Gers vibratorlari Gers vibratori

Gers vibratorlari
Gers vibratori, Gers dipoli —uchlarida metall sharlari boʻlgan va sharlar oraligʻiga Rumkorf gʻaltagi ulangan mis sterjen koʻrinishidagi oddiy antenna; G. Gers elektromagnit toʻlqinlarning mavjudligini tasdiqlovchi tajribalarida foydalangan (1888). Gers qoʻllagan vibratorlarning eng kichigining uz. 26 sm boʻlgan; unda 5-YU8 Gs ga teng chastotali toʻlqinlar hosil boʻlgan; bu toʻlqinlarning uzunligi X — 60 sm ga mos keladi (yana q. Antenna.)

• 
  Kirish .
  
• 
  Tebranish konturi .
  
• 
  Gers vibratori .
  
• 
  Xulosa .
  
• 
  Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati .
  
• 
  Foydalanilgan internet saytlari 
  
• 
  
• 
  1.Kirish.
  

Elektromagnit induksiya hodisasini chuqur tahlil qilgan ingliz fizigi J.Maksvell elektr va magnit maydonlar o’zaro bir-birlariga bog’liq degan xulosaga keladi . Ulardan birortasining o’zgarishi ikkinchisining ham o’zgarishiga olib keladi .Ular yagona elektromagnit maydonning elektr yoki magnit maydonlar ko’rinishida namoyon bo’lishidir .
Elektromagnit maydon materiyaning maxsus ko’rinishi bo’lib , u bizning ongimizdan tashqarida ham mavjud .
Elektromagnit to’lqinlar esa o’zgaruvchan elektromagnit maydonning fazoda tarqalishidir .
2.Tebranish konturi.
O’zgaruvchan magnit maydonda turgan harakatsiz o’tkazgichda induksiya EYK ning vujudga keladi . Lekin elektr toki vujudga kelishi uchun zaryad tashuvchilarni harakatga keltiruvchi tashqi kuchlar mavjud bo’lishi kerak . Bu tashqi kuch issiqlik jarayonlariga ham , kimyoviy jarayonlarga ham bog’liq emas . Bu kuch Lorens kuchi ham emas . Chunki Lorens kuchi harakatsiz zaryadlarga ta’sir ko’rsatmaydi . Maksvell magnit maydonning har qanday o’zgarishi elektr maydonni vujudga keltiradi va aynan ana shu elektr maydon harakatsiz o’tkazgich ichidagi elektronlarni harakatga keltiradi , zanjirda induksion EYK ning paydo bo’lishiga sabab bo’ladi , degan fikrni ilgari suradi .
Elektr zaryadi hosil qilgan elektr maydondan farqli o’laroq , magnit maydonning o’zgarishi natijasida vujudga keladigan elektr maydonning kuch chiziqlari yopiq chiziq xarakteriga ega bo’ladi , ya’ni uyurmali maydondir .
Elektr va magnit maydonlar bir-birlari bilan chambarchas bog’liqdir va yagona elektromagnit maydonni tashkil etadi . Maksvell nazariyasiga asosan , elektromagnit to’lqinlar ko’ndalang to’lqinlardir , ya’ni E va B vektorlar o’zaro perpendikular va to’lqinning tarqalish tezligi v vektorga perpendikular tekisliklarda yotadi .
Umuman olganda o’zgaruvchan elektr toki oqayotgan istalgan tebranish konturi yoki o’tkazgich elektromagnit to’lqinlar manbai bo’lib xizmat qilishi mumkin . Chunki elektromagnit to’lqinlarni uyg’otish uchun elektromagnit maydonni vujudga keltirish kifoya . Lekin , Nurlanish sezilarli bo’lishi uchun esa elektromagnit maydon hosil qilinadigan hajmni orttirish taqozo qilinadi .
Elektr maydon kondensator qoplamalari ichida , magnit maydon esa induktiv g’altak ichida hosil qilinadigan sodda ko’rinishdagi tebranish konturlari bu holda yaroqsiz hisoblanadi .
Demak , elektromagnit maydonning fazoda tarqalishiga imkon yaratish uchun maydon hosil bo’ladigan fazoni kengaytirishimiz kerak . Bu natijaga erishish uchun – kondensator qoplamalari orasidagi masofani orttirishimiz kerak bo’ladi . Nemis fizigi Geynrix Gers aynan shunday yo’l tutdi . U g’altakdagi o’ramlar sonini va kondensator plastinkalari yuzasi kamaytirdi va kondensator qoplamalarini bir-biridan uzoqlashtirib , uchqun hosil qiluvchi bo’shliq bilan ajratilgan ikkita tayoqchadan iborat yaxlit tizim holiga keltirdi .
3. Gers vibratori .
Gers bu tajribasi natijasida yopiq tebranish konturidan ochiq tebranish konturini ( Gers vibratorini ) hosil qiladi .
