Гетерофункционал бирикмалар


п – Аминобензой кислота ва унинг хосилалари


Download 340.47 Kb.
bet3/4
Sana22.10.2023
Hajmi340.47 Kb.
#1715124
1   2   3   4
Bog'liq
8 Гетерофункционал бирикмалар

п – Аминобензой кислота ва унинг хосилалари
Парааминобензой кислота микроорганизмлар синтезида қатнашувчи фоли кислотанинг таркибий қисмига киради. Унинг эфирлари анестезин ва новокаин махаллий оғриқ қолдирувчи моддалар сифатида қўлланади.


Анестизин Кокаин Новокаин
Анестезин билан новокаиннинг анестетиклик ҳоссаси кокаинникидан камроқ, лекин улар кўникиб қолиш холатини чақирмайди.
Юқорида айтилгандек, п – аминобензой кислота микроорганизмлар ўсишида иштирок этадиган фолий кислота таркибига киради. Бу кислота етишмовчилиги ёки йўқлигида микроорганизмлар ҳалоқ бўлади. Шунингдек фолий кислота нуклеин кислоталар ва оқсил алмашинувида ҳам иштирок этади. Одам организмида у синтезланмайди ва унга ташқаридан сабзоватлар (салат, шпинат ва б.) билан келиб тушади.
Фолий кислота (витамин Вс) таркиби 3 қисмдан иборат: птеридин халқаси, п – аминобензой кислота ва L- глутамин кислота.
Фолий кислота

Птеридин қисми n-Аминобензой кислота L- глутамин кислота
Сульфанил кислота ва унинг хосилалари
Сульфанил кислота анилинни сульфоланиши натижасида олиниши мумкин:



H2SO4 + SO3

Сульфанил кислотанинг амиди (сульфаниламид) стрептоцид дейилади ва антибактериал хусусиятга эга бўлган сульфанидамид препаратларининг бошловчиси хисобланади. У аввалига бўёқ моддалар синтезланганда оралиқ модда сифатида ажратиб олиниб, 1935 йилда унинг антибактериал хусусияти аниқланган.




R- гетерохалқали ўринбосар

Сульфаниламид (стрептоцид) Алмашинган сульфаниламид


Барча сульфаниламидлар ўз таркибида сульфамид SO2NH2 гурухини тутади. Бу гурухни бошқа бир гурухга алмаштириш модданинг антибактериал хусусияти йўқолиб кетишига олиб келади. Алмаштирганда ҳам фақат сульфамид гурухидаги битта водородни бошқа бир углеводород радикалига (кўпинча гетерохалқаларга) алмаштирилади.
Пара- холатдаги аминогурухни ҳам алмаштириб бўлмайди, бензол халқасига эса ўринбосарлар киритиб бўлмайди, чунки улар бирикманинг антибактериаллик хусусиятини камайтиради.

Сульфаниламид препаратларининг бактерицид хоссасини таъминловчи гуруҳи – сульфамид гуруҳи бўлиб, моддалар модификациясида SO2NH- гурухи ўзгаришга учрамаслиги керак.
Сульфанил кислота ва унинг хосилалари парааминобензой кислотанинг антиметаболити бўлиб микроорганизмларни ривожланишига тўсқинлик қилади. Бунга сабаб, сульфанил кислота тузилиши ва ўлчамлари билан пара-аминобензой кислотасига ўҳшайди ва фоли кислота таркибида унинг ўрнини боса олади.




Download 340.47 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling