklari		ENERGETIk	kattaliklar
	KATTALIK NOMI	IFODASI	o`lchov birligi	KATTALIK NOMI	IFODASI	o`lchov birligi	O`lchamligi
1	Yorug`lik energiyasi	Q= =K	lm∙s	Nurlanish energiyasi	Nurlanish tashiydigan energiya ( Q,W)	J	ML^2T^-2
2	Yorug`lik oqimi	=	Im	Nurlanish oqimi ( Фe, P )	=	Vt	ML^2T^-3
3	Yorug`lik kuchi	=	cd	Nurlanish kuchi (yorug`likning energetik kuchi)	=		ML^2T^-3
4	Yorug`lik energiyasini hajmiy zichligi	=	Lm∙sm^-3	Energiya nurlanishining hajmiy zichligi	=	J∙m^-3	ML^-1T^-2
5	Yorituvchanlik	=		Energetik yorituvchanlik	=		MT^-3
6	Ravshanlik	=	cd∙m^2	Energetik ravshanlik	=		MT^-3
7	Yoritilganlik	=	Lx	Nurlanish (energetik yoritilganlik)	=		MT^-3
8	Yoritilganlikekspozitsiyasi ( Yoritilish miqdori )	=		Energetik ekspozitsiya ( energiya miqdori )	=		MT^-2
9	Yorug`lik energiyasining spektral zichligi	=	Lx∙s∙m^-1	Energiya nurlanishining spektral zichligi	=		MLT^-2

Jadvalda ds₁ – manba sirtining elementar maydoni. ds₂ – qabul qilgich sirtining elementar yuzasi.