Germaniya
Download 1.48 Mb.
|
Germaniya ta
- Bu sahifa navigatsiya:
- Foydalanilgan adabiyotlar
|
Xalq universitetlari
Xalq universitstlariga XIX asr oxirlarida Skandinaviya namunasiga ko‘ra asos solindi. Uning ham amaliy, ham nazariy ahamiyati bor. Germaniya Federativ Rsspublikasining garbiy qismida qariyb 85 ta xalq universitetlari bo‘lib, joylarda ularning 3800 filiallari ham ishlab turibdi. Ular asosan jamoa, tuman yoki ro‘yxatdan o‘tgan jamiyatlar tasarrufidadir. Viloyatlar ularni pul mablag‘i bilan ta’minlab turadilar. Xalq universitetlarining ko‘pchiligi kechki, ularni internat xalq universitetlari to‘ldiradi. Xalq universitetlarida har yili 900 000 gacha kurslar tashkil etilib, 4-5 million tinglovchi malaka oshiradilar. Oliy o‘quv yurtlarida tadqiqot bilan shug‘ullanish ularning qadimiy an’analaridir. O‘tgan asr boshlarida Vilgelm fon Gumboldt pruss universitetlarini isloh qildi, o‘shandan beri «tadqiqot va o‘qitish birligi» ularning hayotiy prinsiplari bo‘lib qoldi. Hozirgi kunda ham shunday oliy o‘quv yurtlari uchraydiki, ularda olimlar mustaqil yoki bir guruh holda tadqiqot ishlari bilan shug‘ullanadilar. Ammo yuqori chiqim bilan bogliq tadqiqotlar, eng avvalo tabiiy fanlar bo‘yicha o‘tkaziladigan tadqiqotlarni yirik jamoalarda qimmatbaho tshnikani ishlatish orqali amalga oshirish mumkin. Ular juda katta mablag sarflashni talab etadiki, ba’zan bu summa milliardlarni tashkil ztadi. Azalliklari Germaniya bolalar bog‘chalarida odatda bolalar tushgacha tarbiyalanadilar Kunning ikkinchi yarmida esa uyda, oilada bo‘ladilar. Germaniyada kuni uzaytirilgan bog‘chalar ham mavjud. Maktabgacha tarbiya Germaniya ta’lim tizimida muhim bosqich hisoblanadi. Uning 100 yildan ortiq tarixi bor. Bu mamlakat maktabgacha tarbiya tizimi barcha german elatiga kiruvchi xalqlar uchun ham umumiydir. Olmon taʼlim tizimining o‘ziga xos xususiyati shundaki, o‘quvchilar boshlang‘ichni tugatgandayoq kelajak yo‘lini aniqlab olishi zarur. Ana shunga asoslanib, u bir necha turdagi maktabdan birida o‘qishni davom ettiradi. Germaniyada o‘z vaqtida ta’lim ola olmagan katta yoshdagilar uchun bilim olishga imkoniyat yaratib qo‘yilgan. Kechki gimnaziyada sanoat, qishloq xo‘jaligi, maishiy xizmat va boshqalarda ishlaydiganlar, 5-6 yil davomida o‘quv kursini o‘tganidan keyin etuklik attestati olish uchun imtihon topshiradilar. SHunday yo‘l bilan kechki maktablarda asosiy maktab yoki real bilim yurtlarini bitirganlik to‘g‘risida guvohnomaga ega bo‘lishlari mumkin. Germaniyada maktab ta’limi tizimi doim rivojlanishda va o‘quv yurtlarining yangi shakli va tiplari izlanmoqda. Bu ayniqsa, sobiq GDRga tegishlidir, ilgari bu erda ta’lim tizimi davlatga qarashli va majburiy edi (o‘quv dasturini g‘oyaviylashtirish, o‘qituvchilarni qayta tayyorlash asosida 2 va 4 bosqichli maktabga o‘tish imkoniyatlari izlanmoqda; rivojlanish va tarbiya jarayoni, topshiriqni kamaytirish va boshqalarga suyanib yangi mazmundagi maktab ta’limini joriy qilish va h. k.). Bu tizimdagi ta’limning yana bir afzalligi yoshlarga o‘rgatilayotgan hunarning jamiyatda dolzarbligidadir. Bu esa yoshlar o‘rtasida ishsizlik darajasining boshqa davlatlarga nisbatan kamayishiga olib keladi. Tavsiya Germany talim tizimidagi fanlarni o'qish va ulardan didaktik materiallarni o'qib chiqishning izhodiy faoliyatini ta'minladi. Xar o'qituvchining fanlarni o'rganish va fanlaro rabog'lanishga o'rgatadi.Ush ta'lim tizimidan kelib chikqan holda kuyidagilarni tavsia etish mumkin. 1. Olingan ta'surotlar va o'qish jaryonini boshqarish buyicha seminarlar tashkil etish 2. Uzbekiston uzluksiz ta'lim tizimida yangi platformali(modulli) texnologiyalar asosida o'qishni joziy etish 3. Tajriba almashinuvini yaratishni nufuzli jurnallarda maqolalar va konferentsiyalarda tezislar bilan chiqish 4. Malaka ishlab chiqish tinglovchilariga chiqqan fanning ta'siridan. holda yangi didaktik materiallar tayorlashga o'rgatish 5. Okuvchilar, talabalar, tinglovchilarga yangi metodlar asosida dars utishni tashkil etish 6. Mustaqil talim rivojlantirishga katta amaliy yordam beradi. Masofaviy taʼlim Umuman oliy oʻquv yurtlarida, maktablarda maʼlumotlardan oʻqish ishlarini endi ruyoebga chiqmoqda, ammo Germaniyada sirtqi taʼlimni masʼuliyatdan oʻrganish ishlari bundan 100 yil oldin topiladi. Guruh azolar Germany ta'lim tizimida masofadan o'qish nazariya va amalietidagi mukhim masalalarni Gettngen shahrida kasbiy ta'lim malaka va expand institutei rakhbari Telman Sizzi your institute gomi Natalia L. Honimlarning maruza va amaliy mashg'ulotlaridan. Germany 200 ha yakin masofadan oʻqitiluvchi sirtqi talim kurslari mavzhud bulib ularda masofadan turib qoʻyidagi umumiy amalga oshirish: o’quv dasturlari asosida masofaviy o'qitiladigan sirtki ta'lim. CD ROM of yerdamid masofaviy ta'lim. Internet Erdamida MT. Tutorlar erdamida MT. Ish joyida yoki uyda talim. Masofaviy talim kurslarida o'kuv-methods didaktik materiallar o'qishlar uchun talabiga mos keladigan masalalar qurilishi kerak. Guruh a'zolari Sizzia va amaliy mashg'uloti asosida kuyidagilarni o'rganishdi: Germanyada masofadan o'qitish va malakaning zaruriyati va kerakli. Sirtki ta'limda masofadan o'qitishni tashkil etish. Masofadan oʻqitiladigan sirtki kurslarning turlari va utish diagrammasi. Masofaviy o'qityshda yangi o'quv metodlaridan yuklang. Sirtki bulimda masofadan o'qishni boshlash rivojlanish bo'skichlarini. Masofadan o'qityshda aralash o'qitysh metodidan yuklashni. Masofadan o'qish kurslarini tashkil etishni. Masofadan o'qitysh kurslarining o'quv materiallarini yozish schema blue Masofadan o'qitysh kursini rivozhlantirish modelini. Kurslarda o'kuv daftari operatsiyani Tutorlar va huquq erdamchilarini asosi vazifalarini talablarini, kuchatlovchi strukturalarini, ananalarini, tutorlar yaratishni. Uchta yuqorida ma'lumotlardan maktablar informatika va mathematics fanlarini o'qishda masofaviy ta'limni qo'llashda samarali foidalanish mumkin. Bundan Germaniya maktablarida masofaviy talim metodlarini qo'llanish holatini Berlin shahridagi Schweitzer nomly gymnasium o'qituvchi A.Downing informatics darslarida kuzatdik va tahlil qildik. Dau o'tkazilgan Explorarium nomlikuv platformasi tomonidan taqdim etilgan elektron saxifalarga yozib uyga va mustakil ishlashga topshiriqlar berish va nazorat nazoratini olib borish zhuda yaxshi y'lga qo'yilganligiga guvoh bo'ldi. Boo platforman informatika, matematika va boshka fanlarni o'qitish zhihatlarini o'rgandik. O‘qishga qabul qilish (har qanday turdagi o‘quv yurtida) imtihonsiz maktab ta’limi to‘grisidagi hujjatga asosan amalga oshiriladi. O‘qishga qabul qilinadiganlar soni o‘quv o‘rni soni bilan belgilanadi. Qabul qilishning asosi bo‘lib: o‘quvchilar ota-onalarining korxona yoki tashkilot bilan tuzgan shartnomalari; agar korxona bilan shartnoma tuzish imkoni bo‘lmasa, ota-onalarning hunar bilim yurti bilan tuzgan shartnomalari xizmat qiladi. O‘quv yurtlari o‘zlarining bitiruvchilarini ishga joylash muammolari bilan shug‘ullanmaydilar. Lekin shunga qaramay, bitiruvchilarning katta qismi o‘sha korxonada, qolganlari esa mehnat birjalariga yuboriladilar. Xulosa Yuqoridagi ma’lumotlardan ma’lum bo‘ldiki, Germaniya ta’limi o‘ziga xos yo‘nalishga, juda murakkab tizimga ega. Germaniya davlatida, taraqqiy etgan davlatlar qatoridan o‘rin olishda o‘zini oqlab kelayotgan ta’lim tizimi mavjud. Agar qiyosiy tahlil talab etylsa, biz Germaniyadagi malaka va qayta tayerlash uchun Ozbekistondagi barcha nodavlat va notizhorat uquv kurslari va malaka oshirish hamda qayta tayerlash institutining malaka birlashmasi. Germany malaka oshirish va kaita tayorlash tizimini ainan mavjud holida o’zbekistonda o’rta mahsus, kasb-khunar talimi tizimida iqtisodiyot, molia yunalishlarida va biznes maktablarida qo’llash mumkin. Agar qiyosiy tahlil talab etilsa, biz Germaniyadagi malaka va qayta tayyorlash uchun O’zbekistondagi barcha nodavlat va notijorat o’quv kurslari va malaka oshirish hamda qayta tayyorlash institutining malaka birlashmasi. Germaniy malaka oshirish va qayta tayorlash tizimini ainan mavjud holida o’zbekistonda o’rta maxsus, kasb-xunar talimi tizimida iqtisodiyot, molia yunalishlarida va biznes maktablarida qo’llash mumkin. Foydalanilgan adabiyotlar: B. X. Xodjayev Umumiy pedagogika nazariuasi va amaliyoti, Toshkent-2017. I.J. Xasanboyev va boshqalar, Pedagogika nazariyasi va tarixi, Toshkent - 2021 Khaydarov, S. A. (2021). The role of the use of fine arts in teaching the history of the country. International scientific and practical conference. CUTTING EDGE-SCIENCE. In Conference Proceedings (pp. 41-43). blob:https://web.telegram.org/5f25c9c3-7dc4-49b2-a477-3439f9f2c0e0 .https://telegra.ph/ILMIY-MAQOLA-10-15 Download 1.48 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|