Ochiq tebranish konturida elektromagnit maydon konturni o’rab turgan bo’shliqda mujassamlashgan bo’ladi va shuning uchun ham elektromagnit nurlanishning intensivligi keskin ortadi . Bunday tizimda tebranish , kondensator qoplamalariga ulangan EYK manbai hisobidan quvvatlanib turadi . Uchqunli bo’shliq esa kondensator qoplamalari orasidagi potensiallar farqini dastlab zaryadlangan potensiallar farqigacha orttirish uchun ishlatiladi .
Bu vibratordan endi o’zgaruvchi elektr maydon kondensator ichida mujassamlashgan bo’lmay , balki vibratorni tashqi tomondan o’rab turadi . Natijada elektromagnit nurlanishning intensivligi keskin ortadi .Gers birinchi ochiq vibrator tarqatadigan elektromagnit to’lqinlarni shu to’lqinlar chastotasiga moslangan ikkinchi vibrator ( resonator ) yordamida qayd etdi .Gerts uchqun hosil qilish uchun uchida metall sharlar bo’lgan mis simlardan foydalangan . , uchqun bo'shlig'iga Rumkorf o’ramini kiritadi . Bu tuzilma yuqori kuchlanish bilan ishlatilsa , bo'shliqda uchqun pasayadi va tebranishlar uchqunning yonish vaqtidan qisqa vaqtda tebranadi . Elektromagnit to'lqinlarning uzunligi vibratorning o'zidan taxminan ikki baravar katta . Gers tomonidan ishlatiladigan eng kichik tebranishlar (0,26 m) to’lqin uzunligidan 0,6 m to'lqin uzunligiga qadar bo’lgan . Gers tebranishlarni yo'naltiruvchi tekis to'lqinlarni olish uchun sferik oynalardan foydalandi . Metall , nometall va prizma yordamida Gers ko'rinmas spektrning elektromagnit to'lqinlarini aks ettirish va sinish qonuniyatlari spektrining geometrik optika qonunlariga bo'ysunishiga a’min bo’ladi . Gers shuningdek, elektromagnit to'lqinning tezligini o'lchab , tik turgan to'lqinni yaratdi va uning uzunlgini o'lchadi .
Gers vibratorlari, bir nechta turdagi vibratsiyalar va o'zgarishlar yaratish uchun ishlatiladigan tizimlardir. Ularning biror turidan foydalanilishi qurilgan vositalarga va ularning talablari va qo'llanilishga bog'liq. Ularning turli xususiyatlari va parametrlari mavjud bo'lishi mumkin.
Bundan tashqari, Gers vibratorlari har xil shakllarda bo'lishi mumkin, misol uchun o'rtacha hajmdagi yuqori chastotali vibratsiyalar yaratuvchi miniatur vibratsiyalar, yoki katta o'lchamdagi elektr niyatlardan foydalanadigan vibratorlar bo'lishi mumkin.
Gers vibratorlarining asosiy ish prinsipi elektromagnit va mekanik prinsiplardan iborat bo'ladi. Elektromagnit prinsipda, metal tuxumning yorqin ishlashi yoki mekanik qurilmalarni vibratsiyalarga o'tkazish orqali vibratsiyalar yaratiladi. Mekanik prinsipda esa, mekanik kuchlar yordamida vibratsiyalar yaratiladi.
Gers vibratorlarining o'zgarish parametrlari mavjud bo'lishi mumkin. Ular orqali vibratsiyalar amplitudasi, chastotasi va yo'nalishini moslashtirish mumkin. Bunday parametrlar o'zaro moslashuv va uchga ko'ra tuzilganlik bilan bog'liq bo'ladi.
Gers vibratorlarining ishlatilish sohasi juda kengdir. Ulardan intensiv chalishgan sohalarda esa, gers vibratorlari xususiyatlari bilan birga vibratsiyalarni o'zgartirishga qodir. Misol uchun, texnika sohasida gers vibratorlari vibratsiyalarni to'g'rilash, egallash va vibratsiyalarni yangilash uchun ishlatiladi. Shuningdek, tibbiy sohalarda ham gers vibratorlari o'zining ko'plab terapevtik va diagnostik vazifalarni bajarish uchun ishlatiladi.
Gers vibratorlarining o'zgarishlari hamdardan ham intensivdan intensivgacha bo'lishi mumkin. Ular intensiv energiya sifatida bo'lishi mumkin, chunki ularda ishlatilgan materiallar va energetik resurslar o'lchamlari va ko'rinishlari asosida o'zgaradi.
Jamiyatning bir nechta sohalarida gers vibratorlari keng foydalaniladi. Ularning to'liq imkoniyatlari va ma'lumotlari, foydalanuvchiga qo'llanish sohasidagi zaruratlarga qarab o'zgaradi. Ular texnika, tibbiyot, elektronika va boshqa sohalarda keng qo'llaniladi.