Germaniya

Hunar-texnika ta’limi

Hunar-texnika ta’limi Germaniya ta’lim tizimida muhim ahamiyatga ega. Buning sababi, Germaniyada yuqori malakali ishchilarga bulgan talabning kuchliligidir. YUqori malaka – insonning jamiyatda mustahkam va ishonchli o‘rin egallashini ta’minlaydi, unga mehnat bozori talablari o‘zgargan taqdirda ham ishga joylashish imkoniyatlarini yaratadi.

Rivojlangan bozorning qattiq sharoitlarida shaxsning o‘z-o‘zini takomillashtirishga bo‘lgan yuqori darajadagi intilishi sababli to‘liqsiz o‘rta maktabni bitiruvchilarning (9-10- sinflar) 79 foizi, to‘liq o‘rta maktabni bitiruvchilarning esa 20 foizi hunar ta’limi tizimida bilim olishni davom ettiradilar.
Germaniya hunar-texnika ta’limi tizimi turli tipdagi o‘quv yurtlari va o‘qitishning turli shakllariga ega. Eng ko‘p tarqalgan va rivojlangan shakli hunar ta’limining «Dual» tizimidir. Bu tizimda tayanch maktablarining 50 foizi va to‘liq o‘rta maktablarining 16 foizi o‘qishni davom ettiradi.
Maxsus hunar bilim yurtlari va o‘rta maxsus bilim yurtlariga bu mamlakat tayanch maktablarining 25 foizgacha bitiruvchilari kiradilar. Bu turdagi o‘quv yurtlarining bitiruvchilari texnika oliy o‘quv yurtlarida o‘qishni davom ettirishlari mumkin.
Ta’limning tashkiliy shakllari va uning mazmuniy asosi federal qonunlar va normativlar bilan mustahkamlangan. Lekin Germaniyada federal erning har biri, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining xususiyatlaridan kelib chiqib, o‘zlarining qonunlari bilan ularga o‘zgartirishlar kiritishlari mumkin.

.
Aksariyat hollarda bu muddat 3-3,5 yilni tashkil etadi. «Dual» tizimining afzalliklari shundan iboratki, o‘quv jarayoni o‘quvchining bo‘lajak mehnat faoliyati bilan chambarchas bog‘liqdir. Hunar ta’limining ishlab chiqarishga yaqinligi korxonadagi hamma jarayonlarga o‘quvchilarni jalb qilish orqali ta’minlanadi.
Olinayotgan mehnat ko‘nikmalari va bilimlar o‘qishdan mshnat faoliyatiga to‘g‘ridan-to‘gri o‘tish imkoniyatini beradi.
«Dual» tizimidagi hunar ta’limining mazmuni umumlashgan holda federal tavsiyanomalarda ko‘rsatib o‘tiladi. Birinchi yil davomida asosiy hunar ta’limi beriladi. Bunga o‘qitilayotgan kasbga taalluqli maxsus fanlardan nazariy asoslar berilib, yirik korxonalarda amaliy mashgulotlar o‘tkaziladi.
Ikkinchi yil davomida maxsus hunar ta’limi beriladi. O‘quvning birinchi yilida ikkinchi yiliga o‘tishda sinov imtihonlari o‘tkazilib, o‘qishni davom ettiruvchi yoshlar ajratib olinadi. Uchinchi yil davomida maxsus hunar ta’limi yanada chuqurlashtirilgan holda davom ettiriladi. O‘qish hunar maktabi va ishlab chiqarish ta’limi rejasiga binoan bosqichma-bosqich olib boriladi.
Uchinchi yil (ba’zi mutaxassisliklar bo‘yicha 3,5 yil)dan so‘ng bitiruv imtihonlari qabul qilinadi. Imtihonlar asosan maxsus komissiya tomonidan qabul qilinadi. Komissiya a’lolari korxonalarning etakchi mutaxassislari, federal erlardagi sanoat palatasi, hunarmandchilik palatasi vakillaridan tashkil topadi.
Komissiya tarkibiga hunar maktabi o‘qituvchilari ham kiritiladi.
Imtihondan o‘tgan bitiruvchilarga maxsus kasb-hunar egallaganligini tasdiqlovchi diplom beriladi.
Germaniya ta’limi tizimining o‘ziga xos tomonlaridan yana biri shundaki, hunar maktablarining diplomlari oliy o‘quv yurtlariga kirib o‘qish huquqini bermaydi, ayrim hollarda maxsus institutlarga qabul qilinishi mumkin. Buning uchun
Germaniya hunar-texnika ta’limining quyidagi xususiyatlari e’tiborga loyiqdir: